این مقاله را به اشتراک بگذارید
«چگونه تاریخچه‌ی کمونیسم را برای بیماران روانی توضیح دهیم؟» نمایشنامه‌ای است از ماتئی ویسنی‌یک، نمایشنامه‌نویس فرانسوی رومانیایی‌تبار، که با ترجمه ملیحه بهارلو در نشر کتاب فانوس منتشر شده است. از ویسنی‌یک پیش از این نیز آثاری به فارسی ترجمه شده که ازجمله آن‌ها می‌توان به «داستان خرس‌های پاندا به روایت یک ساکسیفونیست که دوست‌دختری در نیویورک دارد» به ترجمه تینوش نظم‌جو اشاره کرد. «چگونه تاریخچه‌ی کمونیسم را برای بیماران روانی توضیح دهیم؟» چنان‌که در یادداشت ویسنی‌یک در آغاز این نمایشنامه آمده است، نمایشنامه‌ای است با رویکردی انتقادی به رژیم‌های کمونیستی و کشتارها و جنایت‌هایی که در این رژیم‌ها، ازجمله در شوروی دوران زمامداری استالین، صورت گرفت. ویسنی‌یک در یادداشت آغاز نمایشنامه با اشاره به محاکمات نازی‌ها در دادگاه نورنبرگ و این‌که به دنبال این محاکمات «با هزاران کارِ نظری، کتاب، فیلم و برنامه‌ی تلویزیونی، نازیسم به‌عنوانِ نمونه و سرمشق بازخواست و محکوم شد.» و اشاره به این‌که «فهرست قاتل‌های نازی کامل است.» این پرسش را مطرح می‌کند که «این موضوع چه زمانی در مورد قاتل‌های کمونیست صدق خواهد کرد؟» او می‌نویسد: «محاکمه‌ی کمونیسم هنوز شروع نشده است و مدافعان جناح چپ هنوز با صدای بلند اعلام نکرده‌اند که اشتباه کرده‌اند.» ویسنی‌یک آن‌گاه به استدلال مدافعان کمونیسم در دفاع از آن حمله می‌کند؛ یعنی به این استدلال که «خودِ نظریه به خودی خود درست بود؛ اما اشتباه اجرا شد.» او در بخشی دیگر از این یادداشت از نادیده گرفته‌شدن اختلاف‌های جزئی در طبیعت انسان» در گفتما‌ن‌‌های ایدئولوژیک که کمونیسم یکی از نمودهای آن است سخن می‌گوید و آن‌گاه درباره ادعای هواداران این نوع گفتمان‌ها درباره در دست‌داشتن کلید خوشبختی می‌نویسد: «وقتی ایدئولوگ‌های این جهان ادعا می‌کنند که کلید خوشبختی را در دست دارند، در حقیقت دارند با مردم مانند بیماران روانی رفتار می‌کنند.» وقایع نمایشنامه «چگونه تاریخچه‌ی کمونیسم را برای بیماران روانی توضیح دهیم؟» در بیمارستانِ مرکزی اختلالات روانیِ مسکو در سال ١٩۵٣، چند هفته قبل از مرگِ استالین، اتفاق می‌افتد. خود استالین هم یکی از شخصیت‌های این نمایشنامه است. در بخشی از این نمایشنامه، رئیس بیمارستان روانی نویسنده‌ای به نام یوری پتروفسکی را به کارمندان موسسه معرفی می‌کند و می‌گوید او از طرف انجمن نویسندگان فرستاده شده تا داستان‌هایی بنویسد و از طریق این داستان‌ها تاریخچه‌ی کمونیسم را برای بیماران روانی توضیح دهد. او خطاب به یوری پتروفسکی می‌گوید: «تو باید داستانایی بنویسی که تاریخچه‌ی کمونیسم رو برای بیمارای روانی ما توضیح بده. به همین دلیله که این‌جایی. به همین دلیله که انجمن نویسندگان تو رو به این‌جا فرستاده. ما معتقدیم که بیمارای روانی حق دارن و موظف‌ان که از تاریخچه‌ی کمونیسم و انقلاب بزرگ سوسیالیستی اکتبر مطلع باشن. تنها مانعی که باید از سر راه برداشته بشه اینه که چه‌طور تاریخچه‌ی کمونیسم و انقلاب بزرگ اکتبر رو برای کسانی‌که قدرت درک‌شون رو از دست داده‌ن معنادار کنیم.»
به نقل از شرق