Skip to content Skip to sidebar Skip to footer

Yearly Archives: 2025

به یاد بیژن اشتری/ ترجمه همچون اسلحه!

«بیژن اشتری عصر ۱۸ خرداد ۱۴۰۴ در سن ۶۴ سالگی در منزل خود درگذشت.» شنیده بودم که چندی است احوال خوبی ندارد، اما وقتی می دیدم پرکار و پرشور می‌نویسد و ترجمه می کند، خوشحال بودم که بر بیماری غلبه کرده: این بار هم عشق و دانستگی بر بیماری و درد پیروز شده… اما چه…

Read more

آشویتس خصوصی صادق هدایت

سیاستِ تکریم مردگان و تنهایی محتضران در ادبیات ما شیما بهره‌مند صادق هدایت نمُرده، او هنوز در مقامِ محتضر روی دست ادبیات ما مانده است. آثار هدایت مانندِ هر اثری «بازتاب طنینِ غیرشخصی‌ترین عناصر زندگی آدمی در قالبِ فردی‌ترین و مخفی‌ترینِ آن‌هاست»1 و این طنین در زندگی صادق هدایت «مرگ» است یا به‌تعبیر درست‌تر؛ زنده‌به‌گوری.…

Read more

شکستنِ طلسم بوف کور / شیما بهره‌مند

در تاریخِ ادبیات روایی معاصر ما بی‌تردید «بوف کورِ» صادق هدایت مقامِ یکه‌ای دارد. جدا از موقعیت خاصِ تاریخی آن به‌عنوان نخستین رمان مدرن فارسی، برخی از منتقدان از «جاذبه» این اثر سخن گفته‌اند که هیچ‌یک از آثار ادبی معاصرش و تا اکنون نیز به گردِ آن نرسیده‌اند.

Read more

هیاهو، نجواها، همهمه و کمی غبار

شاید چندان برایتان معمول نباشد داستانی را شروع کنید که در نیمه‌ی داستان راوی بمیرد و همچنان ورای وقایع –و حتی واقعیت مرگ خویش- بایستد و روایت را ادامه دهد. در کومالا هیچ‌کس زنده نیست و این را زمانی خواهیم فهمید که بسیار دیر شده است

Read more

رهایی از گورستان نجواها / کوتاه درباره‌ خوان رولفو

خوان رولفو نویسنده‌ی حرفه‌ای نبود. حرفه‌ای به این معنی که کارش نوشتن باشد واز این راه گذران بکند. او به مشاغل متعدد روی آورد، از جمله کار کردن در اداره‌ی مهاجرت، بعد استخدام در کارخانه‌ی لاستیک‌سازی گودریچ و آنگاه استخدام در ادارات دیگر. روزنامه‌نگاری هم زندگی‌اش را تامین نمی‌کرد و کار دانشگاهی هم نداشت

Read more

زنان عصر قاجار در عرصۀ اجتماع/ سوزین مک الرون

مروری بر پس زمینه های فعالیت های سیاسی و اجتماعی زنان ایران** عبدالله شریفی از اواخر دهه 1970 و اوایل دهه 1980 میلادی مطالعات زنان و اخیراً، و در ارتباط با آن، مطالعات جنسیتی توسعه یافته و به صورت یک زیر مجموعه تمام عیار از مطالعات خاورمیانه در آمده است. این رشته تحقیقی به…

Read more

«سووشون»؛ از درونمایه تا فرم / رضا نجفی

چنین به نظر می‌آید که سووشون در زمان انتشار بیشتر به خاطر درونمایه‌اش که مطابق با گفتمان غالب فضای روشنفکری آن روز ایران بود نامور شد و ارزش‌های فر‌می ‌اثر در درجه دوم  قرار گرفت. اما امروزه با گذر از آن گفتمان رایج و دگرگونی جامعه، ارزش پیا‌می ‌اثر رنگ باخته است. با این حال،…

Read more

سووشون اثر سیمین دانشور، از نگاه دیگران

منتخبی از نظرات افراد مختلف درباره سووشون، نظراتی که از میان کتاب‌ها و گفتگوها انتخاب شده‌اند و اغلب قصد دارند نگاهی تحلیل‌گر به لایه‌های سطحی و درونی اثر داشته باشند. نظراتی که سووشون را گاه مثل یک سند تاریخی می‌بینند و گاه یک اثر نمادین.

Read more

سیمین دانشور از نگاه بزرگان و صاحب نظران فرهنگ و ادبیات

این روزها نام سیمین دانشور به واسطه نمایش سریال سووشون ساخته نرگس آبیار دوباره در مرکز توجه قرار گرفته است. با این تفاوت که اگر در گذشته این مخاطبان خاص بودند که به دانشور و آثارش توجه داشتند، این بار عامه مردم نیز نام یکی از مهمترین نویسندگان سده‌ی گذشته ادبیات ایران را…

Read more

چرا رمان مهم است؟

دبورا لوی، رمان‌نویس سرشناس و تحسین‌شده، می‌گوید: «وقتی می‌پرسیم چرا رمان مهم است، روشن است که در این پرسش امر خطیری نهفته است. اما واقعاً روشن است؟ گاهی ابهام را بر روشنی ترجیح می‌دهیم چون درد کمتری دارد. اهمیت رمان از آن روست که الزامی به روشنی یا ابهام در خود ندارد. بااین‌حال، روی همین…

Read more

چه ‌زمان باید خواندن یک کتاب را کنار بگذاریم؟

هیچ کتاب‌خوانی با این وسوسه غریبه نیست. بخشی از یک کتاب را خوانده‌اید، اما دیگر جذابیتی برایتان ندارد، حوصله‌تان سر رفته و ندایی آرام زیر گوشتان زمزمه می‌کند: «بس است. بگذارش کنار». خیلی از کتاب‌خوان‌ها نیمه رهاکردن کتاب‌ها را دوست ندارند.

Read more

چگونه اعراب بخشی از جهان را فتح کردند

کتاب «در راه خدا (فی سبیل‌الله)، فتوحات اعراب و تشکیل امپراتوری اسلامی»، نوشته رابرت هُیلَند در سال 2015 توسط انتشارات دانشگاه آکسفورد به چاپ رسیده است. هیلند استاد موسسه مطالعات دنیای باستان در دانشگاه نیویورک است. او به خصوص پس از چاپ کتاب معروفش، «دیدنِ اسلام آن‌گونه که دیگران دیده‌اند»، چهره شناخته‌شده‌ای در جامعه علمی…

Read more

با روی‌کرد “میشِل فوکو” در رمان ” انجمن حلزون‌های چپگرد”

«انجمن حلزون‌های چپگرد» نوشته‌ی مَهسا عِلّیون، نشر لف،چاپ اول ۱۴۰۳ جواد اسحاقیان رمان "انجمن حلزون‌های چپ‌گرد" از جمله رمان‌هایی برجسته ‌است که به دفتر "بنیاد فردوسی توس" (شاخه‌ی "مشهد") رسیده و از میان ده‌ها اثر داستانی به دریافت "جایزه‌ی ادبی کیومرث" مفتخر گردیده که من خود، از شمار داوران آن بوده‌ام. این نهاد فرهنگی مستقل…

Read more

بازتاب زخم‌های زیسته در ادبیات چارلز دیکنز

چارلز دیکنز، یکی از بزرگ‌ترین نویسندگان تاریخ ادبیات، با آثار خود تصاویری زنده و دردناک از رنج‌های دوران کودکی‌اش ترسیم کرده است. از تجربه‌های تلخ و تحقیرآمیز دوران بچگی در فقر و بی‌پناهی، تا تصویر کودکانی که در دنیای داستانی او معصومیتشان را از دست داده‌اند، دیکنز با قلمی پر از خشم و اندوه، جامعه…

Read more

آیا ادبیات هنوز می‌تواند نام‌هایی بسازد که زنده بمانند؟

چرا دیگر نامی مثل «اِما بوواری» یا «آنا کارنینا» در ذهن‌ها نمی‌ماند؟ در دورانی که نام‌ها بیشتر در شبکه‌های اجتماعی و سیاست شنیده می‌شوند تا در رمان‌ها، جای شخصیت‌های ماندگار ادبی کجاست؟ نگاهی دوباره به سخنان اینگبورگ باخمن ما را به این پرسش مهم می‌رساند: آیا ادبیات هنوز می‌تواند نام‌هایی بسازد که زنده بمانند؟

Read more

«ترکه مرد» اثر دشیل همت/ جذابیت ابدی کشف جنایت

به مناسبت باز چاپ ترکه مرد با ترجمه احمد میرعلایی در نشر نو حمید رضا امیدی سرور اغراق نیست اگر بگوییم «ترکه مرد» اثر دشیل همت، یکی از شاهکارهای ادبیات پلیسی و جنایی است. این رمان در جریان هارد بویلد قرار می گیرد که خاستگاهش آمریکا بود و همت خود یکی از بنیانگذاران و چهره…

Read more

مارک تواین علیه شکسپیر/ حسادت یا سوء تفاهم؟

اشتباه تواین در این بود که تجربه خودش را مبنای قضاوت قرار می‌داد. او در سال‌های پایانی عمرش بخش زیادی از وقتش را صرف دیکته‌کردن خاطراتش کرده بود که تا آن زمان به ۴۵۰ هزار کلمه رسیده بود؛ بنابراین نمی‌توانست باور کند که شکسپیر هیچ نامه یا دست‌نوشته‌ای از خود بر جای نگذاشته باشد

Read more

نگاهی به چگونگی شکل‌گیری خانم دالووی اثر ویرجینیا ولف

ویرجینیا وولف، نویسنده‌ بزرگ قرن بیستم، با خلق رمان نوآورانه و تاثیرگذاری چون «خانم دالووی» نشان داد که فرایند آفرینش ادبی، فراتر از نظم و ترتیب کلاسیک است و در دل آشفتگی‌های ذهنی و زندگی روزمره، به ثمر می‌رسد.

Read more

در هیاهوی واژگان: تاملی بر خواندن طولانی‌ترین رمان جهان

ستون‌نویس روزنامه مایرور در مروری ادبی بر «در جست‌وجوی زمان از دست‌رفته» اثر مارسل پروست اعتقاد دارد هرچند خواندن این رمان طولانی شاید برای بعضی‌ها اتلاف وقت باشد ولی نمی‌توان از چیزی که می‌شود با آن زندگی کرد، گذشت.

Read more

عکس جلد

داستان امروز(۷): «تکه‌هایی از زن مطلقه ‌طبقه همکف» از خاطره محمدی

طوری موهایم را آرایش می‌کنم که گوش چپم دیده نشود. عاشق گوشواره هستم. روی عکس‌ها زوم می‌کنم تا گوشواره‌ گوش آدم‌ها را ببینم. از هر اکسسوری زنانه‌ای بیشتر از همه گوشواره دارم. گاهی گنجشک‌هایی که می‌آیند تا خرده نان‌های جلوی پنجره را بچینند، چند پر کوچک و نازک از خود به یادگار می‌گذارند.

Read more

میلان کوندرا

چگونه ادبیات به راهکاری برای گفت‌وگوی میلان کوندرا و هاول تبدیل شد؟

گاهی شکاف‌ها آن‌قدر عمیق می‌شوند که حتی بزرگ‌ترین تلاش‌ها هم آن‌ها را پُر نمی‌کند؛ مانند فاصله میان واتسلاو هاول و میلان کوندرا، دو چهره برجسته ادبیات چکسلواکی که تلاش‌ها برای آشتی این دو ناکام ماند.

Read more

در جنگی نابرابر / «ژنرال» نوشته زهرا گودرزی

حضور راوی نوجوان در داستان، منجر به ایجاد شکل و سبک خاصی از روایت می‌شود که از مهم‌ترین مؤلفه‌های آن می‌توان به صراحت، بی‌پروایی، سرعت بالا در توصیف وقایع و بکارگیری زبانی ساده و درعین‌حال بسیار نزدیک به زبان روزآمد جامعه اشاره کرد

Read more

«نردبان یعقوب» اثر لودمیلا اولیتسکایا از نگاه منتقد نیویورک تایمز

«نردبان یعقوب» اثر «لودمیلا اولیتسکایا» نویسنده‌ی برجسته و دگراندیش روس با شهرت جهانی، روایتی حماسی و مستند از وقایع صدو‌بیست سال تاریخ معاصر روسیه است که از بطن تاریخ شخصی و سرنوشت شش نسل از یک خانواده برخاسته تا نزدیک‌ترین تصویر از واقعیت را ترسیم کند.

Read more

چهل سالگی «بار هستی»/ رامان سیوا کومار

زندگی را چگونه باید زیست؟ به‌‌نظر می‌رسد که از ابتدا دو مسیر مبتنی بر دو تلقی از زمان وجود دارد. من این موضوع را خط اصلی روایت در بار هستی (سبکی تحل‌ناپذیر هستی)* می‌دانم. رمان دربستری از تعلیقِ چهار شخصیت بین دو حالت وجودی با دیدگاه‌های متفاوت نسبت به زمان شکل می‌گیرد و «سبکی و…

Read more