این مقاله را به اشتراک بگذارید
تاریخ اجتماعی موسیقی
کتاب «تاریخ موسیقی غرب» نوشته ج. پیتر برک هولدر، دانلد جی گراوت و کلاود و. پالیسکا که کامران غبرایی آن را به فارسی ترجمه کرده است، با عنوان اصلی «A History of Western Music» در انتشارات نورتون آمریکا که یکی از موفق‌ترین ناشران ایالت متحده است، منتشر شده است. کتاب «تاریخ موسیقی غرب» که به زبان‌های مختلف ترجمه و تاکنون ٩ ویرایش نیز در طول سال‌های مختلف روی نسخه اصلی آن انجام شده، بیش از نیم‌قرن است که به‌عنوان یکی از کتاب‌های اصلی و مرجع دانشجویان موسیقی به حساب می‌آید. ویرایش‌هایی که بر روی آن انجام شده است، زبان متن را برای دانشجویان امروزی قابل فهم‌تر و ساده‌تر کرده بی‌آنکه از محتوای اصلی بکاهد.
ویژگی قابل‌ملاحظه «تاریخ موسیقی غرب» این است که هر خواننده‌ای می‌تواند با توجه به علاقه، عنوان موردنظر خود را از فهرست انتخاب کند و صرفا قسمتی از کتاب را مطالعه کند. خواندن این کتاب نه‌تنها خواننده را از سرگذشت موسیقی و موسیقیدانان آگاه می‌کند، بلکه به او نشان می‌دهد که موسیقی و هنر از اجزاء جدایی‌ناپذیر جامعه بشری بوده است. همچنین با اطلاع‌یافتن از تاریخ موسیقی می‌توانیم فهم بهتری از موسیقی‌های گذشته و حال پیدا کنیم.
روایت‌های متعددی از تاریخ موسیقی وجود دارد و بسیاری از این روایت‌ها هم به فارسی ترجمه شده‌اند؛ تفاوتی که این کتاب نسبت به سایر کتاب‌های مشابه دارد را می‌توان در نوع نگاه نویسندگان آن به تاریخ دانست. کتاب تاریخ موسیقی غرب در شش بخش که براساس دوره‌های بلند تاریخی از یکدیگر جدا شده‌اند، نوشته شده است و ٣۶ مدخل دارد. هر بخش از این کتاب با مقدمه‌ای درباره وضعیت اجتماعی و سیاسی روزگار زمان خود آغاز می‌شود و تلاش می‌کند تا خواننده را در جریان اتفاقات هر دوره قرار دهد و همچنین نحوه توسعه و پیشرفت را در هر زمان نشان دهد.
در توضیحات فصل‌های این کتاب می‌خوانیم: «در آغاز هر فصل تلاش شده تا تصویری کلی از وضعیت موسیقی آن دوران ارائه شود. بخش یک این کتاب مربوط به موسیقی «دوران باستان و قرون وسطی» است که به موسیقی در دوران بین‌النهرین باستان، یونان باستان و روم باستان می‌پردازد. در همین بخش نگاهی به گسترش مسیحیت و موسیقی در کلیسا وجود دارد که موجب دودستگی در کلیسا و گویش‌های گوناگون سرودهای مذهبی شده است. در امپراتوری روم آیین مناجات و سرودهای مذهبی رواج داشته و جامعه اروپایی از سال ٨٠٠ تا ١٣٠٠ میلادی درگیر آوازهای محلی و لاتینی بوده است. بخش دوم مربوط به «دوره رنسانس» است که در ابتدا تاریخچه‌ای از تأثیر رنسانس در فرهنگ و هنر و موسیقی ارائه می‌دهد. در ادامه به موسیقی انگلستان و بورگونی در سده پانزدهم و آهنگسازان فرانسوی – فنلاندی از ١۴۵٠ تا ١۵٢٠ می‌پردازد. بخشی هم به بررسی آوازهای غیرمذهبی در سده شانزدهم و در کشورهایی چون اسپانیا، ایتالیا، فرانسه، آلمان و انگلیس اختصاص پیدا کرده است.
بخش سوم این کتاب به «سده هفدهم» اختصاص دارد که در فصل‌های جداگانه به سبک‌های نو، زایش اپرا، موسیقی مجلسی و کلیسایی و موسیقی کشورهایی چون فرانسه، انگلستان، اسپانیا، ایتالیا و آلمان در این دوران می‌پردازد. بخش چهارم نیز موسیقی در «سده هجدهم» را بررسی می‌کند که شامل آهنگسازان آلمانی در روزگار پایانی باروک، سبک و ذوق موسیقیایی در عصر روشنگری و موسیقی کلاسیک در پایان سده هجدهم است.
بخش پنجم کتاب به «سده نوزدهم» می‌پردازد که ابتدا مقدمه‌ای درباره انقلاب، جنگ و موسیقی و الگویی به نام بتهوون دارد. در ادامه رمانتیک‌گرایی را در قالب‌های کلاسیک و اپرای رمانتیک در میانه و نیمه پایانی سده نوزدهم بیان می‌کند و در انتها از جریان‌های رمانتیک در آلمان و اتریش سخن می‌گوید.
فصل پایانی کتاب نیز به «سده بیستم و پس از آن» اختصاص دارد که در ابتدا مقدمه‌ای درباره موسیقی مدرن در سنت کلاسیک و جریان آوانگارد را مطرح می‌کند. مدرنیسم و سنت کلاسیک عنوان بخش بعدی است که به آهنگسازانی چون آرنولد شونبرگ، آلبان برگ، آنتون وبرن، بارتوک، چارلز ایوز و ایگور استراوینسکی می‌پردازد».در معرفی این کتاب آمده است: «خواندن این کتاب به شما کمک می‌کند تا از وضعیت تاریخ و جغرافیای آن دوران آگاه شوید. کتاب تاریخ موسیقی غرب شکل‌گیری موسیقی غربی و تغییرات آن در هر دوره، از عصر باستان تا امروز را به شما نشان می‌دهد. در هر فصل به سبک‌های گوناگون هر دوره پرداخته شده و از آهنگسازان، ژانرها و آثار برجسته آن دوران سخن گفته شده است. همچنین تلاش شده تا طیف گسترده‌ای از موسیقی‌ها، از موسیقی مذهبی و غیرمذهبی گرفته تا جدی و سرگرم‌کننده و از موسیقی هنری و عامه‌پسند گرفته تا موسیقی اروپایی و آمریکایی بررسی شود». / ایبنا