Skip to content Skip to sidebar Skip to footer

Tag: میشل فوکو

چرا من ساختارگرا نیستم؟ / ترجمه: صالح نجفی

از بهترین خبرهای حوزه نشر آثار فلسفه غرب در سالی که رفته‌رفته به پایان راهش نزدیک می‌شود، انتشار ترجمه‌ای پاکیزه و روان و خواندنی از یکی از مهم‌ترین نوشته‌های میشل فوکو و یکی از اثرگذارترین کتاب‌های نظری دهه 1960 در اروپا است. فاطمه ولیانی ترجمه‌ای چنان باکیفیت از کتاب دشوار فوکو به فارسی‌زبانان تقدیم کرده…

Read more

شرایط ظهور علوم انسانی / نگاهی به كتاب «الفاظ و اشيا» اثر ميشل فوكو

میشل فوکو (1984-1926) فیلسوف، نظریه‌پرداز، مورخ اندیشه، منتقد ادبی و از تأثیرگذارترین متفكران فرانسوی قرن بیستم است. فوكو را نمی‌توان به صورت شسته‌رفته فیلسوف، مورخ یا جامعه‌شناس نامید. او با پ‍‍‍ژوهش‌های نوآورانه خود تحت تأثیر ماركس، فروید و نیچه رویكردی جدید در این سه حوزه گشود. تحلیل روابط قدرت و معرفت و شكل‌گیری فردیت مهم‌ترین…

Read more

گفت‌و‌گو با ميشل فوكو : «الفاظ و اشيا» تاریخ تشابه و همسانی و این‌همانی است

كتاب «الفاظ و اشیا؛ باستان‌شناسی علوم انسانی» (1966) پنجمین كتاب و اثری ویژه در میان آثار میشل فوكو است كه او را به یكی از مطرح‌ترین چهره‌های فكری فرانسه تبدیل كرد. فوكو در این كتاب با تحلیل باستان‌شناختی سه قلمرو دانش (زبان، علوم طبیعی و زیستی، اقتصاد) از عصر رنسانس تا دوران معاصر و با…

Read more

ملاقات سعید و سارتر، در آپارتمان فوکو/ خاطره‌ای از ادوارد سعید

ابتدای ۱۹۷۹، تلگرافی به دست ادوارد سعید رسید که او را به شرکت در همایش «صلح خاورمیانه» دعوت می‌کرد. زیر نامه را سارتر و دوبوار امضا کرده بودند. سعید ابتدا نامه را به شوخی گرفت، اما وقتی مطمئن شد کسی دستش نمی‌اندازد، معطل نکرد. به پاریس که رسید، فهمید «به‌دلایل امنیتی مکان جلسه به خانۀ…

Read more

از چشم غربی/ مروری بر چند کتاب مهم خارجی درباره انقلاب اسلامی ایران

متن زیر را باید روایتی غیرداخلی از جریان انقلاب شناسی در بین غرب نشینان دانست. تاریخدان، فیلسوف، سیاستمدار، جامعه شناس، پا در شط دگرگونی‌های سیاسی و رُستن تاریخی گذارده‌اند، یکی با نگاهی سپید و دیگری با نگاهی سیاه، تنی هم مات و مبهوت و گاه با نگاهی خاکستری این پرسمان، در قالب چیستی انقلاب اسلامی…

Read more

فوکو درباره مارکسیسم چه می‌گوید؟ / دکتر علی غزالی‌فر

میشل فوکو نویسنده بسیار پرکاری بود. کتاب‌های زیادی نوشته و برخی از آنها چندجلدی است. حال چنین فیلسوفی که این چنین آثار زیاد و بزرگی دارد، در این کتاب کوچک – کتاب کوچکی که از کوچکترین کتاب‌های او نیز کوچکتر است – چه حرفی برای گفتن دارد و چه مطلبی بیان می‌کند، که در آن…

Read more

با یک فوکوی تازه آشنا شوید / نظریه‌پرداز فرانسویِ جنون و امر جنسی چرا به وادی سیاست کشیده شد؟

فوکو وصیت کرده بود که بعد از مرگش نوشته‌های چاپ‌نشده‌اش منتشر نشوند. بیش از سی ‌سال پس از مرگ او، هنوز ده‌ها جعبه از یادداشت‌های او از دسترس محققان بیرون مانده است. بااین‌حال، همین میزان از پیش‌نویس‌ها، یادداشت‌های کنارگذاشته‌شده و سخنرانی‌هایی که رفته‌رفته منتشر می‌شوند فهم جدیدی از متفکر سرشناس فرانسوی ارائه داده‌اند. دو کتاب…

Read more

فوکوخوانی/ پنج کتاب دربارۀ میشل فوکو به توصیۀ گری گاتینگ

میشل فوکو گفته است: «از من نپرسید که هستم و از من نخواهید همان‌ که هستم باقی بمانم.» گسترۀ آثار این نابغه طیف گسترده‌ای از رشته‌های علوم انسانی، از فلسفه بگیرید تا تاریخ و نظریۀ اجتماعی و نقد ادبی، را تحت تأثیر قرار داده است. گری گاتینگ، از برجسته‌ترین فوکوشناسان امروز، توضیح می‌دهد که چگونه…

Read more

نگاهی به کتاب «خاستگاه هرمنوتیک خود» به بهانه انتشار ترجمه فارسی

میشل فوکو در درسگفتارهای کولژدوفرانس در سال ۱۹۸۲ پروژه فلسفی خود را «نوشتن تاریخ اندیشه» توصیف می‌کند. او در توضیح این پروژه می‌گوید که هدف از این کار‌ «ارائه تحلیلی از نقاط کانونی تجربه است، که در آنها صورت‌های ممکن دانش، چارچوب‌های هنجاری رفتار فرد، و شیوه‌های ممکن زندگی سوژه به هم پیوند می‌خورند».

Read more

میشل فوکو، فيلسوفی مجذوب انقلاب ايران

میشل فوکو، فیلسوف، نظریه پرداز اجتماعی، مورخ اندیشه و منتقد ادبی فرانسوی در سال 1926 به دنیا آمد. او بیشتر به خاطر نظریه اش درباره نسبت دانش و قدرت مشهور است. فوکو که به عنوان متفکری پست مدرن و پساساختارگرا مشهور است این عنوان ها را رد می کرد. اوخود را منتقد تاریخ مدرنیته می…

Read more

نگاهی به کتاب «تولد پزشکی بالینی» اثر میشل فوکو/ فاطمه ولیانی

میشل فوکو (1926-1984) اثر مشهور خود را با عنوان “تاریخ جنون” در سال 1961 منتشر کرد. در سال 1966 نیز کتاب “واژه‌ها و چیزها” منتشر شد که آن هم به شهرت رسید. اما قبل از آن، در سال 1963، کتابی دیگر از او منتشر شد که شهرت آن‌ دو اثر بر آن سایه افکند و…

Read more

اندیشه‌های میشل فوکو دربارۀ قدرت امروز بیش از هر زمان دیگری مهم است

اگر بخواهیم اندیشۀ فیلسوفان بزرگ تاریخ را تنها در یک کلمه خلاصه کنیم، مطمئناً این کلمه برای میشل فوکو «قدرت» خواهد بود. فوکو در طول سال‌های متمادی، بسیار به قدرت اندیشید، تعریف‌های قدیمی ما از این مفهوم را در هم شکست و شیوه‌های زیرکانه و بسیار پنهانِ عملکرد قدرت در جامعه را مرئی کرد. با…

Read more

فوکو و گفتمان قدرت / استوارت هال

گفتمان در معنای عام زبانی خود عبارت از مجموعه ای از گفتار و یا نوشتار، سخنرانی و یا موعظۀ منظم و معقول است. اما این اصطلاح کاربرد تخصصی دارد(مراجعه شود به لغتنامۀ جامعه شناسی پنگوین: دسکورس). از این منظر، گفتمان عبارت از دسته ای از بیاناتی است که زبان مناسب گفتار- و مثلاً نحوۀ خاص…

Read more

نقد و بررسی فیلم «اژدها وارد می شود» ساخته مانی حقیقی / اژدهای درون / نیره رحمانی

اجازه بدهید با طرح یک نظر بسیار کلی آغاز کنیم. چه از فیلم های مانی حقیقی و به خصوص ساخته اخیرش اژدها وارد می شود خوشمان بیاید یا نه باید اعتراف کنیم که فیلمساز مستعدی ست لااقل همین قدر که با وجود برخاستن از خانواده ای با این همه نام های بزرگ

Read more

قدرت، سلطه و نقدد آرای میشل فوکو نوشته ای از حسن قاضی‌مرادی

«پویایی نقد» عنوان آخرین کتاب حسن قاضی‌مرادی است که در دو بخش تنظیم شده است؛ در بخش نخست کتاب، او از منظری فلسفی- سیاسی و در پرتو آرای کانت و فوکو به مفهوم نقد و چگونگی تحقق آن می‌پردازد. بخش دوم نیز شامل هشت نقد درباره آرایی از اندیشمندانی مثل محمدعلی کاتوزیان، حسین بشیریه، بابک…

Read more

«قدرت» و «سلطه» در آرای فوکو نوشته ای از حسن قاضی‌مرادی

«پویایی نقد» عنوان آخرین کتاب حسن قاضی‌مرادی است که در دو بخش تنظیم شده است؛ در بخش نخست کتاب، او از منظری فلسفی- سیاسی و در پرتو آرای کانت و فوکو به مفهوم نقد و چگونگی تحقق آن می‌پردازد. بخش دوم نیز شامل هشت نقد درباره آرایی از اندیشمند

Read more

مروری بر «زندگی‌نامهٔ میشل فوکو» اثر دیدیه اریبون

دمدمی بودن شاید بارز‌ترین ویژگی میشل فوکو بود. مدتی یک کمونیست استالین‌مآب بود و کمی بعد حزب کمونیست را به دلیل بی‌اعتناعی به روشنفکران فرانسوی سرزنش کرد. ژرژ دومزیل، استاد او و متخصص اسطوره‌های هندو_اروپایی دربارهٔ فوکو گفته: او نقاب بر چهره داشت و همیشه هم این نقاب‌ها را عوض می‌کرد. دیدیه اریبون تلاشی استادانه…

Read more

میشل فوکو و رویکرد فلسفی به ادبیات ناتوان

نظر فوکو ادبیات، مخرب اما از نظر فرهنگى معنا دارتر شده است. او در کتاب ها و مقاله هاى اولیه خود نویسندگانى چون نیچه، باتاى و فلوبر را تحسین مى کرد زیرا معتقد بود آن ها با جسارت تمام نشانه هاى دیگرى را- یعنى دیوانگى، جنسیت و مرگ را ـ در آثار خود بیان داشته…

Read more