رفتن به محتوا رفتن به نوار کناری رفتن به فوتر

از اقالیم دگر (جدید)

فلسفه و ترجمه کلاسیک‌ها در گفت‌وگو با علی فردوسی / در مردم ایران« فیلاسوفی» قوت ندارد

یکی از اختلافات فکری من با دوست بسیار عزیزم داریوش آشوری که مدت‌ها با او بوده‌ام و از او یاد گرفته‌ام، همین است. من با این فرض که حافظ فیلسوف حتی متفکر است، مخالفم. البته قبول دارم که حافظ فکر می‌کند و می‌خواهد با مسائلی که فلسفه با آنها درگیر است، درگیر شود. اما نمی‌پذیرم…

ادامه مطلب

نومیدی یک گناه نابخشودنی است / ارنست بلوخ، متافیزیسین انقلاب

رساله فردریک انگلس «سوسیالیسم یوتوپیایی و علمی» (١٨٧٧) –که البته به غلط تخیلی ترجمه شده- متنی است که بسیار مرتبط با روح مارکسیسم وایمار است؛ مارکسیسم مذکور مربوط به دوره‌ای از تاریخ آلمان از ١٩١٩ تا ١٩٣٣ است که فضایی دموکراتیک و لیبرال بر آن حاکم بود و مطبوعات و نشریات مستقل و منتقد تا…

ادامه مطلب

اینک مارکس: پایان نزدیک است … فقط نه آن‌طور که خیال می‌کردیم / اسلاوی ژیژک

جوک قدیمی بامزه‌ای هست درباره رادیو ایروان در دوران حکومت شوروی: یکی از شنوندگان زنگ می‌زند و می‌پرسد، «درست است که رابینوویچ [شخصیتی شبیه ملانصرالدین] در مسابقه بخت‌آزمایی یک ماشین نو برده؟» و رادیو این‌طور جواب می‌دهد: «علی‌الاصول بله، درست است، فقط قضیه این است که یک ماشین نو نبوده، یک دوچرخه قدیمی بوده، آن…

ادامه مطلب

چرا مارکس؟ چرا حالا؟ / مکنزی وارک

مایلم نوشته خود را با فرازی مشهور از مانیفست کمونیست آغاز کنم: «هر آنچه سخت و استوار است، دود می‌شود و به هوا می‌رود، هر آنچه مقدس است، دنیوی می‌شود و دست‌آخر آدمیان ناچار می‌شوند با حواسی جمع با وضعیت واقعی زندگی و روابطشان با هم‌نوعان خویش رودررو گردند». این سطور حرف‌های زیادی برای گفتن…

ادامه مطلب

آیا مارکس حرفی برای امروز و آینده دارد؟ / اسماعیل نوشاد

مارکس به درستی دیالکتیک متافیزیکی هگل را از آسمان به زمین آورد. ایده های دیالکتیک هگل، نه زاده و درونبود «مطلق»، و نه بروز آنها مینوی و ایده آلیستی است، بل حاصل تنش و جدال طبقات اجتماعی است. دستگاه های ایدئولوژیک تاریخی نیز در همه عرصه ها ریشه در گسل هایی دارند که مابین…

ادامه مطلب

چرا به موسیقی‌هایی که دوستشان داریم بارها و بارها گوش می‌دهیم؟

بیش از ۹۰درصد زمانی که داریم به موسیقی گوش می‌دهیم صَرف شنیدنِ آهنگ‌های تکراری می‌شود. گاهی موسیقی‌ای که دوستش نداریم را بعد از چندبار گوش‌دادن، اندک اندک می‌پسندیم.

ادامه مطلب

جزیره‌ی مرگ و تاثیرات آن محسن توحیدیان

«ناباکوف» در رمان «ناامیدی» به کنایه می‌گوید «در برلین در هر خانه‌ای یک تابلوی جزیره‌ی مرگ هم هست!» اقبال به اثر بوکلین که در سال‌های ۱۹۸۰ تا ۱۹۸۶ پنج نسخه از آن را نقاشی کرده است، به تکثیر آن در خانه‌های عوام‌الناس محدود نمی‌شود. می‌توان رد پای تابلوی او را در آثار بسیاری به خصوص…

ادامه مطلب

نگاهی به تاریخ ضد روشنگری / نوشته ای از آیزایا برلین

یکی از نخستین جریان‌هایی که تأثیری مهم بر اندیشه‌ محافظه‌کاری در غرب داشت، جنبش‌ موسوم به ضدروشنگری بود. طرفداران این جنبش که اندیشمندان و فیلسوفان گوناگونی را در بر می‌گرفتند بر ایده‌های بنیادین روشنگری مبنی بر پیشرفت و امید انسان به آینده‌ای بهتر برپایه عقل محاسبه‌گر تردید روا می‌داشتند.

ادامه مطلب

رمانتیسیسم، مذهب و مارکسیسم، در «اصل امید» ارنست بلوخ / میشل لووی

کتاب «اصل امید» از ارنست بلوخ، بدون شک یکی از بزرگ‎‌‌ترین آثار قرن بیستم در زمینه تفکر رهایی‎‌‌بخش است. یک اثر ماندگار -بیشتر از ۱۶۰۰صفحه- که بخش بزرگی از زندگی نویسنده‎‌‌اش را در برگرفت. کتاب هنگامی نوشته شد، که ارنست بلوخ در آمریکا از سال ۱۹۴۷ تا ۱۹۳۸ در تبعید بسر می‎‌‌برد.

ادامه مطلب

ناکامی نوه مظفرالدین شاه در پروژه اصلاحات حکومت پهلوی اول

۱۶ اردیبهشت ۱۳۴۰ دکتر علی امینی به نخست‌وزیری انتخاب شد. دوران ۱۴ ماهه نخست‌وزیری امینی با پستی و بلندی‌های بسیاری همراه بود که در نهایت منجر به استعفای او در سال ۱۳۴۱ شد. علی امینی را می‌توان یکی از آخرین نخبگان سیاسی با تبار قاجاری در دوران پهلوی دانست

ادامه مطلب

روایت هایی شنیدنی از زندگی دکتر شایگان/ از دلدادگی به مصدق تا همنشینی با علامه

پدر و پدربزرگ داریوش شایگان، به گفته خود او، در تبریز به امر تجارت مشغول بودند و پدرش قبل از انتقال به تهران، از مریدهای پدر من بوده و در مراسم مذهبی مسجد ما، نوعا شرکت می‌کرده و یکی دوبار هم او را در دوران کودکی همراه خود به آن مسجد برده است…

ادامه مطلب

شیخ فضل‌الله نوری که بود و چرا اعدام شد؟

شیخ فضل‌الله این امر را که مجلس بتواند صرفاً به استناد رأی اکثریت حتی برخلاف قوانین و احکام شرعی، قانون وضع نماید، مردود می‌داند و متقابلاً موافقت خود را با مجلسی که با رعایت احکام اسلام، قانون وضع نماید،

ادامه مطلب

عبرتهای تاریخ / آزادی و قانون از نگاه شیخ فضل الله نوری

ﻫﺮﮐﺲ ﺑﻪ ﻗﺎﻧﻮﻧﮕﺬﺍﺭﯼ ﺍﻋﺘﻘﺎﺩ ﺩﺍﺷﺘﻪ ﺑﺎﺷﺪ، ﻣﺮﺗﺪ ﺍﺳﺖ . ﭼﻮﻥ ﻣﺎ ﻗﺎﻧﻮﻥ ﺍﻟﻬﯽ ﺩﺍﺭﯾﻢ ﻭ ﻧﯿﺎﺯ ﺑﻪ ﻭﺿﻊ ﻗﺎﻧﻮﻥ ﻧﻮ ﺍﺑﺪﺍ ﻧﺪﺍﺭﯾﻢ . ﻭ ﻫﺮﮐﺲ ﻣﺮﺗﺪ ﺷﺪ ﻃﺒﻖ ﻗﺎﻧﻮﻥ ﺍﺳﻼﻡ ﺧﻮﻧﺶ ﺣﻼﻝ ﺍﺳﺖ . ﺯﻧﺶ ﻫﻢ ﻣﯽ ﺷﻮﺩ ﻣﺎﻝ ﺧﻮﺩﻣﺎﻥ ﻭ ﺍﻣﻮﺍﻟﺶ ﻫﻢ ﻫﻤﯿﻦ ﻃﻮﺭ .

ادامه مطلب

رئالیسم در سیاست / نوشته ای از آیزایا برلین

«رئالیسم» معمولا به معنای داشتن درک صحیحی از خصایص رویدادها یا امور واقع یا اشخاص است بدون اینکه توسط احساساتی از قبیل بیم یا امید یا عشق یا نفرت ، یا تمایل به آرمانی سازی یا کم بها سازی یا چیز دیگری که مانع مشاهده دقیق شود و حاصل نوعی فشار احساسی باشد…

ادامه مطلب

عبرتهای تاریخ: عباس امیرانتظام جاسوس نبود!

حسین دهباشی، سری جدید خشت خام خود را در گفت‌وگویی با عباس امیرانتظام کلید زد؛ چند روز مانده به تحویل سال، اما برشی از این گفت‌وگو آن‌قدر در فضای مجازی و توییتر بازنشر شد که بار دیگر موضوع امیرانتظام سر زبان‌ها افتاد. همین مصاحبه کافی بود تا موافقان و مخالفان تئوری جاسوسی امیرانتظام مقابل هم…

ادامه مطلب

فلسفۀ شوپنهاور در ژرف‌ترین لایه‌اش «مشق مرگ» است / جولیان یانگ

در بحبوحهٔ دورانی که اختراعات یکی پس از دیگری زندگی انسان را تکان می‌داد، فیلسوف بدبینی پیدا شد که می‌کوشید حقیقت زندگی را برملا کند. او می‌گفت حقیقت زندگی در دایره‌ای محصور شده که در یک طرفش لذت ایستاده و در سوی دیگرش حسرت. آدمی، مادامی‌که در جهان است، بین این دو می‌رود و می‌آید…

ادامه مطلب

باید عکس بگیرم؛ عکس از چیزهایی که اذیتم می کنه!/ گفتگویی درباره کاوه گلستان

قریب چهارده سال از مرگ ناگهانی کاوه گلستان در ۱۳ فروردین ۱۳۸۲ می گذرد، به همین مناسبت گفتگویی با همسر او را برای انتشار برگزیدیم که پیش از این در نشریه فراسو منتشر شده بود. با تشکر از همکارانمان در این نشریه که متن آن را در اختیارمان قرار دادند.

ادامه مطلب

اگر مصدق اهل زد و بند سیاسی بود، مخالفانی همانند کاشانی نداشت! / گفتگو با محمدصالح نیکبخت

روز ۲۹ اسفند سالروز ملی شدن صنعت نفت در واقع روزی است که با نام و یاد مرحوم دکتر مصدق پیوندی عمیق دارد. گرچه از کودتای ۲۸ مرداد به بعد تلاش زیادی بر انکار نقش مصدق در ملی شدن صنعت نفت ایران توسط عناصر زر و زور و تزویر شده است، اما با این حال…

ادامه مطلب

گوشه هایی عبرت آموز از تاریخ روزنامه نگاری ایران

به مرتضوی گفتم روزی در همین جمهوری اسلامی فرا می رسد که به اتهام ارتکاب جنایات علیه بشریت به زندان خواهی رفت و مرتضوی پوزخندی به من زد و گفت: «چنین آرزویی را به گور خواهی برد!

ادامه مطلب

هر خواننده‌ای آستین خودش را دارد/ جین آستین همه‌چیز است

دویست‌سال از مرگ جین آستین گذشته است. اما به‌جای از یاد رفتن، هر روز بر شهرت او افزوده می‌شود. کتاب‌های او با آن نثر شگفت و حال‌وهوای روستایی‌شان بسیار می‌فروشند و بازار نقدها و پژوهش‌های ادبی دربارۀ او داغ است. گویی او برای هر کس، هر چه بخواهد را در چنته دارد. برای دسته‌ای زنی…

ادامه مطلب

فلسفۀ میانسالی/ اگر می‌خواهید حال یک میانسال را بفهمید، شوپنهاور بخوانید

در مقایسه با جوان‌ها و سالمندان، میانسال‌ها با شدت بیشتری از زندگی‌شان ناراضی‌اند. احساس می‌کنند به چیزهایی که می‌خواسته‌اند نرسیده‌اند و چیزهایی که به آن رسیده‌اند هم دیگر رنگ و بویی برایشان ندارد. کارشان ملال‌آور و تکراری است و زندگی روزمره‌شان خسته‌کننده و غم‌بار. به این حالت بحران میانسالی گفته می‌شود. موضوعی که فلاسفه هنوز…

ادامه مطلب

گفت‌وگویی با جورجو آگامبن / تفکر یعنی شهامت نومیدشدن

صدای ناقوس کلیسای تراستوره که به گوش می‌آید – محلی که قرار ملاقات گذاشته‌ایم- چهره او در ذهن نقش می‌بندد… جورجو آگامبن در نقش فیلیپ، یکی از دوازده حواری مسیح، در فیلم «انجیل به روایت متی» پیر پائولو پازولینی (١٩۶۴) ظاهر شد. درآن زمان دانشجوی جوان رشته حقوق بود، متولد ١٩۴٢ در شهر رم، با…

ادامه مطلب

امیر نظام گروسی، فال حافظ و دکتر مصدق/ به مناسبت زادروز دکتر محمد مصدق

دکتر مصدق در خاطرات خود از دیدار خویش با رجال شهیر عصر ناصرالدین شاه، حسنعلی خان امیر نظام گروسی یاد می کند، میرزا محمد خان ۹ ساله پسر میرزا هدایت الله وزیر دفتر بوده که به نیابت از پدر برای عیادت از امیر نظام گروسی به منزل وی می رود، امیر نظام مردی بزرگ…

ادامه مطلب

از گوجه تا نژادپرستی/ چگونه برگه‌های فهرست‌نویسی هرج و مرج دنیا را سامان دادند؟

قبل از اینکه جست‌وجوی کامپیوتری در مخزن کتابخانه‌ها رایج شود، اگر می‌خواستید دنبال کتابی بگردید، باید در جعبه‌های چوبی‌ای که در هر کدامشان صدها برگه چیده شده بود، بالا و پایین می‌کردید. شاید برای خودتان هم برگه‌های فهرست‌نویسی تهیه کرده باشید و اطلاعاتتان را روی آن‌ها نظم و ترتیب داده باشید. برخلاف ظاهر خنثی و…

ادامه مطلب

نشست ترانه خوانی با حضور مونا برزویی/ دوشنبه ۱۴ اسفندماه

به گزارش مدومه به نقل از روابط عمومی نشر چتر، نشست ترانه خوانی با حضور مونا برزویی روز دوشنبه مورخ 14 اسفندماه در محل كتاب‌فروشي چتر  وا قع در خيابان انقلاب حد فاصل خيابان 12 فروردين و فخر رازي رو به روي دانشگاه تهران، از ساعت 16:30 الي 18  برگزار خواهد شد. حضور برای…

ادامه مطلب

نگاهی به زندگی اسپینوزا

باروخ (بندیکت) اسپینوزا در ٢۴ نوامبر ١۶٣۴ یا ١۶٣٢ در کشور هلند و در شهر آمستردام در خانواده‌ای سرشناس و متمول و دیندار به دنیا آمد. با آداب دینی بار آمد و چون به سن تحصیل رسید به مدرسه عبرانی آمستردام به نام یشیباه فرستاده شد و در آنجا ضمن آموختن عبری به مطالعه آثار…

ادامه مطلب

باز خوانی نقش جبهه ملی و حزب توده در کودتای ۲۸ مرداد / به بهانه انتشار کتاب ارسلان پوریا: کارنامه مصدق و حزب توده

روز شمار کودتا / پس از قیام ملی ۳۰ تیر امریکا و انگلیس برای سرنگونی دولت مصدق به توافق رسیدند: روی کار امدن دولت ایدن به جای دولت حزب کارگر، کلمنت اتلی

ادامه مطلب

آلن بدیو رو در روی لوران ژوفرن/ فراز و فرود سوسیال‌دموکراسی

این مرد هشتاد ساله چابک و چالاک دست از چاپ و نشر نوشته‌هایش برنداشته است؛ به تازگی به همت انتشارات فایار کتاب Je vous sais si nombreux… [«می‌دانم شما تعداد معینی…»] را روانه بازار کرده، با انتشارات لینه کتاب «سنت آلمانی در فلسفه» را و با انتشارات فلاماریون کتاب «در ستایش سیاست» را. و اضافه…

ادامه مطلب

آخرین وضعیت خانه « پدر شعر نو فارسی»/ پیشنهاد تبدیل خانه «نیما یوشیج» به سفره‌خانه!

پیشنهاد تبدیل خانه «نیما یوشیج» به سفره‌خانه! مدت‌هاست که بحث حفظ خانه نیما یوشیج مطرح است و همگان به لزوم حفظ این خانه تاکید دارند اما واقعیت این است که این ماجرا ابعاد دیگری نیز دارد و در این مدت که همه خبرها حول و حوش خارج شدن خانه نیما از لیست ثبت میراث فرهنگی…

ادامه مطلب

خانه نیما و غلفت از گردشگری ادبی در تهران

  خانه نيما و غلفت از گردشگري ادبي در تهران   فرزانه قبادي «با توجه به اتفاقات اخير درخصوص تهديد خانه نيما يوشيج و وظيفه روشن سازمان ميراث‌فرهنگي در حفظ آثار تاريخي و فرهنگي، ضروري است اقداماتي عاجل درخصوص حفظ اين اثر صورت گيرد.» اين جملات بخشي از نامه‌اي است كه علي اصغر…

ادامه مطلب