ادبیات محفلی، واژگان ویژه خود دارد. اگرچه کمتر تعریف صریحی از آن به دست داده میشود، با وجود این، غالباً نقش مسلطی را در جامعه روشنفکری یا شبهروشنفکری ایفا میکند و تأکیدهایش را تا حد شعار یا دستورالعمل صرف، ساده میسازد و سپس آن را به اذهان معمولاً از پیش آمادهای حقنه میکند که گویی…
گفتههای ابراهیم گلستان همواره شنیدنی، جذاب و آموزنده است (و البته در بسیاری موارد جنجال برانگیز)، شاید برخی با این عقیده چندان موافق نباشند، که این هم بر میگردد به همان ویژگی جنجال برانگیزی این حرفها، چرا که گلستان رک و بیتعارف حرف میزند. درباره برخی چهره زمانی به تناسب مثبت نظر داده و زمانی…
خواندن تجربهها و عادتهای نویسندگان بزرگ راهگشاست، حداقل اینکه به نویسندگان کم تجربه کمک میکند که با استفاده از این تجربهها به غنای کار خود بیفزایند. هرچند که آگاهی و اشراف به این نکات آموزنده به تنهایی نمیتواند از کسی یک نویسنده بسازد، اما وقتی در کنار دیگر عوامل موثردر این زمینه قرار گیرد، نتایج…
«قضيه» در آثار صادق هدايت "قضيه" در ادبيات فارسي يک گونه يا ژانر (genre) از ادبيات است که شخص صادق هدايت را بايد مبتکر آن دانست.1 قضيه را در سنّت ادبيّات فارسي مي توان همان "نقيضه" دانست و در اصطلاح ادبي غربي پارودي (parody) را برابر آن شمرد. نقيضه ساز يا پارودي پرداز سبک و…
داستانهای «عروس بید» برگرفته زندگی و روزگار اهالی یکی از روستاهای اطراف قزوین؛ روستای الموت. اما نه از آن دسته روستاهایی که ما در ذهن خود تجسم می کنیم. روستای الموت جایی است جادویی و شگفت انگیز. با طبیعتی منحصر به فرد و رویایی. شخصیت ها و مکان هایی که نویسنده در کتاب عروس بید…
داستان بیست و دوم آدینه را نیز اختصاص دادیم به اثری معروف از صادق هدایت که از مجموعه داستان سایه روشن انتخاب شده، داستان کوتاه « زني كه مردش را گم كرد » آنقدر معروف هست که بینیاز از معرفی باشد، پس بدون توضیح اضافی میرویم سراغ خود داستان، فقط این اشاره ضروری به نظر…
سوزان سانتاک از اواسط دهه شصت میلادی مطرح شد، و به خطا نرفتهایم اگر او را یکی از مهمترین و موثرترین مفسران فرهنگ و ادبیات و هنر معاصر به حساب بیاوریم. سانتاک در امریکا به دنیا آمد و درهمین کشور نیز رشد کرده و به تحصیل پرداخت، اما به شدت شیفته فرهنگ اروپایی بهویژه همزمان…
شبیه عطری در نسیم ظاهرا تجربهای کارگاهی در رمان نویسیست که این روزها نمونههایش نیز فراوان شده و البته با توجه به این که در چنین کارگاههایی اغلب نویسندهای با تجربه نیز به عنوان استاد یا مدرس حضور دارد، برخورداری از این نتایج قابل قبول چندان دور از ذهن نباید باشد. رضیه انصاری با رمان…
«مدت هاست که بیشتر زنهایی که برای فال پیش من میآیند منتظر چیزی نیستند یا مدت ها از زمانی که منتظر بودهاند گذشته، چندان امید و رمقی هم برای چشم به راه بودن یا چندان باور و اعتقادی به وقوع یک معجزه ندارند. بعضیهاشان هم به این خاطر اصلا منتظر نیستند. چون آن قدر به…
رمان «بهار خاکستری» از جمله آثاریست که ظاهرا بر مبنای یکسری وقایع واقعی نوشته شده است و از این منظر چیزی نیست جز به متن آمدن یک واقعیت. این کتاب دستمایه رمان حول مضمون رنج و تقدیر آدمی میگردد، به جبر زندگی آدمی میپردازد و از منظر مضمونی می توان آن را در ژانر اجتماعی…
اختصاصی «مد و مه»: سومین نشست از سلسله نشست های نقد آموت بعدازظهر روز گذشته (پنجشنبه 5 اسفند) برگزار شد. این نشست، به بهانه انتشار رمان «شب آفتابی» نوشته نسرین ثامنی، ادبیات عامه پسند، با حضور «محمدرضا گودرزی» نویسنده و منتقد، «رسول یونان» شاعر، نویسنده و منتقد، «حمیدرضا امیدی سرور» نویسنده و منتقد و «میثم…
از سال 1930 نظریه افعال گفتاری توسط فیلسوف آكسفوردی جان آستین مطرح شد. این نظریه بعدها در دهه 1960 به بعد بازتقریر شد و كسانی همچون سرل و باخ و هارنیش زوایایی دیگر بر آن افزودند. نظریه افعال گفتاری مدعی است واحد معنادار زبان جمله نیست. بلكه یك «كار» است. و ادای جمله‌‌ی معنادار تنها…
متن زیر را میتوان یکی از جامع ترین تحقیقات درباره زندگی هدایت دانست که بدون زیاده گویی و با زبانی تقریبا موجز، و با رویکردی تبار شناسانه به خاندان او، نوشته شده است. نویسنده مطلب محمود کتیرایی است که از نخستین محققان در زندگی و احوال هدایت به شمار می آید و یکی از کتابهای…
متن زیر سخنرانی دکتر محمد صنعتیست در مراسم یكصد و یكمین زاد روز صادق هدایت که به بحث مسئله مرگ نویسنده و صادق هدایت میپردازد. این نوشته خواندنی و درخور نکات جالب توجهیست که بیهیچ توضیحی از شما دعوت میکنیم که خواننده آن باشید. از دکتر صنعتی در سالهای گذشته کتاب «صادق هدایت و هراس…
صادق هدایت اگرچه هیچگاه عضو حزب توده نشد، و حتی در لفظ آن را نوعی جنقولک بازی میدانست(!)، اما در میان دوستانش از اعضای خزب توده بسیار بودند و حتی روایت است در دوران بگیر و ببندها، گاه این رفقا جلسات خود را در اتاق هدایت برگزار میکردند! احسان طبری هم یکی از همین سنخ…
متن زیر یکی از مهمترین نوشتههاست درباره صادق هدایت، اهمیت آن نه به دلیل طرح نکاتی تازه و بدیع درباره هدایت (هرچند که از این جهت هم خالی از ارزش نیست)، بلکه از آن روست که توسط سید احمد فردید نوشته شده است. چهره ای که اگر اندک شناختی درباره او و مواضع فکری و…
درباره هدایت بسیار اظهار نظر شده و اغلب آنها هم ستایش آمیز هستند، بهویژه از قول کسانی که از نزدیک با او دمخور بودهاند؛ و حتی آدمی مثل احمد فردید که در دنیا فقط خوش را قبول داشت و هایدگر و معدود کسانی که شمارشان به تعداد انگشتان یک دست نمیرسد و خط و ربط…
بیستمین داستان آدینه "مد و مه" مصادف شد با سالروز تولد صادق هدایت و هفتهای که به نام او مزین کردیم، به همین دلیل به سراغ یکی از معروفترین داستانهای او رفتیم، داستانی به نام "سه قطره خون" که از کتابی به همین نام انتخاب کردهایم. زمان نگارش این داستان به سال 1310 برمیگردد، سالهایی…
متن زیر یکی از کاملترین سالشمارهای زندگی صادق هدایت است، چرا که هم در بر دارنده مهمترین اتفاقات در طول زندگی اوست و هم اینکه آثار نوشته شده توسط هدایت مو به مو به ترتیب زمان نگارش یا انتشار، در آن درج شده است؛ از داستانهای او گرفته تا ترجمه ها و حتی مقالاتی که…
صادق هدایت از مرید و مراد بازی، بیزار بود، همچنین از هرگونه تملق و توجه بی جا؛ در اواخر عمر زمانی که شهرتی نسبی در محافل ادبی داخلی بهدست آوردهبود (بهخصوص بعد از آن برنامه رادیویی کذایی در بیبی سی)، با بدبینی و تحقیر بهاین شهرت می نگریست. برای آدمی اینچنین حساس و رها از…
روایت است، علی اکبر دهخدا هنگام نگارش فرهنگ سترگ خود تنها نام بزرگانی را درج می کرد که در قید حیات نبودند، جز یک استثناء که آن هم کسی نبود جز صادق هدایت؛ این استثناء قائل شدن در مورد هدایت، نشان از اهمیت و اعتبار صادق هدایت نزد چهرههای بزرگ زمان خود دارد. در ادامه…
صادق هدایت امسال صد و هشت ساله میشود، و قریب به شش دهه از مرگ او میگذرد. در طول این سالها نویسندگان بسیاری آمده و رفتهاند؛ آثار بسیاری نوشته شده که برخی از آنها لااقل به لحاظ کیفیت ادبی از آثار هدایت (به استثنای بوف کور) بهتر بودهاند و شاید حتی بودهاند آثاری که به…
بیست و هفتم بهمن ماه مصادف است با سالروز تولد غزاله علیزاده که در 27 بهمن ماه 1325 در مشهد به دنیا آمد و در 21 اردیبهشت 1375، در جواهرده رامسر به زندگی خود پایان داد. به همین مناسبت نوزدهمین داستان…
روزهای واپسین بهمن ماه هر سال، مصادف است با سال روز تولد صادق هدایت (28بهمن 1281)، درباره نقش تاثیرگذارهدایت نه تنها برنسل های مختلف ادبیات داستانی ایران که در اغلب زمینه های فرهنگی و هنری این دیار، بسیار سخن گفته شده، درباره اهمیت او همین بس که با وجود گذشت قریب به شش…
برای نویسندگانی که نخستین تجربههای داستانی خود را منتشر میکنند، ساده نوشتن یکی از مطمئن ترین راههاست، شیوهای که به واسطه آن لااقل میتوان مطمئن بود، از افتادن به بیراهه تجربهها دشوار زبانی و فرمی که اغلب به دلیل کم تجربگی به سامان نمیرسند، پشگیری میکند؛ دلیل اقبال به سادهنویسی در میان نویسندگانی که نخستین…
بورخس نیاز به معرفی ندارد، نویسندهای که به قول خودش، همواره به عنوان کسی شناخته میشد که جایزه نوبل به او ندادهاند! جایزهای که بیاغماض چیزی به اعتبار بورخس نمیافزود، و چه بسا خود اعتبار بیشتری مییافت و این سوال همیشگی باقی نمیماند که چرا به بورخس جایزه نوبل داده نشد؟!
به هر روی…
نوشته زیر فصل اول از کتاب «عناصر داستان» اثر رابرت اسکولز است، که با ترجمه فرزانه طاهری توسط انتشارات مرکز منتشر شده است. کتابی کوچک اما خواندنی که نکات قابل توجه کم ندارد. خود اسکولز در مقدمه کوتاه کتاب اشاره دارد که کوشیده به زبانی ساده صحبت کند، به دور از اصطلاحات و نظامات پیچیده…
داستان آدینه (18): «انتری که لوطیاش مرده بود» اثر صادق چوبک
برای انتخاب داستان آدینههای هجدهم «مد و مه»، به سراغ یکی از چهرههای نامدار ادبیات داستانی که بعد از قریب به شش دهه از نوشتن نخستین داستانهایش، هنوز خواندنی و جذاب مینماید و این کیفیتی است که در آثار انگشت شمار نویسندگان ایرانی میتوان…