یوگنی وادالازکین (۱۹۶۴ کییف) در میان نویسندگان معاصر روسیه، یکی از شناختهشدهترینها در جهان است. کارنامه او با انبوهی از جوایز ادبی در روسیه و خارج از روسیه، نشان از اقبال بسیار از آثار او دارد. در ایران نیز دو اثر شاخص او تا امروز منتشر شده، یکی «هوانورد» با ترجمه زینب یونسی و اکنون…
داستان کوتاه “شنل” (The Overcoat, 1842) نوشته ی “ن. و. گوگول” (N. V. Gogol) یکی از تأثیرگذارترین داستانهای کوتاه در ادبیات روسیه بر بسیاری از داستانهای کوتاه و بلند (رمان) در ادبیات جهان است که خود می تواند موضوع مقاله ای مستقل باشد مانند تأثیرات مستقیم و آشکار “شنل” بر آثاری از “داستایوسکی” ((Dostoevsky…
همانگونه که در غیاب خوانشی دقیق از زندگی داستایفسکی نمیتوان به تحلیل جهان داستانی او پرداخت، بدون شناخت دیدگاههای هنری وجامعهشناسانهاش هم نمیشود به درک درستی از مواضع فرهنگی و اجتماعی او رسید. بیتردید شرایط تاریخی و ظرف مکانیای که جهانبینی نویسنده در آن شکل گرفته نیز مشمول همین ضرورت است. هرقدر که او عصارهی…
بهعنوان کسی که در شاخه ادبیات روسی تدریس میکند نمیتوانم به جهان از منظر نمایشنامهها، رمانها، اشعار و داستانهای روسی نپردازم، حتی در برههای که کلیه تولیدات فرهنگی کشور روسیه در اقصانقاط جهان بایکوت میشود. بیشک با توجه به اقدامات وحشیانه روسها در طول جنگ با اوکراین بالاخص کشتار غیرنظامیان در بوچا با این مساله…
بهعنوان کسی که در شاخه ادبیات روسی تدریس میکند نمیتوانم به جهان از منظر نمایشنامهها، رمانها، اشعار و داستانهای روسی نپردازم، حتی در برههای که کلیه تولیدات فرهنگی کشور روسیه در اقصانقاط جهان بایکوت میشود. بیشک با توجه به اقدامات وحشیانه روسها در طول جنگ با اوکراین بالاخص کشتار غیرنظامیان در بوچا با این مساله…
صدوبیست سال پیش، امیل زولا با نوشتن مقالهای تحتعنوان «من متهم میکنم»، اعتراض خود را به محاکمه غیرقانونی آلفرد دریفوس افسر یهودی ارتش فرانسه به اتهام خیانت ابراز داشت. زولا جزو اولین نویسندههایی بود که در تاریخ ادبیات جهان، در نقش یک کنشگر اجتماعیسیاسی ایفای نقش کرد تا جلوی اعدام یک انسان بیگناه گرفته شود
رمان «مسکو ۲۰۴۲» اولینبار در سال ۱۹۸۶ در غرب منتشر شد و یک سال بعد به زبان انگلیسی برگردانده شد. هرچند کتاب بهطور غیرقانونی در روسیه دستبهدست میچرخید، ولی در ۱۹۹۱ مجوز انتشار گرفت
ادبیات روسیه تا همین چند سال پیش برای خواننده فارسیزبان خلاصه میشد در آثار کلاسیک، که تقریبا بیشترشان مربوط به قرن نوزدهم و اوایل و اواسط قرن بیستم بود: گوکول، پوشکین، داستایفسکی، تالستوی، چخوف، پاسترناک، تورگنیف، بابِل، ماندلشتام، آخماتوا، بولگاکف، گورکی، پلاتونوف، سولژنتسین، و ناباکوف. البته نویسندههای دیگری هم بودند که در ایران اقبال چندانی…
داستایفسکی از نویسندگانی بود که بازتاب اوضاع و احوال شخصیاش در دورههای مختلف زندگی، گاه به شکلی قابل ردیابی در آثارش هویدا می شد. او در هنگام نوشتن این رمان هم احوالات آشفته و نابسامانی داشت که بازتاب آن را می توان در شخصیتهای اصلی رمان دید
«پترزبورگ» یا «پطرزبورگ» شاهکار آندری بیهلی (بِلی) نهتنها برای نویسندهاش حکایتی بس عجیب داشته، که ترجمه فارسی آن نیز از عجایب روزگار است. کتابی که یک قرن پیش چاپ شده و در طول این یک قرن هیچ مترجمی سراغی از آن نگرفته بود، به ناگاه و در عرض کمتر از چند ماه، سه ترجمه از…
«پترزبورگ» شاهکار آندری بیهلی در ۱۹۱۳ منتشر شد، اما در سال ۱۹۵۹ بود که به انگلیسی ترجمه شد و به شهرت جهانی رسید؛ تاجاییکه ولادیمیر ناباکوف آن را در کنار «اولیس»، «مسخ» و «در جستوجوی زمان از دسترفته» قرار داد و از آن بهعنوان یکی از چهار رمان بزرگ قرن بیستم یاد کرد. ترجمه فارسی…
داستان کوتاهی از ویکتور ارافیف (نویسندهی رمان «استالین خوب»)؛ در روزگار کرونا / ایلوتبار ویروسها
این روزها، درگوشهوکنار جهان، یک نام بیشتر از همه نامها شنیده و خوانده میشود، و آن «کرونا» است: ویروسی که حالا از دنیای زیست آدمها به دنیای ادبیات وارد شده. یکی از داستانهایی که در اینباره نوشته شده، داستان کوتاه «ایلوتبار ویروسها» نوشته ویکتور ارافیف (۱۹۴۷-مسکو) نویسنده برجسته روس است که نویسنده آن را در…
ادبیات روس شاهکارهای ترجمه نشده به زبان فارسی فراوان دارد؛ متاسفانه در سالهای دور و نزدیک مترجمان ما اغلب درگیر ترجمه (و بازترجمه چندباره!) آثار تعداد مشخصی از نامهای بسیار مشهور و بزرگ ادبیات روس بودهاند؛ از این رو آثار برجسته بسیاری از ادبیات غنی این کشور مورد غفلت قرار گرفته اند. با این…
جهان داستان (۳۱): «شنل»، داستانی از نیکلای گوگول / به همراه نگاهی به داستان شنل و داستان نویسی گوگول
در یکی از ادارات دولتی… اما بهتر است نگوییم دقیقاً کدام یکی. چون هیچکس به اندازهی کارمندان اداری، صاحبمنصبان، افسران هنگ یا بهطورکلی هر فرد اداری دیگر زودرنج و زودخشم نیست. امروزه افراد هر گروه اهانتی را که مستقیماً به شخص خودشان میشود اهانتی به کل جامعه تلقی میکنند
یِوگنی وادالازکین (۱۹۶۴-پترزبورگ) یکی از برجستهترین نویسندههای معاصر روسیه است که جایزه معتبر سولژنتسین را در سال ۲۰۱۹ برای یک عمر دستاورد ادبی دریافت کرده است. وادالازکین با رمان «سالاویوف و لاریونوف» که نامزد جایزه آندره بیلی و جایزه بزرگ کتاب روسیه شد، نامش سر زبانها افتاد
میخائیل الکساندروویچ شولوخوف داستاننویس روسی (۱۹۸۴-۱۹۰۵) در منطقه دن زاده شد و در میان طایفه قزاقها پرورش یافت؛ مادرش از خانواده دهقانان و پدرش از طبقه خرده مالکان بود.
این مجموعه که به زندگی آنیا داستایوفسکی، همسر فیودور داستایوفسکی، نویسنده ی برجسته ی قرن ۱۹ روسیه اختصاص دارد در چندین قسمت توسط نیکولاس کوتار، مترجم و نویسنده ی روسی ساکن آمریکا نوشته شده است. این مجموعه در مجله ی “فوما” چاپ روسیه منتشر شده است.
می گویند شروع پوشکین در ادبیات روسیه دوره عظمت آن در قرن نوزدهم و مرگ داستایوفسکی نقطه پایان این دوره بی نظیراست. نوشتن در باره کسی که سحر آمیز می نوشت و مسحور نوشتن بود خیلی سخت است….
سوالی که داستایفسکی در رمان شگفتآور «جنایت و مکافات» پرسید، یک قرن است که ما را رها نکرده: آیا میتوان انسانی ستمگر و خبیث را برای رسیدن به جامعهای بهتر کُشت؟ عقلانیت سردِ فایدهگرایی میگوید آری. و در حقیقت آنچه داستایفسکی را بیشتر از خودِ قتل به وحشت انداخته بود، عقلانی جلوهکردنِ آن بود. اما…
به نظر ایوان تورگنیف (۱۸۸۳-۱۸۱۸) انتشار همزمان «دنکیشوت» و «هملت» در آغاز قرن هفدهم تصادفی نیست و میتواند به رشتهای از افکار و معانی دامن زند. جهان ازراهرسیده بههنگام ظهور خود، سنتهای متفاوتی را به همراه آورده بود. این سنتها هر یک با خود، پدیدههای متفاوتی را به ارمغان آورده بودند. «دنکیشوت» سروانتس و «هملت»…
در سال ۱۹۶۵ جایزه نوبل ادبیات در رقابتی تنگاتنگ با نویسندگان بزرگی همچون ساموئل بکت، پابلو نرودا، هاینریش بُل، آنا آخماتووا؛ آندره مالرو و ولادیمیر ناباکُف به میخاییل شولوخُف رسید. در بیانیهی کمیته نوبل آمده است که دلیل شایستگی شولوخف تنها به دلیل یک اثر است: «دن آرام».
چندی پیش خانم یلدا بیدختینژاد طی یادداشتی در فضای مجازی ادعاهایی را مطرح کردند که واکنشهایی را به دنبال داشت. سرانجام حمیدرضا آتشبرآب طی یادداشتی که برای انتشار در اختیار الفِکتاب قرار داد به این ادعاها پاسخ گفت که در ادامه آن را میخوانید.
جریان آزاد و سریع اطلاعات در دنیای امروز، با تمرکززدایی و شکستن انحصار در فضای رسانهای بهنوعی معجزه کرده و تا آنجا پیش رفته که هر فرد خود به یک رسانه بدل شده؛ اما این فضای مجازی بهخصوص در اشکال جدیدش، در کنار صورت زیبایی که دارد، از سیرت خطرناکی برخوردار است که گاه شکل…
لف تالستوی مهمترین پل در تاریخ روسیه میان دو قرن نوزدهم و بیستم است. در تندباد حوادثی که ملت روسیه را بین سالهای ۱۸۶۱ تا ۱۹۱۷ تحت تاثیر قرار داده بود، تولستوی به دلیل رفتارهایش بر خلاف بسیاری از ادیبان قرن نوزدهم روسیه، نه فقط در قامت یک نویسنده، بلکه در مقام یک پیامبر زنده،…
این داستانها اغلب از مضامینی برخوردارند که شاید بسیار پیش پا افتاده و ساده به نظر برسند؛ اما چخوف چنان با جزئیات و قدرتمندانه از ابزار روایت در داستان بهره برده که خواننده را به شدت مجذوب کرده و تا انتها به دنبال خود میکشد.
ادموند ویلسون، ناباکوف را در شغلِ پیشینش در آمریکا حمایت کرده بود و ناباکوف نیز در پاسخ، ساعتهای زیادی از وقتِ خود را صرفِ آموزشِ آثارِ فاخرِ ادبیاتِ روسی، تاریخ، سیاست و تقطیع به ویلسون کرده بود؛ درسهایی که ناباکوف اغلب از طریقِ نامه به ویلسون میرساند. این دو، دوستانِ ارزشمندی برای هم بودند، اما…
ادبیات در فرهنگِ سیاسیای که ولادیمیر لنین در آن بزرگ شد، نقش بسزایی داشت. در رژیم تزاری، انتشار متونِ سیاسی دشوار بود ولی با شعر و رمان سهلگیرانهتر برخورد میشد. سیاست، از همین طریق به ادبیات روسیه نفوذ کرده بود، تاجاییکه پدر اتحاد جماهیر شوروی، دوست داشت دشمنانش را با شخصیتهای رمانها مقایسه کند. طارق…
ادبیات در فرهنگِ سیاسیای که ولادیمیر لنین در آن بزرگ شد، نقش بسزایی داشت. در رژیم تزاری، انتشار متونِ سیاسی دشوار بود ولی با شعر و رمان سهلگیرانهتر برخورد میشد. سیاست، از همین طریق به ادبیات روسیه نفوذ کرده بود، تاجاییکه پدر اتحاد جماهیر شوروی، دوست داشت دشمنانش را با شخصیتهای رمانها مقایسه کند. طارق…
«اولین چیز در ارزیابی نویسنده این است که آثار او را باید خواند. اما مشکل میشود گفت که یک نویسنده خوب است یا بد. زمان،داور هنر است. زمان حتما خواهد گفت. اگر مردم عادی بخواهند یک اثر را بیش از یک بار بخوانند احتمالا نویسنده آن، نویسنده خوبی است.»
گنچارف در مقابل هنر برخاسته از یک نظریه یا مفهوم، با بحث درباره فرآیندهاى خلق ادبى، آثار خود را مؤکدا در زمره مقوله “خلاقیت ناخودآگاه” قرار مىدهد.(۱) منظور وى این بود که وقتى تصور [ تصویرسازى ]، (imagination) خلاق وى بهجوش مىآمد، به عینه تصاویر [ ایماژها ] و صحنههایى را مىدید که بهوفور از…