این مقاله را به اشتراک بگذارید
کارآگاه برای همه‌ی قرون
«کارآگاه برای همه‌ی قرون» یکی از زیرمجموعه‌های مجموعه «ادبیات پلیسی امروز جهان» است که به دبیری کاوه میرعباسی در نشر قطره منتشر شده است. «کارآگاه برای همه‌ی قرون» مجموعه رمان‌هایی است شامل رمان‌های پلیسی/تاریخی. از این مجموعه تاکنون این رمان‌ها در مجموعه «ادبیات پلیسی امروز جهان» ترجمه و منتشر شده‌اند: «سایه‌هایی در شب» نوشته جین فینیس و ترجمه زهرا زارعی، «قتل در پرستشگاه آنوبیس» نوشته لیندا اس. رابینسون و ترجمه زهرا نی‌چین، «قصاص مقدس» نوشته پیتر ترماین و ترجمه شاهین رحمانی، «دست راست آمون» نوشته لورن هنی و ترجمه محمود کامیاب، «توطئه‌ی فلک سوم» نوشته جولیو لئونی و ترجمه بنفشه شریفی‌خو و «مرگ به پمبرلی می‌آید» نوشته پی. دی. جیمز و ترجمه فرناز تیمورازف.
میرعباسی در بخشی از مقدمه‌اش بر مجموعه «کارآگاه برای همه‌ی قرون» پس از ارائه پیشینه‌ای از ژانر پلیسی/تاریخی و اشاره به اینکه اوج شکوفایی آن در قرن بیست‌ویکم رخ داده است، درباره این ژانر می‌نویسد: «سخنی به گزاف نیست اگر بگوییم در حال حاضر قلمرو این ژانرِ فرعی به وسعت تمامی تاریخ است و عرصه‌ی جغرافیایی‌اش مدام پهناورتر می‌شود: مصر باستان، یونان باستان، رم باستان، قرون وسطا، امپراتوری بیزانس، عصر رنسانس، عصر روشنگری، انقلاب کبیر فرانسه، دوران برده‌داری و جنگ داخلی در آمریکا، عصر ویکتوریایی، جنگ جهانی اول و… از یک‌سو؛ و در کنار اروپا و آمریکا، ژاپن و چین و ویتنام در قرون سیزدهم تا شانزدهم میلادی و امپراتوری عثمانی و امپراتوری آزتک و… ، از سوی دیگر (و حتی انسان‌های عصر حجر در چند داستان کوتاه)، همگی در این تماشاخانه‌ی رنگارنگ و پرتنوع حضور دارند.» چنانکه میرعباسی در همین مقدمه اشاره کرده است کاوشگران رمان‌های پلیسی/تاریخی عمدتا در سه گروه می‌گنجند: یکی پرسوناژهای خیالی که «در میان‌شان کاهنان، قاضی‌ها، کشیش‌ها، راهب‌ها و راهبه‌ها، دیوان‌سالارها، شهسواران، سامورایی‌ها، نظامی‌ها و مأموران پلیس (در دوره‌های نزدیک‌تر به زمان حاضر) از بقیه پُرشمارترند.» گروه دیگر شخصیت‌های واقعی تاریخی هستند نظیر ارسطو و دانته آلیگیری و جوردانو برونو و جین آستین و اسکاروایلد و فروید و… و گروه سوم شخصیت‌های عاریت‌گرفته‌شده از آثارِ بزرگِ ادبیات جهان را شامل می‌شوند؛ شخصیت‌هایی نظیر آقا و خانم دارسی در رمان «غرور و تعصب» جین آستین و پروفیری پِترُویچ، مستنطقِ رمان «جنایت و مکافات» داستایفسکی.
در ادامه به معرفی آن‌چه از این ژانر که تاکنون در مجموعه «ادبیات پلیسی امروز جهان» ترجمه و منتشر شده است، می‌پردازیم. «توطئه‌ی فلک سوم» یکی از این آثار است. در این رمان دانته آلیگیری در مقام کاوشگر حضور دارد. ماجرا از این قرار است که در سال ١٢٩١ میلادی در کلیسایی متروک که خارج از شهر فلورانس قرار دارد جسد ازریخت‌افتاده یک استاد موزاییک‌کار پیدا می‌شود و دانته آلیگیری را برای کشف معمای قتل این استاد فرامی‌خوانند. دانته حین تحقیق برای کشف این معما از وجود حلقه‌ای به نام فلک سوم آگاه می‌شود که مقتول هم در آن عضو بوده است.
در دیگر رمان پلیسی/ تاریخی منتشرشده در مجموعه «ادبیات پلیسی امروز جهان»، با عنوان «قصاص مقدس» قتل سرراهبه آتن موضوع جستجوی پلیسی رمان است و کشف معمای این قتل به عهده راهبه‌ای به نام خواهر فیدلما و راهبی به نام برادر ادولف گذاشته می‌شود.
رمان «قتل در پرستشگاه آنوبیس» داستان قتلی را در دوران مصر باستان روایت می‌کند. چنانکه در توضیح پشت جلد ترجمه فارسی این رمان آمده است «نویسنده در این رمان جدای از پرداختن به معما و شخصیت‌های درگیرِ داستان، پیشینه‌ای هم از مصر باستان ارائه می‌دهد و سعی می‌کند با توصیفاتی، در خلق فضای تاریخی و شناساندن مصر باستان کمک کند. اما مصر باستان نه فقط در این رمان، که در رمان «دست راست آمون» نیز به عنوان زمینه رویدادی جنایی حضور دارد. قهرمان این رمان شخصیتی است به نام صدبد باک که فرمانده پلیس مدجای در قلعه مرزی بوهن است. او باید گره از معمای قتل افسری بگشاید که به طرز فجیعی کشته شده است.
«سایه‌هایی در شب» داستان زنی است به نام آئورلیا که در محیطی مردسالار گرفتار شده است و می‌کوشد با این محیط مبارزه کند. در بخشی از توضیح پشت جلد ترجمه فارسی این رمان درباره آن آمده است: «آئورلیا زنی مستقل و با اراده است. او مهمان‌خانه‌ای را اداره می‌کند و تن به هیچ‌گونه فشاری، از هر گروه و دسته‌ای که باشد نمی‌دهد. برای او اراده‌ی آزادش همیشه در اولویت است و اکنون زمانی رسیده است که برای حفظ این آزادی مجبور به مبارزه می‌شود. آئورلیا برای گذر از دام‌هایی خونین که سر راهش قرار می‌گیرد بسیار می‌کوشد، اما به نظر می‌رسد که رهایی
دست‌نیافتنی است.»
وقایع رمان «مرگ به پمبرلی می‌آید» در قرن نوزدهم اتفاق می‌افتد. این رمان همان‌طور که در توضیح پشت جلد ترجمه فارسی آن آمده «ادامه‌ی جنایی رمان غرور و تعصب جین آستین و آخرین رمان پی. دی. جیمز، یکی از سرشناس‌ترین جنایی‌نویسان انگلیسی است.» شخصیت‌های «غرور و تعصب» در این رمان حضور دارند و درگیر ماجرایی جنایی می‌شوند. آن‌چه در ادامه می‌خوانید سطرهایی است از این رمان: «فضای باز میان جنگل پیش‌روی‌شان بود. پس از گذری آهسته و ترسان از میان دو درخت باریک، ایستادند، انگار بدن‌شان از وحشت فلج شده و زبان‌شان بند آمده باشد. پیش‌روی‌شان تضادِ ظالمانه‌ی رنگ‌های چشمگیر در نور ضعیف صحنه‌ی مرگ بود. هیچ‌کس حرف نزد. هماهنگ با یک‌دیگر جلو رفتند، هر سه نفر فانوس‌های‌شان را بالا گرفتند؛ نور شدید فانوس‌ها درخشش خفیف ماه را تحت‌الشعاع قرار داد و سرخیِ روشنِ کت نظامی افسر و صورت وحشتناک آغشته به خونش را تشدید کرد و نگاه همه به آن صحنه جلب شد. سروان دِنی به پشت دراز کشیده بود، کاسه‌ی چشم راستش پر از خون شده بود و چشم چپش خیره به ماهِ در دوردست بود، گرچه جایی را نگاه نمی‌کرد. ویکهام بالای سرش زانو زده بود، دست‌هایش خونی بودند و صورتش چون نقابی خون‌آلود شده بود. صدایش گوش‌خراش بود و از ته چاه بیرون می‌آمد، اما حرف‌هایش واضح به گوش می‌رسید… .»