«بچه های سبز» اثر الگا توکارچوک؛ پوچی سترگ /نوید بازیار

پوچی سترگ

مروری بر کتاب «بچه های سبز» اثر الگا توکارچوک

نوید بازیار

اُلگا توکارچوک (Olga tokarczuk) نویسنده لهستانی برنده جایزه نوبل ۲۰۱۸ در داستان بلند «بچه های سبز»، تاریخ آشوب زده قرن هفدهم کشورش را در بستری از توصیفات واقع گرا شروع می کند و آن را مسیری رازآمیز و جادو مانند پیش می برد.

«راوی اول شخص» که خود شخصیت اصلی داستان نیز است، ما را به سفری در لهستان سال ۱۶۵۶ می برد. سفری به دعوت لودویکا ماریا گونزاکا، همسر یانِ دوم کازیمیرز پادشاه لهستان.

ویلیام دیویسون (راوی) که اسکاتلندی است با اکراه به لهستان می رود و برای تردید خود، سرنوشت «رنه دکارت» فیلسوف و ریاضی دان مشهور فرانسوی را گواه می آورد که به مهمانی پادشاه سوئد رفته و آن جا در اثر ابتلا به سرماخوردگی درگذشته است.

کشور لهستان در قرن هفدهم به شدت مورد هجوم دشمنان بی شمار است: از ارتش سوئد گرفته تا روس ها و آلمان ها. این امر در کنار زمستان بسیار سخت آن کشور، روح و روان ویلیام دیویسون را مشوش کرده و برای او سرنوشتی را رقم می زند که در تصورش هم نمی گنجد.

هرچند «گیس لهستانی» نقطه گره افکنی داستان نیست، اما همچون مغناطیسی، تمام داستان را به سمت خویش می کشد و سرنوشت آن را مشخص می کند.راوی که گیاه شناس است در این سفر سیاسی، به همراه پادشاه لهستان می رود و از او مراقبت پزشکی می کند.

پادشاه قصد دارد برای مقابله با دشمنان خارجی، حمایت امیران محلی را جلب کند. او چاره ای جز التماس به امیران محلی و نیز نذر و نیاز برای مریم مقدس نمی شناسد.جهان بینی راوی این است که جهان از تعداد زیادی دایره تشکیل شده که حول یک نقطه در گردشند. هرچه دایره از نقطه مرکز فاصله بگیرد، تیره روزی و جهل بیشتری، آن دایره را فرا خواهد گرفت. لهستان در دایره ای دور از نقطه مرکز عالم است، و به همین دلیل گرفتار جهل و جنگ بنیان برانداز است.

آنها در سفر التماسی و بی مقصد خود، به صورت اتفاقی دو کودک با گیسوان سبز و خزه پوش را در جنگلی تاریک پیدا می کنند. کودکانی که حرف نمی زنند و بسیار بی قرارند، اما در ذاتشان نیرویی جادویی نهفته است.

راوی از روی احساسات تصمیم می گیرد پسرک جنگلی را نوازش کند، اما او مچ راوی را سخت گاز می گیرد و راوی هراسان از ابتلا به هاری می رود تا جراحتش را شستشو دهد، اما می افتد و به شدت صدمه می بیند و از کار معالجه پادشاه باز می ماند.

دختر جنگلی که پیش از این قضیه، با مالیدن گیسوی سبزش به پاهای ورم کرده پادشاه، آن را بهبود بخشیده، این بار به داد راوی نیز می رسد و درد او را آرام می کند.پادشاه ناگزیر برای ادامه سفر، از آنها جدا می شود، اما قول می دهد بهترین طبیب را برای معالجه به آن جا بفرستد. طبیبی که در راه به دست دشمنان کشته می شود. جنگ است و زمستان و مرداب های بی پایان، اما همین مرداب های بی پایان، هم چون سپری از آنان در برابر تجاوز دشمنان محافظت می کنند.

آنها بچه های سبز را غسل تعمید می دهند و پسرک، دو روز بعد فوت می کند. همین مستمسکی می شود تا اهالی روستا بگویند او شیطان بوده که از غسل تعمید مرده است.

چند روز بعد جسد او ناپدید می شود و روستا را وحشت فرا می گیرد.

دخترک پس از ناپدید شدن جسد برادرش، شروع به صحبت کردن می کند و همه را در بهت فرو می برد. دنیای دخترک و قبیله اش، غریب و باور نکردنی است:

آنها با اولین یخبندان، درون بزرگ ترین حفره درخت جمع می شوند و آن جا چسبیده به همدیگر مانند حیوانات به خواب می روند. در این هنگام خزه های دلسوز آنها را می پوشانند تا از سرما در امان بمانند و قارچ های عظیم مقابل حفره رشد می کنند که از بیرون پیدا نباشد.

آنها با هم رویای مشترک می بینند، شکار نمی کنند و حیوانات را دوست خود می دانند. آنها هیچ رفتاری را به همدیگر تحمیل نمی کنند و آزادی سیستماتیک و گوارایی بین آنها جاری است.

اُپالینسکی دوست و ندیم راوی از دختر می پرسد: آیا آنها ایزد دارند؟ و دختر می گوید ایزد چیست؟ و این پاسخ، آنها را به نقطه ای اطمینان بخش می رساند که ناآگاهی از وجود ایزد، بسیار ساده و خوب است، چرا که انسان از طرح سوالات بی پایان در امان می ماند. برای آنان، انسان همچون میوه است.

گروه منجی که از طرف پادشاه اعزام شده اند برای انتقال آنها به آن جا می رسند. راوی بسیار خوشحال از این که بالاخره از آن دوزخ سرد و باتلاقی رهایی می یابد، تحقیقاتش را به سرعت تمام و جزواتش را تکمیل می کند، اما ناگهان متوجه غیبت دختر جنگلی به همراه اپالینسیکی و تعداد زیادی از جوانان می شود. آنان به سرزمین رویایی دختر جنگلی رفته اند و راوی را تنها گذاشته اند.

حاشیه های عالم تا ابد، نقش رخوتی مرموز را بر جانمان باقی می گذارند. کتاب بچه های سبز را کاوه میر عباسی ترجمه و نشر چشمه منتشر کرده است.

      اختصاصی مد و مه