گفته شده هدایت شمع محفل جمعهای دوستانه بود، شحصیتی جذاب و به نوعی کاریزماتیک داشت چنانکه به هریک از پاتوقهایش قدم میگذاشت، گروهی از سر علاقه خود را به دور او میرساندند، گاه ساعتی را به انتظار مینشستند که فرصتی فراهم شود برای همکلام شدن با او و حتی روایت است که وقتی از پاتوقی…
چه لغت بیمناک و شوراگزی است! از شنیدن آن احساسات جانگدازی به انسان دست می‌دهد خنده را از لب می‌زداید شادمانی را از دل می‌برد تیرگی و افسردگی آورده هزار گونه اندیشه های پریشان از جلو چشم می گذراند.
زندگانی از مرگ جدایی ناپذیر است. تا زندگانی نباشد مرگ نخواهد بود و همچنیین تا مرگ…
بدون هیچ تردیدی، جنبش مشهور به پست مدرن، جهان اجتماعی و فرهنگی ما را در بر گرفته است، از معماری گرفته، تا موسیقی، از نقاشی تا شعر، و از همه ی این ها گذشته با آنکه ممکن است برداشت شود که این جنبش محدود به مرزهای هنر اروپا و آمریکا ست، باید گفت که در…
«بوالو- ناسژاک» یا پییر بوالو و توماس نارسژاک دو نویسنده فرانسوی ادبیات جنایی هستند که در طول چهاردهه همکاری مشترک و البته موفق سیمای نویسندگانی صاحب سبک را از خود به نمایش گذاردند، سبکی که بر پایه ویژگیهای مضمونی رمانهایشان و شکل پرورش حوادث غیرمنتظره در موقعیتهای داستانی بنا شده است. از این منظر داستانهای…
آنا کارنینا [Anna Karenina]. رمانی از لئو نیکولایویچ تولستوی (1) (1828-1910)، نویسنده روس، که در سالهای 1875-1877 منتشر شد. زمینه آن، همچنان که در جنگ و صلح، بعضاً وصف دنیای اشراف و تحلیل روان‌شناسانه صنوف انسانی است. ولی در جنگ و صلح این وصف زمینه تاریخی فراخ‌تری دارد، در حالی که آناکارنینا سیر رویدادها در…
عنوان این مقاله پرسشهایی را به ذهن متبادر میکند و به همین سبب لازم است که ابتدا تعریفی از آن ارائه کنیم. در واقع چیزی به نام «رمانِ امروز» وجود ندارد، بلکه صرفاً مجموعهای از انواع گوناگون رمان در دسترس است. هر سال چندصد اثر داستانی منتشر میشود که هر یک تا حدی واجد ارزش…
به گمانم، از شرححال فاکنر بهتر است به همین بسنده کنیم که از کاتبان است و بهترین تعبیر هم در وصف کاتبان اینکه: «سلسله در سلسله شاهداناند.»1 پس بیهیچ مقدمه و ترتیب و آدابی به چند نکته عمده در آثار فاکنر میپردازیم.
الف : استفاده وسیع فاکنر از تلمیح
عنوان اکثر آثار فاکنر مأخوذ…
داستانهای کوتاه صادق چوبک وصف رابطه‌های برزخی در دوزخ گندآلود و هراس‌آور و تحمل‌ناپذیر زیستگاهی است که گریز و رهایی از آن جز در آرزو نمی‌گنجد. همه آروزی رهایی در سر دارند اما به اجبار «عادت و ترس» بر جای خود میخکوب شده‌اند. ترس و بدبینی و بی‌اعتمادی چنان در خویشتن آنها خانه کرده است…
معلم دو مرد را نگاه می‌کرد که در سربالایی به سوی او پیش می‌آمدند. یکی سوار بر اسب و دیگری پیاده بود. آنها از لا به لای تخته سنگ ها در میان برف هایی که تا چشم کار می‌کرد بر دامنه وسیع جلگه مرتفع و متروک دیده می‌شد آهسته آهسته و به زحمت پیش می‌آمدند.…
شهرت هوشنگ گلشیری به عنوان داستان نویس و مفسر و منتقد ادبی و اجتماعی در میان روشنفکران و اهل ادب به هنگام مرگش، در بهار سال ١٣٧٩ در تهران، کاملاً تثبیت شده بود. نوشته ای که به قلم احمد کریمی حکّاک در روزنامه نیویورک تایمز به چاپ رسید از او به عنوان «شاخص بارز ادبی…
1882: بیست و پنجم ژانویه-تولد آدلین ویر جینیا ستیون، سومین فرزند جولیا و لسلی، بعد از ونسا(1879)و توبی(1880). انتصاب لسلی ستیون بهسمت سردبیری هیأت تحریریه «فرهنگ زندگینامه ملی»در 63 جلد که تدوین آن را به سال 1890 به پایان می‌برد.
1883: تولد آدرین ستیون
1888: برادر ناتنی ویرجینیا «جرالد داکورث»23 ساله به او تعرض میکند.…
شعر فروغ همیشه برای من یک چیز زیبا بوده است، اگر این صفت برای بیان کیفیت شعر فروغ کافی باشد.
فروغ، تا آن حدی که من می شناسم و به من اجازه می دهد که قضاوت کنم، در شعرش- همچنان که در زندگی- یک جستجوگر بود. من هرگز در شعر فروغ نرسیدم به آنجایی که…
فرانی و زویی [Franny and Zooey]. داستانهای کوتاهی از جروم دیوید سالینجر (1) (1919- )، نویسنده امریکایی، که در 1961 منتشر شد. یکی بود یکی نبود خانوادهای بود به نام گلَس (2) مرکب از هفت فرزند و پدر و مادرشان. هفت فرزند عبارتند از: سیمور (3)، متولد 1917 که در 1948 خودکشی خواهد کرد؛ بودی…
نویسندگان ایرانی، در رمانهای خود بلاانقطاع دو تصویر افراطی و مستعمل از زنان را تولید و باز تولید میکنند، تصویر قربانی و تصویر فاحشه. در هر دو مورد امکان رابطهای برخوردار از معنا بین زن و مرد تبدیل به سراب میشود. به استثنای دو رمانی که نویسندهشان زن بوده، تلاش جدی برای جدا کردن رشتههای…
رمان «من نو عروسم زیر درخت سرو» نوشته میترا بیات، روایت زندگی دختری است نوزده ساله که با نامادری و پدرش زندگی میکند، نامادری قصد دارد او را به عقد مردی درآورد که پش از آن ازدواج کرده و از ازدواج قبلی بچه هم دارد. اما دختر که از این ازدواج ناراضی است و تصمیم…
21 - رمان پر ماجرا و رمان غم انگیز
بهتر است گاهی شکلی ادبی را از جو و زیان و روشنفکرانهاش خارج کنیم و به آن بهعنوان امکانی برای خلق رمان بنگریم. بهعنوان مثال میتوان تفاوت بین رمان غمانگیز (تراژدی) و رمان پرماجرا را از این دید بررسی و برای درک این شکلها آنها را…
«خویش خانه» نخستین اثر آیت دولتشاه از مجموعهی 16 داستان کوتاه تشکیل شده که به شیوهی اول شخص روایت می شوند و بدیهیست که در این شیوه از روایت، راوی شکل مهمی در پیشبرد داستانها دارد .
آن شب ما خسته بودیم . همه توی محوطه یمیل پرچم داراز کشیدیم و به خوابی عمیق فرو…
بوف کور، رمان کوتاه صادق هدایت، به دو بخش تقسیم شده است، که هر یک استعارهای است محوری برای بخش دیگر. به پایان هر بخش که نزدیک میشویم راوی زنی را ـ در اصل دو چهره از یک زن واحد را ـ به قتل میرساند. بهنظر میرسد که در این دو صحنه (سمبولیک) راوی از…
کولت:
در همان روزگاری که من زن جوان بودم، او مرد جوانی بود. در آن دوره نبود که من توانستم با او کاملا آشنا شوم.من مارسل پروست را روزهای چهارشنبه در منزل خانم آرمان دوکای یاوه میدیدم، و از ادب بسیار زیاد، از توجه مفرطی که نسبت به مخاطبین، به ویژه زنان ابراز میداشت…
چهل چهارمین داستان آدینه «مد و مه» را به اثری از جواب مجابی اختصاص دادیم، داستانی که ابتدا در کتاب جمعه به سردبیری احمد شاملو منتشر شده است. مجابی در طول چند دهه گذشته، هم شعر گفته، هم نقاشی کرده و هم به داستاننویسی پرداخته و البته بیش از هرچیز هم به عنوان یک نویسنده…
رمان شهرنوش پارسی پور، طوبا و معنای شب، با چند تصویر گیرا شروع میشود. آغاز رمان مقارن با پایان سلسله قاجار است، وقتی که اندیشه غرب و شیوههای جدید زندگی مستقیما شروع به تأثیر نهادن با جامعه بسته سنتی ایران و تغییر آن میکنند.
پدر قهرمان داستان ادیب است، اما مردی است ساده که ذهنش…
اشاره:
ولادیمیر نابوکف (۱۹۷۷-۱۸۹۹) در روسیه تزاری و در خانواده ای اشرافی و با فرهنگ متولد شد. پدرش از وزرای دولت کرنسکی بود و در ۱۹۱۹ مجبور به مهاجرت شدند. و تا ۱۹۴۰ در انگلستان و آلمان و فرانسه زیست. در این سال و به قصد تدریس در دانشگاه های آن سامان به امریکا رفت.…
اگر انقلاب مشروطه را سرآغاز یک دگرگونی سیاسی و اجتماعی در جامعه ایرانی بدانیم، در حوزه ادبیات نیز باید مقامی اینچنین برای انقلاب مشروطه و پیامدهای فکری و فرهنگی اش، در نظر گرفت و آن را طلیعهبخش یک تجدید حیات ادبی در ایران دانست که هم در ادبیات منظوم و بهویژه در ادبیات منصور میتوان…
دوبلینی ها [Duvliners]. مجموعه داستانهای کوتاه جیمز جویس(1) (1882-1941)، نویسندهی ایرلندی، که در 1914 انتشار یافت. این نخستین کتابی است که، پس از انتشار اشعار دوران جوانی وی تحت عنوان موسیقی مجلسی (1907)، او را به مردم شناساند. جویس با این داستانهای کوتاه، که به هنگام اقامت در شهر تریست(2) نوشته است، شهرتی به دست…
یک اثر ادبی را از چند راه میتوان مورد بررسی قرار داد. مثلا میتوان از لحاظ واژهها و کاربرد صناعات ادبی، یا ساختار جملهها، یا از لحاظ مسائل اجتماعی که در آن منعکس شده آنرا مطالعه کرد؛ یا اینکه مانند پزشکی که ریشههای سرطانی را در بدن بیماران دنبال میکند، تمام الگوهای فرهنگی را در…
مقدمه:
هنرمند، حساس است. هنرمند، جوری میبیند که مختص خودش است. هنرمند با جهان گسترده و پیچیده هنر، ارتباط بر قرار میکند. هنرمند، دیگرگونه میبیند و دیگر گونه میاندیشد و دیگر گونه، گوش میکند. آن سان که صدای پرنده را از بالهایش تشخیص می‌دهد و آواز قمریان عاشق را زیباتر از دیگران، میشنود. هنرمند، سایه…
فیلپ مارلو مخلوق ریموند چندلر بزرگ، ازجمله شمایلهای ماندگار و فراموشناشدنی دنیای ادبیات است. کاراگاهی تلخاندیش و حاضر جواب که در زمان لازم با دیالوگهای طلایی چندلر، دیگران را متلک باران میکند، متلکهایی که اگر خنده را بر لبان خواننده مینشاند صرفا برای خندیدن و گاه و بیگاه او را به فکر فرو می‌برد.
چندلر…
با دوستم توی کافی شاپ«پاتوق»نشستهایم و از آن بحثهای در پیتی میکنیم که هیچوقت راه بهجایی نمیبرد. اصلا بعضی از این بحثها قرار هم نیست راه بهجایی ببرد. کافی شاب ازنوع مدرنش نیست. هرچیزی که دُمش وصل میشود به عهد عتیق توی آن ریختهاند تا حس نوستالژیک مشتریها را تحریک کنند. کسی نیست بگوید، با…
قارا چوپان روایتی نو در به تصویر کشیدن انسانی گرفتار تردید است، شخصیتی به نام عیار که در ذهنش بهدنبال چراهای برای اتفاقات در حال وقوع است.
این مرا یاد نهنگ میانداخت به رغم غول پیکرش، صدایی نالهای و زنانه داشت. ص-25
تودورف در کتاب ساختارگرا میگوید :
رابطه تاویل و بوطیقا رابطهای مثبت و…
تمام هفت داستان این کتاب مضمونی عاشقانه دارند. عشقی که در تار و پود کلمات نهفته است و به رگهای جملات تزریق میشود.
داستان اول، سولیلوگهای آقای هنرپیشه: آدمها همیشه آن چیزی را در ذهنشان به تصویر میکشند، در موردش حرف میزنند و یا مینویسند که آن چیز جزیی از زندگی خودشان و یا آدمهای…