این مقاله را به اشتراک بگذارید
بهترین کتابهای سالی که گذشت
بخش دوم: تاریخ فلسفه
حمید رضا امیدی سرور
پایان میدانداری تاریخ فلسفه کاپلستون
* تاریخ فلسفه راتلج / نشر چشمه
ترجمه حسن مرتضوی
در سالی که گذشت ششمین جلد از تاریخ فلسفه راتلج نیز به بازار آمد، با احتساب ده جلدی بودن این کتاب، کار انتشار آن از نیمه گذشته است. اغراق نیست اگر بگوییم تاریخ فلسفه راتلج نقطه پایانی می گذارد بر سه دهه میدانداری تاریخ فلسفه کاپلستون. این درست که تاریخ فلسفه کاپلستون اثری جامع و در عین حال برخوردار از زبانی ساده است اما درعوض تاریخ فلسفه راتلج علاوه بر جامعیت نمونه بسیار خوبی از یک زبان برجسته آکادمیک فلسفی است که حاصل رویکردی به روز شده به تاریخ فلسفه است. مهمتر از همه اینکه هر بخش کتاب توسط یکی از اساتید بنام و شاخص آن حوزه نوشته شده است و این نشان دهنده آن است که این تاریخ از دل یک نگاه تخصصی به فلسفه بیرون آمده که با رویکردی شخصیت محور به روایت تاریخ فلسفه می پردازد.
انتظار اینکه یک نویسنده بر همه تاریخ فلسفه احاطه ای چشمگیر داشته باشد، دور از انتظار و حتی ناممکن است، چنانچه در تاریخ فلسفه کاپلتسون نیز این اوج فرود را می توان دید و در تاریخ های فلسفه ویل دورانت و راسل نیز نویسندگان به شکلی بسیار موجز به هر یک از قلاسفه پرداخته اند. اما در تاریخ فلسفه راتلج چنین مشکلاتی دیده نشده و هر بخش توسط شناخته شده ترین اساتید همان حوزه نوشته شده است. از سوی دیگر برخلاف تاریخ فلسفه کاپلستون که در پاره ای موارد به واسطه گذر زمان و تاثیر پذیری نویسنده از دیدپاه های خاص زمان نگارش اثر، بوی کهنگی به مشام می رسد، تاریخ فلسفه راتلج از تحلیل هایی روزآمد بهره می برد.
با این حال باید اذعان داشت که تاریخ فلسفه راتلج به واسطه رویکرد تخصصی خود برای مخاطبانی نوشته شده که واجد دانسته هایی درباره آثار و آرای این فیلسوفان باشد؛ اما کاپلستون با این فرض که خواننده هیچ شناختی از فیلسوفان و آراء و آثارشان ندارد به تالیف کتاب خود پرداخته و از کیفیت آموزشی بیشتری برخوردار است.
در روزگاری زندگی می کنیم که برای درک غنی از ادبیات و هنر داشتن آشنایی (لااقل به شکل کلی) از جمله ضروریات محسوب می شود و با توجه به این احوال در اختیار داشتن منبعی همانند تاریخ فلسفه راتلج فرصتی است مغتنم که به همت نشر چشمه (و حسین مرتضوی) برای علاقمندان حوزه فلسفه محقق شده است.