این مقاله را به اشتراک بگذارید
فیلم های توقیفی، چرا و از کِی در بایگانی هستند؟
وضعیت تو قیفی های دهه هشتاد و نود سینمای ایران چه می شود؟
احمد رنجبر
چرخه ادامه دارد؛ بعضی فیلم ها از محاق بیرون می آیند و تعدادی جای شان را می گیرند. در دولت یازدهم هم دورخیزهایی برای بیرون آوردن فیلم ها از بایگانی شد و در عوض چندتای دیگر جای آنها را گرفتند. نمونه مثبت تازه اش «مادر قلب اتمی» است که بعد از سه سال فرصت نمایش پیدا کرده.
این ویژگی اما چندان به کمک فیلم علی احمد زاده نیامده، چون تجربه نشان داده شاخک مردم به محاق و بایگانی حساس نیست. نمایش عمومی «مادر قلب اتمی» بهانه ای شد تا پرونده «نه» فیلم را که همچنان در بایگانی خاک می خورند بررسی کنیم تا ببینیم از کی به ته صف دریافت مجوز اکران رفته اند، دلیلش چه بوده و آیا شانس آمدن بر پرده سینماها را دارند. این گزارش چند نکته دیگر هم دارد؛ از جمله سرنوشت «رستاخیز» و «خانه پدری» دو فیلم مهمی که در دولت یازدهم از پستو بیرون کشیده شدند.
خرس، خسرو معصومی
* سال تولید: ۱۳۹۰
* کی به محاق رفت؟ سال ۹۰ در دولت دهم
* چرا بایگانی شد؟ داستان را بخوانید متوجه می شوید: «خرس» درباره رزمنده ای است (پرویز پرستویی) که پس از سال ها اسارت پی می برد همسرش با مردی شارلاتان (فرهاد اصلانی) ازدواج کرده. او در تکاپو برای نجات همسرش حتی به خشونت متوسل می شود. خط کلی فیلم یادآور کتاب «من قاتل پسرتان هستم» نوشته احمد دهقان است که تا مدت ها درباره درونمایه اش حرف و حدیث هایی مطرح بود. محمد علی باشه آهنگر در «بیداری رویاها» به شکلی دیگر این سوژه را روایت کرده و از تلخی ماجرا کاسته است.
* تا حالا نمایش داشته؟ فیلم در جشنواره سی و یکم حضور داشت.
* شانس اکران عمومی دارد؟ در دولت پیش ۱۳ مورد اصلاحیه به فیلم خورد اما کارگردان نپذیرفت آنها را اعمال کند. با تغییر مسئولان سینمایی «خرس» از محاق بیرون نیامد و بعید است حالا حالاها رنگ پرده ببیند.
* تاریخ مصرف دارد؟ اصل قصه کهنه نمی شود به شرط آن که پرداخت خوبی داشته باشد. اغراق در شخصیت پردازی و روایت داستان پاشنه آشیل «خرس» شده.
خیابان های آرام، کمال تبریزی
* سال تولید: ۱۳۸۹
* کی به محاق رفت؟ سال ۸۹ در دولت دهم
* چرا بایگانی شد؟ سال ۸۸ چند فیلم درباره ماجراهای پساانتخابات ساخته شدند اما دستپخت کمال تبریزی یک تفاوت با بقیه دارد و آن جنس کمدی «خیابان های آرام» است. او به ارمنستان رفت و اتفاقات داخل ایران را در این کشور روایت کرد. ماجرای فیلم داستان چند دیوانه است که از آسایشگاه فرار کرده و شهر را به هم ریخته اند. رسما اعلام نشده اما شوخی با ماجرای ۸۸ دلیل بایگانی شدن فیلم است.
* تا حالا نمایش داشته؟ بله، در بخش مسابقه جشنواره بیست و نهم فجر.
* شانس اکران عمومی دارد؟ فیلم تا آستانه اکران رفت اما رنگ پرده ندید. اول گفته می شد کارگردان با زمان اکران یعنی بهمن ۹۰ مخالف بوده، بعد تبریزی تهیه کننده را مقصر دانست که تصمیمش برای نمایش «خیابان های آرام» جدی نیست. در نهایت معلوم شد نهادی بیرون از وزارت ارشاد گفته به صلاح نیست فیلم اکران شود.
* تاریخ مصرف دارد؟ بله، با گذشت زمان کارکرد خیلی از ارجاعات فیلم از دست می رود.
صد سال به این سال ها، سامان مقدم
* سال تولید: ۱۳۸۶
* کی به محاق رفت؟ سال ۸۶ در دولت نهم
* چرا بایگانی شد؟ ظاهر داستان «صد سال به این سال ها» می گوید با فیلمی روبرو هستیم که سرگذشت یک زن را سه دهه روایت می کند. قصه او از دوره پهلوی شروع می شود و تا جنگ تحمیلی ادامه دارد. بر اساس روایت های غیر رسمی، خوشبختی قهرمان قصه در دوره گذشته و زجرهای او پس از انقلاب مشکل اصلی فیلم است.
* تا حالا نمایش داشته؟ فیلم در جشنواره بیست و نهم فجر برای اصحاب رسانه به نمایش در آمد.
* شانس اکران عمومی دارد؟ در دولت دهم رئیس وقت سازمان سینمایی قول داد مشکل «صد سال به این سال ها» را حل کند اما بارها اعلام کرد به این فیلم اجازه نمایش عمومی نخواهد داد. با تغییر دولت، فیلم همچنان در کمد مانده و خود مقدم هم امید چندانی به نمایش آن ندارد: «نظر دوستان فرق چندانی با نظر قبلی ها نمی کند.» گفته می شود مرجعی بیرون از ارشاد باید اجازه نمایش آن را بدهد.
* تاریخ مصرف دارد؟ دارد اما زمان زیادی تا انقضای آن باقی مانده.
عصبانی نیستم، رضا درمیشیان
* سال تولید: ۱۳۹۲
* کی به محاق رفت؟ سال ۹۲ در دولت یازدهم
* چرا بایگانی شد؟ «عصبانی نیستم!» مشکلات یک دانشجوی ستاره دار (نوید محمدزاده) را پایه روایت داستان قرار داده که عاشق دختری (باران کوثری) می شود اما تبعات گرایش های سیاسی اش آرامش را از او سلب می کند. این قصه اعتراض برخی رسانه ها را به همراه داشت و مسئولان سینمایی هم به این نتیجه رسیدند که فیلم را از صف متقاضیان نمایش عمومی خارج کنند.
* تا حالا نمایش داشته؟ فیلم در جشنواره سی و چهارم به نمایش درآمد و نوید محمدزاده قرار بود برای او سیمرغ بگیرد اما در آخرین لحظه جایزه او پس گرفته شد و فیلم به محاق رفت.
* شانس اکران عمومی دارد؟ قرار بود با کوتاه شدن برخی صحنه ها و اعمال چند اصلاحیه مجوز نمایش عمومی بگیرد اما نگرفت و مدتی پیش نسخه غیر قانونی «عصبانی نیستم!» منتشر شد. با اعمال اصلاحیه شانس اکران دارد.
* تاریخ مصرف دارد؟ فعلا نه.
آشغال های دوست داشتنی، خسرو معصومی
* سال تولید: ۱۳۹۱
* کی به محاق رفت؟ سال ۹۱ در دولت دهم
* چرا بایگانی شد؟ «آشغال های دوست داشتنی» از جمله فیلم هایی است که با الهام از اتفاقات سال ۸۸ ساخته شد. محسن امیریوسفی پیرزنی (شیرین یزدان بخش) را محور قصه قرار داده که خانه اش یک شب مخفیگاه معترضان انتخابات می شود؛ مابقی قصه گذشته سیاسی و حال خانواده او را در بر می گیرد. این مضمون، فیلم را به محاق فرستاد.
* تا حالا نمایش داشته؟ فیلم چند بار در محافل خصوصی به نمایش در آمده و یک بار در سالن وزارت ارشاد برای اهالی رسانه اکران خصوصی شد.
* شانس اکران عمومی دارد؟ علی جنتی وزیر پیشین ارشاد گفته بود به فیلم مجوز نمایش داده نخواهد شد. مسئولان دولت دهم هم مشابه چنین نظری داشتند. با چنین پیشینه ای بخت «آشغال های دوست داشتنی» برای رسیدن به اکران عمومی کم است.
* تاریخ مصرف دارد؟ هم بله، هم نه. هر چه بگذرد، نشانه گذاری های مقطعی فیلم کم رنگ می شود اما مفاهیمی چون «لزوم گفتگو برای عبور از بحران» فاقد تاریخ مصرف است.
ارادتمند؛ نازنین، بهاره، تینا- عبدالرضا کاهانی
* سال تولید: ۱۳۹۵
* کی به محاق رفت؟ سال ۹۵ در دولت یازدهم
* چرا بایگانی شد؟ عوامل فیلم می گویند دلیل خاصی برای صادر نشدن مجوز نمایش «ارادتمند؛ نازنین، بهاره، تینا» به آنها اعلام نشده. برای رسیدن به پاسخ چند روایت را مرور می کنیم که همگی حکم به بایگانی فیلم کاهانی می دهند؛ از جمله گفته های ضیاءالدین دری و محمد حسین لطیفی اعضای سابق شورای صدور پروانه نمایش. دری گفته بود: «فیلم کاهانی یک فیلم غیر اخلاقی شفاهی است.» البته بعدا مصاحبه اش را تکذیب کرد.
این هم نظر لطیفی: «در مورد فیلم آقای کاهانی جمع نظرات این است که امکان اصلاح برای این فیلم وجود ندارد.» عباس نادری، دبیر شورای پروانه نمایش هم این طور گفته بود: «شورا تصمیم گرفت که به فیلم «ارادتمند؛ نازنین، بهاره، تینا» به دلیل اشکالات محتوایی که به این فیلم وارد شده پروانه نمایش ندهد.»
* تا حالا نمایش داشته؟ نه.
* شانس اکران عمومی دارد؟ نمی دانیم چون فیلم را ندیده ایم. با استناد به حرف های بالا شانس آن کم است.
* تاریخ مصرف دارد؟ نمی دانیم، چون فیلم را ندیده ایم.
خانه دختر، شهرام شاه حسینی
* سال تولید: ۱۳۹۲
* کی به محاق رفت؟ سال ۹۲ در دولت یازدهم
* چرا بایگانی شد؟ داستان «خانه دختر» ساده است و در ظاهر مشکلات یک دختر را روایت می کند اما تفسیرهایی که از آن شد، دستاویز رسانه ها برای انتقاد از سازندگان و مسئولان سینمایی قرار گرفت؛ مثلا گفته می شود فیلم به خانواده های مذهبی نیش می زند و قداست رابطه دختر و پدری را زیر سوال می برد و …
* تا حالا نمایش داشته؟ در جشنواره سی و سوم حضور داشت.
* شانس اکران عمومی دارد؟ با اعمال اصلاحیه ها شاید بتواند به پرده راه یابد. قرار بود «خانه دختر» نوروز ۹۴ اکران شود که اجازه نیافت. بعد، سازندگان برای اکران دوم عید دورخیز کردند ولی کمیسیون فرهنگی مجلس معترض شد و فیلم در آخرین لحظه از اکران باز ماند. مدتی بعد «خانه دختر» در نوبت اکران در گروه اریکه ایرانیان قرار گرفت اما علی جنتی، وزیر وقت ارشاد در نامه ای به سازمان سینمایی اعلام کرد فیلم اکران نشود.
* تاریخ مصرف دارد؟ نه.
کاناپه، کیانوش عیاری
* سال تولید: سال ۹۵ در دولت یازدهم
* چرا بایگانی شد؟ سال پیش «کاناپه» از جمله فیلم هایی بود که خیلی ها منتظر نمایش آن در جشنواره بودند. موقع اعلام فهرست فیلم های بخش مسابقه اما نامی از آن نبود و اعلام شد تصمیم برای کنار گذاشتن آن از جشنواره به دلیل فرامتن گرفته شده است: استفاده از کلاه گیس برای بازیگران زن. «کاناپه» خواسته بود موی سرشان را بتراشند و از کلاه گیس استفاده کنند تا در صحنه هایی که نامحرم وجود ندارد، بدون روسری باشند.
* تا حالا نمایش داشته؟ نه.
* شانس اکران عمومی دارد؟ به گفته مدیران سینمایی، فیلم مشکل محتوایی ندارد. منتها تصمیم برای نمایش «کاناپه» در اختیار آنها نیست. این بار هم وزارت ارشادی ها منتظر تعیین تکلیف از سوی مراجع بیرونی هستند، البته این مرجع با مرجع فیلم های سیاسی فرق می کند. عیاری چندی پیش به روزنامه ایران گفته بود: «در فیلم «کاناپه» کوچک ترین عمل غیر شرعی رخ نداده است.»
* تاریخ مصرف دارد؟ نمی دانیم چون فیلم را ندیده ایم.
همشهری جوان
1 Comment
مرضیه
گزارش یک جشن ابراهیم حاتمی کیا یادشون رفته