Skip to content Skip to sidebar Skip to footer

از اقالیم دگر (جدید)

مارتين هايدگر: پيروز در فلسفه، نگونبخت در ايدئولوژي

در حوزه فلسفه اگر فيلسوف آلماني از جهان بي نياز است، به باورم جهان از انديشمند آلماني بي نياز نيست. فلسفه و علم خواهي آلماني باشند يا نباشند هر دو به دنبال حقيقت اند: بااين حال فلسفه همانند علم ابزار آزمايشگاهي و لابراتوار فلسفي ندارد كه در آنجا با آزمايش و خطا بتواند عيار حقيقت…

Read more

عقلانیت سیاسی از نیچه تا مسیح سکولار آریایی / علی‌محمد اسکندری‌جو

برخی بر حسب عادت درباره موضوعی کوچک زیاد می‌نویسند، عده‌ای نیز به عادت بد اما درباره موضوعی خطیر کم می‌نویسند. در این جستار بلند (اما نه به درازای شب دشنه‌های بلند برلین) می‌کوشم درباره فریدریش نیچه فیلسوف خطرناک و مسیح آریایی مشهور به عالی‌جناب گروفاس کم ننویسم تا شاید درنگی کنیم و نیش‌خندی زنیم بر…

Read more

به راستی فردید که بود؟ / دکتر محمدرضا توکلی صابری

در دهۀ ۴٠ خورشيدى به هنگامى كه در دانشگاه تهران دانشجو بودم و جلال آل‌احمد كتاب غربزدگى را منتشر كرده بود، اسم فرديد بر سر زبانها افتاده بود، زيرا در آن كتاب آل احمد گفته بود كه «اين تعبير “غربزدگى” را از افادات شفاهى سرور ديگرم حضرت فرديد گرفته‌ام

Read more

درآمدی بر تاریخ تئوریک ایران / اسماعیل نوشاد

عصر ساسانی را باید زمان اصلی شکل‌‌‌گیری هندسۀ جامعه شناختی ایران و خاورمیانه دانست. این عصر شامل رخدادهایی اجتماعی است که تار و پود جغرافیای سیاسی منطقه پیچیده است. هرچند با کشف‌‌‌های باستان شناختی اخیر، به ویژه در زمان پهلوی هخامنشیان و شاهانی چون کوروش و داریوش ارزشی اسطوره‌‌‌ای یافته‌‌‌اند، اما برای ما ایرانیان آنچه…

Read more

تاریکخانه کافکائی پراگ / محمد جعفر یاحقی

نام کافکا برای نسل جوان و دانشجوی آن سال­ها با نام صادق هدایت حسابی گره خورده بود هم به دلیل این که مسخِ کافکا به ترجمه هدایت به دست فارسی زبانان رسیده بود و همیشه این ترجمه را در زمره کارهای هدایت و در سری کتاب­های او می­دیدیم و هم به دلیل این که خود…

Read more

سایت ادبی و هنری مد و مه؛ آیا به پایان راه رسیده ایم؟

اواخر دهه هشتاد بود که شوقی قدیمی، برای داشتن نشریه‌ای ادبی و هنری، دلیل تولد سایت «مد و مه» شد. کمی بیش از یک سال دیگر، اگر «مد و مه» همچنان برپا و برقرار باشد، ده ساله خواهد شد. ده سال عمر کمی نیست برای یک وبسایت ادبی بخصوص اگر نگاهی به سیاهه بلند و…

Read more

به یاد فرهاد مهراد در زادروزش/ چگونه عکس فرهاد مجوزش را لغو کرد؟!

دی، سالروز تولد فرهاد مهراد است. آواز فرهاد همچنان در خانه‌اش می‌پیچد، اما پیانوی دیواری کوچک دیگر هیچ‌وقت به صدا در نخواهد آمد. «من دلم سخت گرفته‌ست از این میهمان‌خانه مهمان‌کش روزش تاریک که به جان هم نشناخته، انداخته است، چند تن خواب آلود، چند تن ناهموار، چند تن ناهشیار…»

Read more

تاریخ‌نگاری ترجمه‌ی زنان در ایران به سیاق فرزانه فرحزاد / مهرداد رحیمی مقدم

فرزانه فرحزاد در کتابی با نام [1] Translating Women که توسط انتشارات راتلج به چاپ رسیده‌ است، مقاله‌ای دارد با عنوان Women Translators in Contemporary Iran (مترجمان زن در ایران معاصر) که در آن حضور زنان در عرصه‌ی ترجمه را در سه برهه‌ی قاجار، پهلوی و بعد از انقلاب به‌طور اجمالی بررسی کرده…

Read more

محله‌های اعیان نشین تهران قدیم کجا‌ها بودند؟

تهران قدیم پر از داستان های گفته و ناگفته برای ما که بچه های نسل جدید هستیم و پر از خاطرات روزهای دور برای والدین و نسل های قبل تر از ما است. همانطور که می دانید، تهران این روزها به صورت بنیادی با تهران دهه های قبل، زمین تا آسمان فرق کرده است اما…

Read more

برای عکاسی به دنیا آمده‌ام / گفت‌وگو با حسن غفاری

حسن غفاری، عکاس شناخته شده‌ای است که در زمینه‌ی عکاسی مستند اجتماعی کار می‌کند. نزدیک به سی سال است تلاش‌های هنرمندانه‌ی خود را بر زندگی عشایر ایران متمرکز کرده و در این مدت آرشیو غنی و پرباری را از آداب و رسوم، پوشش‌ها، و شیوه‌های زندگی عشایری و مردمی که زندگی‌شان به طبیعت وابسته است…

Read more

بازگرداندن مردم به اندیشه فلسفی / اسماعیل نوشاد

سخن گفتن از چیستی فلسفه به نحو کلی، شاید پیچیده ترین مسئله تئوریک باشد. به همین خاطر در این بحثِ کوتاه نمی خواهیم با این هزارتوی گیج کننده روبرو شویم. به جای آن، در این مجال مختصر می خواهیم به یکی از تغییرات اساسی تاریخ فلسفه در حد فاصلِ افلاتون و ارسطو بپردازیم و ببینیم،…

Read more

پارادوکس “نوستالژی” در محسن نامجو / مهین میلانی

آنچه می خوانید تحلیلی است از مهین میلانی درباره سخنرانی محسن نامجو در ونکوور کانادا که برای مد و مه نوشته شده است. نامجو نیاز به معرفی ندارد، آوازه خوانی متفاوت و اهل کتاب که از دغذغه های اجتماعی خود درباره هنر و هنرمند در ایران و خارج از ایران گفته است و مهین میلانی…

Read more

یادی از دکتر حسین فاطمی؛ مردن در راه وطن

اندیشه جمهوری خواهی از زمانی که در یونان باستان توسط ارسطو مطرح و در دموکراسی آن بر اساس فلسفه شهروند آزاد با حقوق مساوی بنا گذارده شد تا زمانی که به ایران برسد، چه به لحاظ نظری و فلسفی و چه به لحاظ عملی و سیاسی دچار قبض و بسط فراوانی شده بود اما نخستین…

Read more

ماجرای آن پنجاه و سه نفر چه بود؟

از میان آن ۵۳ نفری که به اتهام مرام اشتراکی دستگیر و از ۱۱ تا ۲۲ آبان سال ۱۳۱۷ محاکمه شدند، الان فقط یک نفر در قید حیات است؛ انور خامه‌ای ۱۰۲ ساله متولد ۲۹ اسفند ۱۲۹۵ که در آن زمان جوان‌ترین عضو ۵۳ نفر محسوب می‌شد. او هم‌اکنون ساکن کرج است و با دخترش…

Read more

ناقوس‌‌‌‌‌‌ها بی‌‌‌‌‌‌صدا می‌‌‌‌‌‌شکنند: درنگی بر تفرقه دینی در کی‌‌‌‌‌‌یف و کرملین علی‌‌‌‌‌‌محمد اسکندری‌‌‌‌‌‌جو

در تاریخ می خوانیم سزار امپراطور روم سوار بر اسب وارد مجلس سنا می‌‌‌‌‌‌شود و فریاد می‌‌‌‌‌‌زند اسب من هم می خواهد سناتور شود! امروز اما چرا در تاریخ نمی خوانیم که قزاق روس سوار بر اسب وارد مسجد سپهسالار می‌‌‌‌‌‌شود و فریاد می‌‌‌‌‌‌زند اسب من هم می خواهد قزاق شود!

Read more

غم با ما چه می‌کند؟ / کریستن ویر

زیست‌شناسان به ما نشان داده‌اند که تجربۀ شادی، غم یا عشق، با کم و زیاد شدن هورمون‌های بخصوصی در بدن در ارتباط است. با‌این‌حال، هنوز ابعاد زیادی از واکنش‌های بدنی ما در مواجهه با تجربه‌های عاطفی شدید، مثل از‌دست‌دادن همسر یا عزیزانمان، ناشناخته است. شواهد نشان می‌دهد دلبستگی‌ها عاطفی چنان قدرتمند است که حتی می‌تواند…

Read more

بیاموز و آنچه هستی باش / درمان دردهای زندگی به‌سبک فریدریش نیچه

نیچه در یکی از مهم‌ترین کتاب‌هایش، ارادۀ قدرت، می‌نویسد: «برای آن دسته از انسان‌ها که برایم مهم‌اند آرزوی درد و رنج، اندوه، بیماری، بدرفتاری و بی‌آبرویی می‌کنم.» این آرزو احتمالاً شامل حال کسانی که نیچه برایشان مهم است نیز می‌شود. جان کاگ، فیلسوف آمریکایی، به دنبال نیچه افتاد تا بفهمد فلسفه برای زندگی چه حرفی…

Read more

مطالب رسیده: نگاهی به اخلاق در مسیحیت / حامد اسماعیلی

ادیان اولا پشتیبان اخلاقند و در تفسیر بهتری باید بگویم که ادیان تعارض های اخلاقی را مشخص ساخته و راهکاری برای حل این تعارضات ارائه می کنند. الآن توضیح عرض می کنم.

Read more

ماجرای دروغی که ویتگنشتاین را فیلسوف مهمی کرد!

ویتگنشتاین شش سال از ایام جوانی‌اش را صرفِ تدریس در دبستانی روستایی کرد. یک‌بار که عصبانی شد، پسربچه‌ای را آن‌قدر کتک زد که از هوش رفت. لودویکِ گناهکار دانش‌آموز را به دفتر مدیر بُرد، پزشک را خبر کرد و زد به چاک. بعداً هم هرچه از او پرسیدند، به‌دروغ، چیزی به گردن نگرفت. این اتفاق…

Read more

واروژان به موسیقی، ضلع دیگری اضافه کرد

به موسیقی، ضلع دیگری اضافه کرد، دیگر مثلث نبود دنیای بی کرانِ آهنگین، حالا ضلعی چهارم داشت و مربعی شکل بود. پیش‌تر خواننده می‌درخشید روی صحنه و تمام سکه‌های شهرت و ثروت را به جیب می‌زد، بعدتر ترانه سرا و شاعر هم از دامنه کوه بالاتر آمدند، دیگر کسی تصور نمی‌کرد هر چه خواننده از…

Read more

یوول نوآ هراری از زندگی انسان‌ها در سال ۲۰۵۰ می‌گوید

اگر امسال فرزندی به دنیا بیاورید، سال ۲۰۵۰، سی‌وچند ساله خواهد بود. حتماً آرزو دارید که تحصیلاتی خوب، شغلی آبرومند و زندگی‌ای مرفه داشته باشد و طبیعی است که تلاش می‌کنید تا راه زندگی را به او بیاموزید. اما یوول نوآ هراری، مورخ جوان، معتقد است بهترین کمکی که می‌توانید به فرزندتان بکنید، این است…

Read more

رضا شاه که بود؟ / دکتر مجید تفرشی

شاید برخلاف عرف مرسوم پژوهشی، بهتر باشد که حرف آخر را اول بزنم. با توجه به‌وجود تقریباً 350 هزار برگ سندی که در آرشیو انگلستان در مورد تحولات ایران بین سال‌های 1921 تا 1941 میلادی موجود است؛ حیرت‌انگیز و تعجب‌آور است که فکر کنیم دولت‌های خارجی هیچ نقشی در تحولات ایران نداشته و عوامل داخلی…

Read more

زندگی و زمانه فرهاد / به همراه صحبت های تورج شعباتخانی درباره زندگی فرهاد در ایام عزلت

فرهاد مهراد نامی آشناست. نامی که صدای خاص و آشنایش با چندین و چند ترانه در ذهن بسیاری از ما حک شده است؛ از «گنجشکک اشی مشی» گرفته تا «جمعه» و «وحدت» و …! او از خوانندگان صاحب نام راک ایرانی است که نخستین آلبوم راک اندرول انگلیسی ایران را منتشر کرد.

Read more

مروری بر رویدادهای انقلاب مشروطه توأم با پیگیری سویه های تئوریک آنها / اسماعیل نوشاد

بسیاری در امروز ایران مشروطه را یک انقلاب شکست خورده می دانند و گونه ای سخن می گویند که انگار ما هنوز درگیر ِ مسائلی چون جدال سنت و تجددیم. این حرفها پوچ و بی موردند. انقلاب مشروطه تغییراتی در هندسه اجتماعی ایران خلق کرد که بازگشت ناپذیرند. همچنین این تغییرات صورت معادلات اجتماعی تازه…

Read more

انتشار اطلاعات به روایت عباس مسعودی

«عباس مسعودی» بنیانگذار روزنامه «اطلاعات» در سال 1280 در تهران متولد شد. او پس از پایان تحصیلات مقدماتی و متوسطه در دبیرستان دارالفنون، با کارگری ساده و حروفچینی و در چاپخانه و پس از چهار سال مصحح روزنامه‌های «اقدام» و «شفق» و خبرنگار روزنامه‌های «ایران» و «کوشش» و در کنار آن به آموزش زبان خارجه…

Read more

افق و میراثِ هرمسی / رضا ملکیان

به نظر می‌رسد همۀ آن‌هایی که دستی به قلم دارند، هرچند از تاریخ و ترمینولوژی هرمنوتیک آگاهی نداشته باشند، بیشتر از آنچه فکر می‌کنند به این موضوع می‌پردازند. هنگامی که رمان یا داستانی می‌خوانند، تئاتری می‌بینند یا موسیقی گوش می‌دهند شروع به کند‌و‌کاو راجع به آن اثر می‌ک

Read more

فلاسفه هم دیوانه فوتبال‌اند

توپ را بگیرید، وارد دروازه کنید و فقط از دست‌هایتان استفاده نکنید. به همین سادگی. این رسم بازی فوتبال است و شاید یکی از محبوب‌ترین بازی‌های جهان که کارکردش مثل جادو است. تقریبا کسی از افسون آن در امان نیست: از زن و مرد، بچه و کهنسال، از مردم عادی کوچه و بازار تا روشنفکران،…

Read more

در هوای جام جهانی / فوتبال؛ مخدر یا مهیج؟

در میان متفکران معاصر نظر ثابتی در مورد فوتبال وجود ندارد؛ برخی به آن خوشبین‌اند و برخی بدبین‌. برخی از جنبه‌های اشتراکی این بازی می‌گویند و برخی به تبعات سیاسی آن اشاره می‌کنند. برای نمونه،‌ تری ایگلتون، فیلسوف و منتقد ادبی مشهور بریتانیایی، از فوتبال به‌عنوان «دوست عزیز سرمایه‌داری» نام می‌برد و معتقد است مسابقاتی…

Read more

فوتبال؛ ضد ملت‌گرایی، علاج بیگانه‌هراسی / گفت‌وگو با سایمون کریچلی درباره فوتبال، فلسفه و …

کتاب آخر سایمون کریچلی سال گذشته منتشر شد، کتابی درباره فوتبال: «وقتی به فوتبال فکر می‌کنیم به چه فکر می‌کنیم». او در گفت‌وگویی که درباره این کتاب با «لس‌آنجلس‌تایمز» داشت، از علاقه‌اش به فوتبال، به باشگاه لیورپول و هواداران دوآتشه فوتبال می‌گوید

Read more