این مقاله را به اشتراک بگذارید
غوطه در دنیایی معصوم و دست نخورده
نگاهی به رمان «میز گربه» نوشته مایکل اونداتیه
مایکل اونداتیه کانادایی – سریلانکایی که نویسنده کتاب های «در پوست شیر»، «بیمار انگلیسی» و «شبح آنیل» هم هست، در رمان «میز گربه» به جست وجو و واکاوی گذشته خود تا دوران کودکی اش عقب می رود.
به خاطر سفری که در کودکی با کشتی به شرق کرده است. اگرچه خود او ادعا می کند که هیچ یک از اتفاقات آن سفر را به یاد ندارد و «میز گربه» هم یک اتوبیوگرافی نیست، اینکه او مجبور بوده تمام ماجراها را یکی یکی از خودش دربیاورد و سفری را بسازد که یکسره با سفر کودکی هایش متفاوت است، اما نشانه های برجسته ای از انطباق داستان «میز گربه» با داستان زندگی او موجود است. روایت رمان اگرچه با راوی سوم شخص آغاز می شود اما دیری نمی گذرد که به اول شخص تغییر چهره می دهد. راوی در جایی می گوید: «من می کوشم بفهمم که این پسر روی عرشه این کشتی چه کسی بود. شاید حتی نتوانم از سکوت عصبی او روی تخت باریک، از این ملخ سبز یا سوسک کوچک، درکی داشته باشم، گویی او تصادفا، بدون علمی به این عمل، به زمان آینده قاچاق می شد». «مایکل»، شخصیت اصلی رمان (که هم نام نویسنده هم هست) در یک سفر اُدیسه وار و بی زمان رها شده است. خواننده تا صفحه ١٧٢ کتاب حتی نمی داند که این ماجراها در چه زمانی اتفاق می افتند.
در واقع «میز گربه» داستان سفر سه پسر بچه با نام های «مایکل» و «رمضان» و «کاسیوس» است: ورود آنها به دنیاهایی عجیب و رازآلود و از سرگذراندن تجربه هایی تلخ و رویایی با این واقعیت که دوستی شان می تواند هر لحظه به تکانه ای از هم بپاشد. در نهایت هم همین طور می شود و دنیای معصومانه کودکی شان رنگ می بازد و هر چقدر تلاش می کنند که دوستی شان سر جای خودش باقی بماند به نتیجه ای نمی رسند. دیگر اینکه «میز گربه» در به کارگیری عنصر زمان نیز رمان موفقی است و جدای از اینکه اونداتیه توانسته به خوبی در کلیت رمان، زمان را حذف کند و گاه گداری هم آن را به بازی بگیرد، در مساله نگارش نیز آن را دخیل کرده است. افعال متعدی فراوان و استفاده از نقطه گذاری ها و علائم متعدد گواه این ادعاست. «میز گربه» اگرچه درباره نوجوانی است اما منحصر کردن خوانش آن به خواننده های نوجوان اندکی بی انصافی است. خود اونداتیه بارها گفته است که در هنگام خواندن زندگینامه ها، ابتدای نوشته و شرح دوران کودکی هیچ وقت توجهش را جلب نکرده است. در عوض عاشق دوران نوجوانی و روند شکل گیری شخصیت است. اینکه چگونه آدم ها بالغ می شوند و با زندگی کنار می آیند، به دردسر می افتند یا نه. او «میز گربه» را چهار سال پیش و در ۶٧ سالگی نوشته است.
« میز گربه» امسال با ترجمه نادر قبله ای و از سوی نشر مروارید روانه بازار کتاب شده است. / اعتماد