پیچیدگی هنر مدرن به زبانی ساده و جذاب

نگاهی به کتاب «درآمدی بر شناخت هنر مدرن» اثر مانیکا بوم- داچن و جنت کوک

مانی ارجمند

«درآمدی بر شناخت هنر مدرن» کتابی است به قلم  مانیکا بوم- داچن و جنت کوک که به‌ همت نشر فنجان با ترجمه نرگس انتخابی منتشر شده است. آنچه در نگاه نخست توجه مخاطب را جلب می کند، کتابپردازی بسیار خوب آن و چاپ نفیس آن است. البته باید گفت که دیگر کتابهای نشر فنجان هم سرو شکل مقبولی دارند، نشر گزیده کاری که آثار خوبی تا کنون به بازار عرضه کرده است.

 این کتاب کوششی است برای پرداختن به چیستی هنر مدرن با زبانی ساده و روشن اما دقیق تا مخاطبانی که شناخت چندانی درباره آن ندارند را به آسانی با این حوزه آشنا سازند تا بتوانند با نگاهی بازتر به آثار هنرمندان مدرن نگریسته و به فهمی متعارف برای درک این آثار مسلح شوند. درکی که می تواند به عنوان گام نخست راه را برای درک های پیشرفته تر آماده سازند.

با استفاده از الگویی مشخص هر سه یا چهار صفحه از این کتاب به یک موضوع خاص در هنر مدرن اختصاص یافته است. ساختار کتاب متکی بر متنهای کوتاهی است که با قرار گرفتن در کنار هم پازل وار بحث درباره آن موضوع را کامل می کنند.‌«بسیاری از مردم وقتی به گالری‌های هنری می‌روند و بومی را می‌بینند که رنگ روی آن پاشیده شده و هم‌تراز آثار استادان کلاسیک قرار گرفته شگفت‌زده می‌شوند. در صد سال گذشته، هنر در فرهنگ غرب دستخوش تغییر شده است. مهارت تکنیکی و رئالیسم (واقع‌گرایی) که از سده پانزدهم (آغاز دوران نوزایی در هنر اروپا که‌به رنسانس معروف است) بر هنر غرب غالب بود، امروزه از اهمیت کم‌تری برخوردار است. بااین‌همه، بسیاری هنوز هم این کیفیات را از ویژگی‌های بارز هنر خوب به شمار می‌آورند.» «هنوز هم بسیاری فکر می‌کنند که هنر مختص اقلیت مرفه جامعه است و نه همه‌کس. صنعت چاپ باعث شده آثار هنری به صورت پوستر و کارت‌پستال و مانند این‌ها بیشتر دردسترس باشند ولی نمی‌توان گفت که این صنعت باعث فرا‌گیر‌شدن هنر شده است. خرید یک اثر هنری اصل خارج از توان مالی اکثریت مردم است، اما رفتن به نگارخانه‌ها هزینه چندانی ندارد، پس چرا بازدید از نگارخانه‌ها این‌قدر کم است؟ بعضی هنرمندان مدرن این پرسش را غیر‌مستقیم در آثارشان مطرح کرده‌اند. هنگامی که دوشان پیشتاز هنر ساخته‌گزیده شد، ماهیت ارزش‌های تاریخی هنر را زیر سؤال برد، و یکی از ایده‌هایی را که به چالش کشید این بود که هنر تنها برای نخبگان جامعه تولید می‌شود. بعدها هنرمندان پاپ سعی کردند کار مشابهی انجام دهند. برخلاف دوشان، که از اشیای شناخته و آماده استفاده می‌کرد، این هنرمندان تصاویری از فرهنگ عامه را دستمایه کار خود در نقاشی، سیلک‌اسکرین، پیکر‌تراشی و مانند این‌ها قرار دادند.» به این ترتیب کتاب با رویکردی موضوع محور جنبه های مختلف هنر مدرن از آغاز تا زمان حال را مورد توجه قرار می دهد. این رویکرد موضوع محو باعث شده توالی زمانی رخدادها جابجا شود، اما با توجه به کلید واژه های مهم در هنر مدرن همانند: طبیعت بیجان، زندگی شهری، معنویت، رویا، دین و…. به کتاب ساختاری متکی بر مفاهیم کلیدی و غالب در هنر مدرن ببخشد.

«درآمدی بر شناخت هنر مدرن» از آن جنس کتابهاست که می توان دم دست گذاشت و هرگاه که دلتان خواست با تورق آن هم با تماشای تصاویر مختلف هنری لذت برد و هم با خواندن متن های کوتاه از آن آموخت تا نگاه درست و معقولی به هنر مدرن داشته باشید.