رفتن به محتوا رفتن به نوار کناری رفتن به فوتر

بایگانی سالانه: 2012

همه در حال نوشتن یک کتاب هستیم

        رمان‌های من از یك نظر به كتابی واحد می‌مانند با چندین فصل: یك جای روشن و تمیز سرگذشت مكزیك است؛ مرگ آرتمیو كروز به زندگی یكی از آدم‌های این شهر می‌پردازد؛ پوست انداختن آن شهر و آن جامعه را نشان می‌دهد در تقابل با دنیا و دست و پنجه نرم كردن…

ادامه مطلب

مردانگی و عشق در «خواب بزرگ» و «خداحافظ زیبای من» ریموند چندلر

فیلیپ مارلو، کارآگاه خصوصی باهوش سری رمان‎هایی ریموند چندلر، به صورت یک آدم صریح و مورد پسند جامعه‎ی مردانه و عادی به خواننده معرفی‎ می‎شود. اما درون شخصیت‎پردازی چندلر از مارلو یک شکل پیچیده و نامشخص نهفته است و اغلب از کنایه‎های گزنده‎اش برای اجتناب از سؤال‎های جدی خصوصی طفره می‎رود که ممکن است به…

ادامه مطلب

«از پائولو کوئلیو متنفرم رسید!» یا وقتی که روز روز من می شود!

کتابفروشی «بهمن»، ضلع جنوب غربی میدان ونک، یکی از بزرگترین کتابفروشی‎های تهران، جلوی قفسه‎های ادبیات داستانی، پرفروش‎ترین کتاب‎ها: 1- از پائولو کوئلیو متنفرم! ؛ 2- عامه‎پسند؛ 3- سووشون...، «از پائولو کوئلیو متنفرم!» از اسفند ماه سال پیش هر هفته پرفروش‎ترین کتاب بوده... ماجرا از اینجا آغاز شد که یکی از دوستان یوسف علیخانی چد هفته…

ادامه مطلب

«ریموند چندلر» به روایت «بیلی وایلدر»

این گفت‎وگوی ایوان مافات با بیلی وایلدر با عنوان “در طبقه‎ی چهارم استودیوی پارامونت” در کتاب “دنیای ریموند چندلر” (چاپ انتشارات‎ ویدنفلد نیکلسن در 1977) چاپ شد و حاوی نکات کلیدی از فیلم غرامت مضاعف ساخته‎ی وایلدر با فیلم‎نامه‎ای از او و ریموند چندلر است و همان‎قدر جزئیات بسیاری از شخصیت چندلر را عیان می‎کند…

ادامه مطلب

هنر بسیار ساده‎ی تنها ماندن؛ ریموند چندلر و فیلیپ مارلو در سه پرده‎

نام ریموند چندلر با ادبیات کارآگاهی عجین شده است. چندلر در کنار دشیل همت در ارتقای این نوع ادبی بسیار کوشید و نامش بر سر زبان‎ها افتاد. در مقام فیلم‎نامه‎نویس‎ چندلر با شاهکار بیلی وایلدر، غرامت مضاعف پا به عرصه‎ی سینما گذاشت و پس از آن با موفقیت خواب بزرگ (هوارد هاکس) براساس رمانی از…

ادامه مطلب

«ریموند چندلر»؛ ایستادن در اوج!

بیلی وایلدر، کارگردان بزرگ سینمای کلاسیک، می‎گوید از میان کسانی که در دوران فعالیت خود با آنها همکاری داشته، دونفر بوده‎اند که مدام دیگران در مورد آنها کنجکاوی کرده‎اند: مرلین مونرو و ریموند چندلر؛ به راستی چه شباهتی هست میان ستاره محبوبی چون مرلین مونرو (که در اوج دوران شهرت خود به زندگی‎اش پایان داد)…

ادامه مطلب

«شاهین مالت» اثر دشیل همت

شاهین مالت [The Maltese Falcon]. رمانی به قلم دَشیل هَمِت (1)  (1894-1961) ، نویسنده امریکایی، که در 1930 منتشر شد. دوشیزه واندرلی (2) به دیدن کارآگاه سام اسپید (3) می‎آید و برای پیدا کردن خواهر جوانش، که به همراه شخصی به نام ترزبی (4) ناپدید شده است، دستمزد کلانی به او می‎پردازد. اما، همان شب…

ادامه مطلب

کارآگاهان دوباره از راه می رسند…

حمید رضا امیدی سرور: نزدیک به چهل سال پیش وقتی بهرام صادقی در گفتگویی اشاره کرد که در میان آثار ادبی بیش از همه  به رمان‎های پلیسی علاقمند است، بسیاری از این حرف او متعجب شدند (احتمالا اگر گفته بود به آثار فاکنر یا آلن رب‎گریه - که تازه شناخته شده بود- خیلی علاقه دارد،…

ادامه مطلب

دشیل همت؛ پدر رمان سیاه

بی‎شک اگر بخواهیم در میان پلیسی نویسان همه‎ی دورانها تنها به تعداد انگشتان یک دست گزینش کنیم، دشیل همت یکی از آنها خواهد بود. سیمای افسانه‎ای و دست نیافتنی و نقش تاثیر گذار او در سیر تاریخی ادبیات پلیسی، از یکسو مدیون ارتقای کیفی و ادبی ژانر پلیسی به عنوان یک محصول ادبی‎ست (چنانکه بعضی…

ادامه مطلب

آگاتا، بانویی که قصه گویی را دوست داشت

آگاتا که از بچگی داستان تعریف کردن را دوست داشت، با خانواده کوچکش در یک شهر تفریحی انگلستان زندگی می‌کرد. دختر کوچولوی با استعداد دوستانش را دور هم جمع می‌کرد و ساعت‌ها برایشان قصه‌های عجیب و غریب تعریف می‌کرد. همین ذوق و علاقه‌اش باعث شد مادر بافرهنگ و کمالاتش به توانایی دخترش توجه کند، او…

ادامه مطلب

آگاتا کریستی؛ ملکه جنایت

ماري كلاريساميلر معروف به آگاتا كريستي در سال ۱۸۹۰ در ايالت دوون انگلستان متولد شد. پدرش يك آمريكايي با نام فردريك آلواميلر بود كه در سال ۱۸۸۶ با كلاريسا ميلر ازدواج كرده بود. كلاريسا دخترش ماري را از همان دوران كودكي تشويق به نوشتن مي كرد و همچنين ترتيبي اتخاذ كرد كه او تا سن…

ادامه مطلب

سر آرتور کنان دویل؛ خالق معروف ترین کارآگاه همه ی دوران ها

شکی نیست که آرتورکنان دویل از معروف ترین نویسندگان ادبیات پلیسی و قهرمان آثار او شرلوک هلمز نیز یکی از معروف‎ترین مخلوقات ادبی جهان محسوب می‎شود، در ایران نیز شرلوک هلمز در کنار هرکول پوارو و خانم مارپل به ترتیب معروف‎ترین چهره های بر آمده از دنیای ادبیات محسوب می‎شوند. این شهرت از یکسو مدیون…

ادامه مطلب

نوع‎شناسی داستان پلیسی

ادگار آلن‎پو، شاعر و نویسنده آمریکایی (1849-1809) با نوشتن داستان “قتلهای خیابان مورگ” که در آن فردی هوشیار از جنایتکاران و پلیس سبقت می‎گیرد، کارآگاه دوپین را خلق‎ کرد: این شخصیت مورد توجه نویسندگان دیگر قرار گرفت و کم‎کم “سبک پلیسی” یا “ادبیات سیاه” شکل گرفت. داستان پلیسی، بافتی معماگونه و مرموز دارد که‎ معمولا…

ادامه مطلب

ادگار آلن پو، پدر سنت ادبیات کاراگاهی

ادگار آلن پو كه بزرگترین و در عین حال شوریده ترین شاعر آمریكایی به حساب می‎آید و داستان‎های پلیسی و ترسناك او در زمره برترین‎های این ژانر ادبی شمرده می‎شود در سال ۱۸۰۹ در شهر بوستون آمریكا به دنیا آمد. پدر و مادرش در تئاتر از بازیگران دوره گرد بودند و یكساله بود كه پدرش…

ادامه مطلب

رمان پلیسی چگونه رمانی‎ست!

متن زیر نوشته کوتاهی‎ست در تعریف رمان پلیسی، به شکلی کلی‎نگرانه و فرهنگنامه‎ای، از این منظر که نوع پلیسی جنایی به عنوان یکی از گونه‎های رمان‎نویسی دارای چه ویژگی‎هایی‎ست. در ادامه نیز یادداشت کوتاهی خواهید خواند درباره رمان سیاه که در واقع نوع دگرگون شده رمان پلیسی‎ست، و از نیمه نخست قرن بیستم توسط نویسندگان…

ادامه مطلب

تبارشناسی ادبیات جنایی؛ صفحه‎ی اول پرونده جنایت

اغلب منتقدان بر این باورند که پدر رمان کارآگاهی  «ادگارآلن پو»‎ست. اما ادبیات جنایی‎که داستان های کاراگاهی پو هم زیرمجموعه‎‎ی آن قرار می‎گیرند،  قدمتی‎ طولانی‎تر دارند. برای فهم رویکردهای  معاصر به جنایت و روایات جنایی ضروری است که مروری داشته‎ باشیم گذرا به خاستگاه اصلی این ژانر. دروتی ال سایرس نویسنده آثار جنایی و خالق…

ادامه مطلب

پرونده ادبیات پلیسی و جنایی در «مد و مه»

جرم و جنایت از روز نخست با زندگی نوع بشر عجین بوده، از همان هنگام که آدمیزاد پا بر روی این کره خاکی نهاد، قابیل از سر حسادت و یا رقابت برادرش هابیل را کشت و بعد سعی در پنهان کردن رد جنایت خود کرد، از همین رو تعجب‎آور نیست اگر تبار ادبیات جنایی و…

ادامه مطلب

سیمین دانشور به روایت سیمین دانشور

اولین اثرم یک مجموعه‌ی داستان بود، زیر عنوان «آتش خاموش» که در سال 1327  منشتر گردید. داستان‌های آن مجموعه خام؛ ناپخته و فاقد جهان‌بینی فلسفی و دید اجتماعی بود، چرا که فاقد تجربه‌ی کافی در این فن بودم. مجموعه «شهری چون بهشت» یادگاری است از دوران سیاه اختناق و نموداری است از اجتماعی که در…

ادامه مطلب

سیمین دانشور؛ شاهد راستگوی زمانه

بگیر ترمه نقره دوز یا اطلس نوك سوزنی جابلقا، دوخته بودنش برای سربخاری شاه نشین حضرتی، می گی نه برای پاانداز قدوم مبارك ملوكانه، طاووس وار. كه تازه وقت پیری زینت دیوار سفیر سفراست؛ به ناز و تبختر. شازده چه می دانستند این طاووسك را چطوری بزرگ كردیم. ایشان كه از احوال اندرونی باخبر نبودند،…

ادامه مطلب

«پرواز» داستان کوتاهی از «ایرج پزشک‎نیا»

تنها 32سال عمر کرد (1342-1310)، در بیست سالگی داستان‎نویسی را آغاز کرد و در بیست و پنج سالگی اولین و آخرین کتابش مجموعه داستان «خرگوش‎ها» (1335) را منتشر کرد. این مجموعه داستان و آثار پراکنده‎ای که در نشریات منتشر می‎کرد، از او سیمای نویسنده‎ای مستعد و آینده‎دار را در دهه‎ی سی  و اوایل دهه‎ی چهل…

ادامه مطلب

شب نشینی باشکوه در «گراندهتل»

جمع شدن نویسندگان و شعرا در روزهای پایانی سال (اسفند ماه) رفته رفته دارد یک سنت می‎شود، سنتی حسنه(!) که پایه‎گذار و متولی‎اش فرزاد حسنی اهالی ادبیات است (اینطور نوشتم که یا آن یکی فرزاد حسنی که مجری تلوزیون است، اشتباه نشود) سال پیش در همین ایام بودکه تماس گرفت برای همین برنامه که قرار…

ادامه مطلب

گفتگوی «تهران امروز» با حمیدرضا امیدی سرور، نویسنده رمان «از پائولو کوئلیو متنفرم!»

عزت الله انتظامی مرا برد به لاله‎زار قدیم. ماجرا از این قرار بود که در یک گفت‌وگویی که با انتظامی داشتم، قرار شد از اول لاله‎زار شروع کنیم و بیاییم تا بالا و انتظامی هم به تدریج درباره یک به یک تئاترها و سینماها حرف بزند، به میانه لاله‎زار که رسیدیم چشم‌های هردوی ما خیس…

ادامه مطلب

«مد و مه» در سالی که پیش روست…

پیش از اینکه اینترنت و فضای مجازی اینگونه همه گیرشود و امکانات ارتباطی بسیاری را در اختیار کاربران خود قرار دهد، اغلب مجلات صفحه‎ای داشتند با عنوان پاسخ به خوانندگان؛ در این صفحات، پاسخگو(اغلب سردبیر یا دبیرتحریریه نشریه و..)  به صورتی موجز و کوتاه به سوالاتی که از سوی خوانندگان مطرح می‎شد پاسخ می‎داد؛ سوالاتی…

ادامه مطلب

یک تک گویی – یک اجرا: «خیلی به تو فکر می کنم»

این تک گویى به عنوان جلوه‎اى از همبستگى با واسلاوهاول، براى اجرا در فستیوال تئاتر آوینیون در 21 جولاى 1982 نوشته شده. *** نویسنده وارد مى‎شود. پیراهن و شلوار به تن دارد. دسته‎اى نامه‎ی پستى به همراهش است. مى‎نشیند، نامه‎ها را یکى پس از دیگرى مرور مى‎کند؛ از یک مشت نامه، دو تاى مهّم…

ادامه مطلب

آنگاه که فدریکو گارسیا لورکا بر زمین افتاد

فدریکو گارسیا لورکا را در ایران بسیاری با ترجمه و همچنین دکلمه برخی از اشعارش توسط احمد شاملو می‎شناسند. به خصوص شعر معروف در ساعت پنج عصر او که در سایت «مد و مه» نیز آن را منتشر کرده‎ایم. لورکا به مرگی تلخ و جانگداز توسط فاشیست های اسپانیا در روزگار فرانکو کشته شد، چگونگی…

ادامه مطلب

«نوشتن و رئالیسم»؛ مقاله ای از برتولت برشت

اکنون مفهوم “رئالیسم” موردنظر ماست؛ مفهومی‎ قدیمی که توسط افراد بسیاری برای بیان مقاصد متعددی مورد استفاده قرار گرفته است و قبل از آن‎که ما آن را به کار بگیریم باید مفهوم فوق را از موارد نامربوط و اضافی پاک سازیم. این کار لازم است، زیرا وقتی فردی‎ مایملکی را به ارپا می‎برد ناگزیر باید…

ادامه مطلب

نامه‎ای از توماس مان؛ درباره‎ی گریز به زندگی

فرزندان عزیزم عزیزان من، خوب می‎دانید که کتابی باب میل من نگاشته‎اید و آگاه هستید که من آنانی را که می‎کوشیدند مرا از نویسندگان تبعید شده‎ی آلمان جدا کنند و از جمله‎ی تبعیدشدگان به شمار نیاورند، با شکست مواجه ساخته‎ام و هرچند سالها گذشته است، پیوسته‎ کوشیده‎ام خود را از جمله‎ی آنان به شمار آورم.…

ادامه مطلب

همیشه جای نقد صریح و بی تعارف خالی بوده!

حمید رضا امیدی سرور: جلسه بسیار خوبی بود، همانطور که پیش‎بینی می‎کردم، ممنونم که خانم زرلکی و خانم علیزاده برای این جلسه وقت گذاشتند و خوشحالم که بی‎تعارف و صریح  هم نقد کردند، نقدی که جای آن در این سالها همواره خالی بوده تا آثار ادبی را به چالش کشیده و عیار واقعی اثر،…

ادامه مطلب

«ابر بارانش گرفته» داستانی از شمیم بهار

ابر بارانش گرفته شمیم بهار سلام – گیتی دیروز که جمعه بود برگشت ولی خدا کند این کاغذ زودتر به دستت برسد چون قرار بوده دوازده روزی در یونان بماند که توی یکی از این جزایر الان هر چه فکر می‎کنم اسمش یادم نمی‎آید خلاصه استراحت کند و مثلاً بگردد یعنی حق دارد چون…

ادامه مطلب

داستانی از کاظم تینا تهرانی: «پدر و پسر و آینه»

این داستان کوتاه در میانه‎ی دهه چهل در مجله‎ی (یا به عبارت درست تر جُنگ) آرش منتشر شده. در میانه‎ی دهه پنجاه کاظم تینا با جمع آوری داستانهای پراکنده خود در نشریات و جنگ های گوناگون، مجموعه داستان « شرف و هبوط و وبال» (1355) را منتشر کرد که این داستان در این کتاب نیز…

ادامه مطلب