یونان امروز که در شمار کشورهای فلاکت بار اتحادیه اروپاست، بابت “دیالوگ” یک سقراط به سقراط بدهکار است. این ملت دیگر نمی تواند به یونان باستان بنازد آنگاه که با قربانی کردن این اندیشمند، سقوط فرهنگی آن کشور متجلی شد
ید فکر کنیم که جای تفکر و فلسفه چقدر در زندگی انسان امروزی – افغانستانی- خالی‌ست، میتوان با فلسفی اندیشیدن یک دنیا ترس و دلهره را خالی کرد ، جرات به چالش کشیدن وضعیت را پیدا کرد ، کتاب تسلی بخشی های فلسفه ، با دیدی موشکافانه و ظریف نوشته شده و به نکاتی توجه…
مرگ سقراط از مهمترین وقایع تاریخی و نقطه شروعی در تاریخ ایده‌پردازی است. در مرگ‌طلبی سقراط آرمانی وجود دارد که همچون هر آرمانی باعث خوش‌بینی و برانگیختی است تا بدان اندازه که فرد خودانگیخته –آرمان‌خواه- می‌تواند بر مرگ فائق آید
این کتاب آن‌قدر خوب است که به‌سختی می‌توانیم کتابی مفیدتر از آن را تصور کنیم. ما با اثری جذاب، خوش‌خوان، پر از نکات و داده‌های جالب روبه‌رو هستیم. ولی همۀ این موارد فرعی است. ویژگی اصلی کتاب آن است که بسیار مفید و راه‌گشاست. این فایده عام است.
هگل متکلم apologist و فیلسوف ممتاز آلمانی طی سی سال غور در فلسفه و الهیات “سه بار” به سوی خدا می رود و سرانجام می اندیشد که خدا هم ناگزیر از غیب است؛ خدایی که به احتضار افتاده و اندک اندک از هستی و تعالی transcendence تهی می شود
این مقاله به مناسبت دومین سالمرگ این پژوهنده‌ی فلسفه نوشته شده است. عمران راتب (۱۹۹۱-۲۰۱۸) نقش تعیین کننده ای در افزایش سطح دانش و در رشد اشتیاق جوانان افغانستان در مطالعه و پژوهش فلسفه و ادبیات و هنر داشت.
کانت با سه‌گانه‌ی «نقد» خود از متافیزیک تعریف تازه‌یی به دست می‌دهد. او با مشاهده‌ی هستنده‌ها و نخستین امر قابل مشاهده در میان آنها، یعنی تنوع آنها، می‌پرسد آیا بر همین تنوع هستی هم، یک «هستی» مترتب است؟
رؤیا دستغیب که با رمان «مجمع‌الجزایر اوریون» در سال 1394 به جامعه‌ادبی معرفی شد جهانی تازه با روایتی غیر خطی خلق کرد که در همان سال از سوی جشنواره «واو» به‌عنوان رمانی متفاوت مورد تقدیر قرار گرفت. این نویسنده در رمان دوم خود «تراتوم» که مانند رمان قبلی از سوی نشر افق چندی پیش منتشر…
سخن گفتن از چیستی فلسفه به نحو کلی، شاید پیچیده ترین مسئله تئوریک باشد. به همین خاطر در این بحثِ کوتاه نمی خواهیم با این هزارتوی گیج کننده روبرو شویم. به جای آن، در این مجال مختصر می خواهیم به یکی از تغییرات اساسی تاریخ فلسفه در حد فاصلِ افلاتون و ارسطو بپردازیم و ببینیم،…
نیچه در یکی از مهمترین کتاب‌هایش، ارادۀ قدرت، می‌نویسد: «برای آن دسته از انسانها که برایم مهم‌اند آرزوی درد و رنج، اندوه، بیماری، بدرفتاری و بی‌آبرویی می‌کنم.» این آرزو احتمالاً شامل حال کسانی که نیچه برایشان مهم است نیز می‌شود. جان کاگ، فیلسوف آمریکایی، به دنبال نیچه افتاد تا بفهمد فلسفه برای زندگی چه حرفی…
ویتگنشتاین شش سال از ایام جوانی‌اش را صرفِ تدریس در دبستانی روستایی کرد. یک‌بار که عصبانی شد، پسربچه‌ای را آن‌قدر کتک زد که از هوش رفت. لودویکِ گناهکار دانش‌آموز را به دفتر مدیر بُرد، پزشک را خبر کرد و زد به چاک. بعداً هم هرچه از او پرسیدند، به‌دروغ، چیزی به گردن نگرفت. این اتفاق…
عواطف در جانوران اجتماعي، چه اهلي و چه وحشي، زيربناي بسياري از امور روزمره زندگي است. صعود نيازمند انگيزه، خطر كردن و خصومت‌ورزيدن است در حالي كه حفظ وضع موجود در گرو فرستادن پيام تمكين و ترس از بالادستان است. بسياري از نخستي‌هاي غيرانسان و بعضي از غيرنخستي‌ها مانند دلفين، بز و كفتار پس از…
برای من فلسفه درهمه حال به نقش ملکه علوم ظاهر می شودو چنانکه ارسطو می گوید دانشی است که به حیرت آدمی پاسخ می دهد لذا کسانی اهل فلسفه هستند که درد دانایی دارند ودر پی جهانی خردمندتر….اما آنچه من از فلسفه می فهمم با همه وسعتش شاید مدخلی بر کشف…
تساوی عقل بین انسانها و حذف مفهوم تقلید و اطاعت در جامعه و به تبع آن رشد آزادی و دمکراسی بود به عبارتی شهود و شناسایی دکارتی فهم را به جای تقلید نشاند و روش در اندیشه باعث اعتماد به نفس انسانها و گشودن گره های معرفت گردید و ماهیت انسان زمینی شد و ذات…
هر یک از ما به‌نحوی نامتوازن هستیم. مثلاً یکی از ما بیش‌ازحد متفکر یا احساسی است، دیگری صفات مردانه یا زنانهٔ زیادی دارد و شخصی دیگر بیش‌ازحد آرام یا بی‌قرار است. غذایی که ما دوست داریم، غالباً همان چیزی است که کمبودی را در بدن یا روان ما جبران می‌کند؛ یعنی غذایی که در ما…
در جوامع پیشروی بشری، در کشورهایی چون فرانسه،آلمان،انگلستان،آمریکا و…و در واقع آن دسته از جوامعی که از سرچشمه های فلسفی و تمدّنی دوران روشنگری و ریشه های آن در تفکّر یونانی و نیز وقایع پس از آنها، تغذیه می شوند،
هابرماس با چرخشی درونی در فلسفه های مدرن، به انتقاد از عقلانیت ابزاری منشعب از دیدگاه علم گرا و بروکراتیک جوامع مدرن می پردازد. به عقیده او سلطه عقلانیت ابزاری بر زیست جهان اجتماعات انسانی، باعث انحلال این فضا و تبدیل شخصیت اجتماعی انسان، به واحدی اتمی تحت شرایط بروکراتیک عقلانیت ابزاری شده است.
آرتور شوپنهاور (Arthur Schopenhauer) (۱۷۸۸–۱۸۶۰ میلادی) مقاله ای تحت عنوان «در باب زنان»٭(On women) نوشته است. این مقاله از جمله مطالب عامه پسند و غیر فلسفی است که او در این مقام، در اوج اندیشه و تفکرش نیست، گرچه چندان متمایز از نظام فکری اش نیست.
فلسفه ادبیات به مبنایی‌ترین پرسش‌های مربوط به ادبیات می‌پردازد و سرشت آن را به مثابه یک هنر بررسی می‌کند. برخی از این پرسش‌ها به متافیزیک و هستی‌شناسی آثار ادبی می‌پردازند
مد مثال ملموسی از ایده شتاب و شتاب‌گرایی است چون نوعی آوردن امر ساخته‌شده است در برابر امر داده‌شده؛ تأکیدنهادن بر امر نو در مقابل امر کهنه. ولی غیر از این ارتباط محتوایی بین بحث مد و فلسفه و مفهوم چند‌بُعدی شتاب‌گرایی، ارتباط غیر‌مستقیمی نیز وجود دارد.
می توان گفت ایدهآلیسم مهمترین جریان فلسفی تاریخ بوده است. در عین حال این جریان همیشه مورد انتقاد شدید مخالفان بوده است که چگونه اصل واقعیت یا وجود ماده، شر و از این قبیل مسائل را به راحتی کنار گذاشته است؟ و این که دنیای ایده-آلیسم، یک دنیای مثله شده است. به راستی چرا جریانی…
بیش از بیست و پنج قرن از ابداع فلسفه توسط یونانیان باستان میگذرد و بشر کماکان درگیر مسائل فلسفی چون آزادی، عدالت، عشق، مرگ، جاودانگی و هستی است. مهم‌تر اینکه، این پرسش که فلسفه چیست؟
فلسفه از آغاز تا به حال فراز و فرودهای بسیاری را گذرانده،در دوره‌ای طرد می‌شود و فیلسوف را به محاکمه می‌کشانند و در زمانه‌ای با آن شهریاری می‌کنند. این فراز و فرود‌ها را فیلسوفان بیشتر از هر کسی تجربه کرده‌اند، کما که خود آنان بانی این گذار و روزگار بودن. در نگاهی اجمالی میتوان…
هانا آرنت بر این باور بود که رژیم‌های توتالیتر تنها در پی قدرت و حاکمیت نیستند، بلکه فراتر از آن، فضای امر سیاسی را یکسره منهدم می‌کنند. ۴ دسامبر ۲۰۱۵ چهل سال از درگذشت این بانوی متفکرآلمانی میگذرد.
در فلسفه‌ی تحلیلی میتوان «مور» را به‌عنوان نقطه‌ی عزیمت انتخاب کرد، بعد از وی است که گرایش‌های این نحله به دو سنت یکی ملهم از منطق فرگه و راسل و دیگری متمایل به زبان متعارف ویتگنشتاین و استین تقسیم می‌شود؛ اهمیت زبان در گرایش دوم بسیار اساسی‌تر است. انگار حق با دامت بوده است که…
آرتور شوپنهاور در 22 فوریه‌ي 1788، در شهر “دانتزیگ” آلمان (گدانسك در لهستان امروزي) ديده به جهان گشود. پدر او كه پيشه‌ي بازرگانی داشت، به سبب مهارت، مزاج گرم، سرشت پابرجا و عشق به آزادی، نام آور بود.
آرتور شوپنهاور (۱۸۶۰-۱۷۸۸) هرچند از قلمرو فلسفه دانشگاهی بیرون است اما با این حال یکی از مهم ترین فیلسوفان قرن نوزدهم به شمار می‌رود. فلسفه او دو آبشخور مهم دارد، یکی آرای فلسفی افلاطون و کانت، و دیگری مکاتب هندوئیسم و بودیسم.
بررسی کتاب فلسفه در زمانه حاضر
امروزه فلسفه چيست؟
کاوان محمدپور
پیتر دیوز، استاد دانشکاه اسکس (Essex) در توضیح کتاب «فلسفه در زمانه حاضر»، بر پشت جلد آن می‌نویسد: «فلسفه چطور می‌تواند به حرفه اصلی خود همچون شکلی از مداخله سیاسی و اخلاقی بازگردد؟ در این مباحثه زنده و قابل دسترس، دو نفر…
دلوز و گتاری می‌گویند این پرسش را شاید فقط در سال‌های پایانی عمر بتوان پیش کشید، به هنگام پیری که نوبت به طرح حرف‌های ملموس و انضمامی می‌رسد. به گفته دلوز و گتاری، مجموعه کتاب‌هایی که درباره ماهیت فلسفه نوشته شده‌اند بسیار محدود است. چرا؟
باور بزرگ شوپنهاور (1788 ـ 1860 م.)، این است که بر خلاف بسیاری از نظریه‌های فلسفی، در جهانی زندگی می‌کنیم که هیچ اراده و کنترلی فردی و یا همچنین هیچ خواست فردی در آن وجود ندارد