رفتن به محتوا رفتن به نوار کناری رفتن به فوتر

راهنمای کتاب

نگاهی به مجموعه داستان «گربه‎های آدمخوار» اثر‌ هاروکی موراکامی

تاکنون هیچ نویسنده‎ای در تاریخ ادبیات داستانی ژاپن از شهرت موراکامی برخوردار نبوده، آنگونه که نه فقط در ژاپن که در دیگر کشورها نیز آثارش از تیراژی چشمگیر برخوردار باشد و حتی در ایران نیز با همین سطح از مطالعه عمومی و شمارگان متعارف هر کتاب در یک چاپ، آثار او در چند نوبت تجدید…

ادامه مطلب

نکاتی درباره رمان «پایان یک مرد» نوشته «فریبا کلهر»

در ابتدا بی‎مناسبت نیست اشاره‎ای داشته باشم به گفته دنوشر آلمانی تبار : " داستان خواندن را دوست دارم. اما درباره داستان حرف زدن را بیشتر دوست دارم." در این یادداشت می‎خواهم درباره رمان " پایان یک مرد " حرف بزنم . حرف‎هایی در نه در جایگاه یک منتقد ادبی – چنین ادعایی ندارم -…

ادامه مطلب

کلنل در غربت (یا آلمانی ها درباره «زوال کلنل» چه گفتند!)

زوال کنل قرار بود در ایران منتشر شود، اما رفت و برگشت کتاب به ممیزی و اصلاحاتی که به آن خورد، حتی با انعطاف‎پذیری دولت آبادی نیز به نتیجه نرسید. هرچه بود ترجمه‎ی این کتاب در آلمان، پیش از اصل آن در ایران منتشر شد که این هم حکایتی‎ست! به هرحال در ادامه بخشی از انعکاس…

ادامه مطلب

نگاهی به داستان «رقص یک متری یک سیاه» نوشته آیت دولتشاه (خویش خانه)

مجموعه داستان خویش خانه شامل یازده داستان به نامهای: قرارگاه متروکه، خویش خانه، ناشنیده‎‎های درخواب، خیره به ماه پنجره پنجره‎ای، از ورای کنگره‎ها، حکم، نقش جنازه نبیه، لکه‎‎های آتش، اورکت آمریکایی، پایان کابوس‎ها، آخرین روز‎های ناصح، رقص یک متری یک سیاه، گم شده عمو، کاش این خیابان تا ابد ادامه پیدا کند، آخرین دلنوشته استاد…

ادامه مطلب

نگاهی به رمان «خانه کوچک» اثر محمد علی علومی

رمان خانه کوچک، پرونده زندگی شخصی‎ست درگیر اعتیاد. پرونده‎ای که محور اصلی‎اش پسر قهرمانی است. مردی که همه به او افتخار می‎کنند و الگوی همه است. امیری که مرام و مسلک عیاران را دارد. قهرمانی که نیرومند است و قوی. در کنار امیر آدم‎‎های دیگری هم در کتاب هستند. خانواده‎اش. خانواده‎ای سنتی و از طبقه…

ادامه مطلب

جاودانه ها (۱۴): «داستان‎های شگفت‎انگیز» اثر ادگار الن پو

داستان‎های شگفت‎انگیز [Histories Extraordinaires]. داستان‎های کوتاه ادگار الن پو (1) (1809-1849)، نویسنده امریکایی، معمولا به این نام شناخته شده است. این داستانها، پس از انتشار یافتن در مجله‎‎های مختلف، در دو جلد گردآوری شد: داستان‎های عجیب و غریب (2) (فیلادلفیا، 1840) و داستان‎ها (3) (نیویورک، 1845). این داستانها، ‎ که بودلر (4) آن‎ها را پس…

ادامه مطلب

نگاهی به «به‎خاطر بلیندا» اثر شارل اگزبرایا، ترجمه عباس آگاهی

«به‎خاطر بلیندا» نخستین رمانی‎ست كه از شارل اگزبرایا به فارسی در آمده، آن هم با ترجمه‎ای شایسته از عباس آگاهی، مترجم پركار و علاقه‌مند به ادبیات پلیسی جنایی كه ظرف دو سه سال اخیر، قریب به دوازه عنوان رمان در این ژانر به علاقه‌مندان عرضه كرده است. شاید نتوان برای اگزبرایا در كنار بزرگان ادبیات…

ادامه مطلب

آینه‎های دردار و هویّت‎های انعطاف یافته شخصیت‌های گلشیری

با آينه‌هاي در دار به سادگي نمي‌‌شود خو گرفت، امكاناتش به سادگي خود را عرضه نمي‌كنند و به همين خاطر بارِ اول خواندنش  چندان واکنش مثبتي در خواننده ايجاد نمي‌كند. در واقع، قرائت اول بيشتر نكاتي منفي به ذهن مي‌آورد. انگشت گذاشتن بر اين نكات «منفي» از اهميتي اساسي برخوردار زيرا بسيارشان، وقتي ساختار تكنيكي…

ادامه مطلب

نگاهی به کتاب «ذن در هنر نویسندگی» اثر ری برادبری ترجمه پرویز دوایی

سالهای سال است که در آن‎سوی دنیا، گوشه‎ای دور از وطن زندگی می‎کند، اما با این حال  نه وطن را فراموش کرده و نه زبان مادری را. به فارسی می‎اندیشد و به فارسی می‎نویسد و با خاطره سالهایی که در این دیار زیسته، روزگار می‎گذراند، خاصه یادگارهای عزیز دوران کودکی. روزگاری پرویز دوایی تنها در…

ادامه مطلب

جاودانه ها (۱۳): «تهوع» اثر ژان پل سارتر

آنتوان روکانتن،‌ مردی عزب و تقریباً سی و پنج‌ساله،‌ در شهر خیالی بوویل تنها زندگی می‌کند. این شهر بندر بزرگی است بسیار شبیه لوهاور که سارتر قبلاً در آن زیسته است. تهوع[La Nausee].رمانی از ژان پل سارتر (1905-1980)،‌ نویسنده و فیلسوف فرانسوی، ‌که در 1938 منتشر شد. سارتر در هستی و نیستی درباره آگاهی جسم…

ادامه مطلب

«نامه ها و مسئله هدایت» نوشته ای از محمدعلی همایون کاتوزیان

انتشار این هشتاد دو نامه (*) کار مهمی است و امیدوارم اهمیت آن با آنچه در زیر خواهد آمد تا اندازه ای روشن شود. کوشش دکتر ناصر پاکدامن در یافتن و انتشار این نامه ها ارزنده و در خور اعتناست، حتّی در خور ستایش. او با دقّت و-گاهی می توان گفت- وسواسِ معمول خود نامه…

ادامه مطلب

«پیرمرد و دریا» از نگاه «ماریو بارگاس یوسا»

«پیرمرد و دریا» داستان ساده‌ای دارد: پس از گذشت هشتاد و چهار روز جان کندن بی‌حاصل، ماهیگیر پیر موفق می‌شود بعد از دو روز و نیم تلاش بی‌وقفه ماهی بزرگی صید کند. ماهی را به کرجی اش می‌بندد، اما روز بعد در نبردی که چیزی کم از یک جنگ درست و حسابی ندارد، آن را…

ادامه مطلب

جاودانه ها (۱۲):«گتسبی بزرگ» اثر فرانسیس اسکات فیتز جرالد

هنگامى كه اسكات فيتز جرالد (۱۹۴۰-۱۸۹۶) گتسبى بزرگ را منتشر مى كند، تازه بيست و نه سال دارد و با اين حال در قله خلاقيت هنرى خويش ايستاده است. او آمريكا را كاملاً درك كرده و همان طور كه شرايط نشان مى دهد، آمريكا در مقابل پاهايش برخاك افتاده است. او با زيباترين دختر نيويورك…

ادامه مطلب

نگاهی به رمان «چشم زخم» اثر پی‎یر بوالو – توماس نارسژاک

«بوالو- ناسژاک» یا پی‎یر بوالو و توماس نارسژاک دو نویسنده فرانسوی ادبیات جنایی هستند که در طول چهاردهه همکاری مشترک و البته موفق سیمای نویسندگانی صاحب سبک را از خود به نمایش گذاردند، سبکی که بر پایه‎ ویژگی‎های مضمونی رمانهای‎شان و شکل پرورش حوادث غیرمنتظره در موقعیت‎های داستانی بنا شده است. از این منظر داستانهای…

ادامه مطلب

جاودانه ها (۹): «فرانی و زویی» اثر جروم دیوید سالینجر

فرانی و زویی [Franny and Zooey]. داستانهای کوتاهی از جروم دیوید سالینجر (1) (1919- )، نویسنده امریکایی، که در 1961 منتشر شد. یکی بود یکی نبود خانواده‎‎‎ای بود به نام گلَس (2) مرکب از هفت فرزند و پدر و مادرشان. هفت فرزند عبارتند از: سیمور (3)، متولد 1917 که در 1948 خودکشی خواهد کرد؛ بودی…

ادامه مطلب

نگاهی بر رمان «من نوعروسم زیر درخت سرو» اثر میترا بیات

رمان «من نو عروسم زیر درخت سرو» نوشته میترا بیات، روایت زندگی دختری است نوزده ساله که با نامادری و پدرش زندگی می‎کند، نامادری قصد دارد او را به عقد مردی درآورد که پش از آن ازدواج کرده و از ازدواج قبلی بچه هم دارد. اما دختر که از این ازدواج ناراضی است و تصمیم…

ادامه مطلب

نگاهی به مجموعه داستان «خویش خانه» اثر آیت دولتشاه

«خویش خانه» نخستین اثر آیت دولتشاه از مجموعه‎ی 16 داستان کوتاه تشکیل شده که به  شیوه‎ی اول شخص روایت می شوند و بدیهی‎ست که در این شیوه از روایت، راوی شکل مهمی در پیشبرد داستانها دارد . آن شب ما خسته بودیم . همه توی محوطه یمیل پرچم داراز کشیدیم و به خوابی عمیق فرو…

ادامه مطلب

جاودانه ها (۸): «دوبلینی ها» اثر جیمز جویس

دوبلینی ها [Duvliners]. مجموعه داستان‎های کوتاه جیمز جویس(1) (1882-1941)، نویسنده‎ی ایرلندی، که در 1914 انتشار یافت. این نخستین کتابی است که، پس از انتشار اشعار دوران جوانی وی تحت عنوان موسیقی مجلسی (1907)، او را به مردم شناساند. جویس با این داستانهای کوتاه، که به هنگام اقامت در شهر تریست(2) نوشته است، شهرتی به دست…

ادامه مطلب

نگاهی به رمان «قارا چوبان» نوشته‎ی مرتضی کربلایی‎لو

قارا چوپان روایتی نو در به تصویر کشیدن انسانی گرفتار تردید است، شخصیتی به نام عیار که در ذهنش به‎دنبال چرا‎‎های برای اتفاقات در حال وقوع است. این مرا یاد نهنگ می‎انداخت به رغم غول پیکرش، صدایی ناله‎ای و زنانه داشت. ص-25 تودورف در کتاب ساختارگرا می‎گوید : رابطه تاویل و بوطیقا رابطه‎ای مثبت و…

ادامه مطلب

نگاهی به «دنیا در آغوش من است» اثر میثم نبی

تمام هفت داستان این کتاب مضمونی عاشقانه دارند. عشقی که در تار و پود کلمات نهفته است و به رگ‎‎های جملات تزریق می‎شود. داستان اول، سولیلوگ‎‎های آقای هنرپیشه: آدم‎ها همیشه آن چیزی را در ذهنشان به تصویر می‎کشند، در موردش حرف می‎زنند و یا می‎نویسند که آن چیز جزیی از زندگی خودشان و یا آدم‎‎های…

ادامه مطلب

جاودانه ها (۷): «صد سال تنهایی» اثر گابریل گارسیا مارکز

صد سال تنهایی[Cien anos de soledad]. رمانی از گابریل گارسیا مارکز (1) (1928- )، نویسنده کلمبیایی، که در 1967 منتشر شد. این شاهکار، که با نبوغ غریبی رمانهای بزرگ ادبیات امریکای لاتین را از آغاز تاکنون با طنز تقلید می-کند، با شعر و قدرت ابداعی بی‎نظیر همه مسائل این قاره غنی و آشفته را باهم…

ادامه مطلب

نگاهی به «امروز شنبه» اثر یوسف انصاری

«به حرف‎های منتقدین گوش ندهید؛ تاکنون تندیس هیچ منتقدی ساخته نشده است.» ژان سیبلیوس (آهنگساز فنلاندی) از هشت داستان مجموعه‎ی «امروز شنبه» وقتی خواندن‎شان را به پایان می‎برم، هفت تا را از همان دم دیگر چندان به یاد نمی‌آورم اما برعکس در آن میان، استثنائاً یکی به‎شدت رشک مرا برمی‎انگیزد؛ چنان‎که برمی‎گردم و آن را برای بار…

ادامه مطلب

جاودانه ها (۶): «ژرمینال» اثر امیل زولا

ژرمینال[Germinal] رمانی از امیل زولا(1)(1840-1902)، نویسنده‎ی فرانسوی، که در 1885 منتشر شد. این سیزدهمین کتاب از دوره‎ی خانواده‎ی روگون ماکار، یکی از مشهورترین آثار نویسنده است. زولا خود چنین اظهار می‎دارد که ماجرا بر سر یک اعتصاب است، «قیام حقوق بگیران و فشار به جامعه‎ای که یک لحظه از هم می‎پاشد و، در یک کلام،…

ادامه مطلب

نگاهی به «برۀ گمشدۀ راعی» اثر هوشنگ گلشیری

«برۀ گمشدۀ راعی» بعد از «کریستین و کید» در اوایل دهه پنجاه منتشر شد، با عنوان «تدفین زندگان»، بخش اول از سه‎گانه‎ای که هیچ‎گاه بخش‎های دیگر آن منتشر نشد. ناشر کتاب هم انتشارات زمان بود، ناشر کارهای گلشیری تاپیش از انقلاب و البته ناشرخیلی از آثار شایسته ادبیات داستانی آن روزگار. «برۀ گمشدۀ راعی» غمنامه‎ی…

ادامه مطلب

نگاهی به رمان «نوشیدن مه در باغ نارنج » اثر مرتضی کربلایی لو

نمی‎دانم کجا و از چه‎کسی چنین عبارتی را خوانده‎ام: «سرگرمی برای تخلیه ذهن است، حال آن‎که ادبیات جدیت دارد و می‎خواهد ذهن را از تهی‎شدن نجات دهد و حتی به دغدغه‎‎های ما می‎افزاید.» در یکی از نقدهایم نیز روی یکی از رمان‎ها، عنوان کردم که اگر نویسنده‎ای دست به یک سوژه تکراری زد، زمانی موفق…

ادامه مطلب

نگاهی به رمان «پایان یک مرد» اثر فریبا کلهر

فریبا کلهر را همه می‎شناسند چهره‎ای  که ما او را به‎عنوان نویسنده ادبیات کودکان می‎شناسیم، اما اکنون برای بزرگسالان رمانی نوشته است که وجهی دیگر از فعالیت او در عرصه داستان نویسی را به نمایش گذاشته است. «پایان یک مرد» در یک جریان چند بخشی سیر می‎کند و دارای زمان خطی گسسته است که رویداد‎ها…

ادامه مطلب

نگاهی به رمان «چه‎کسی از دیوانه‎ها نمی‎ترسد؟» اثر مهدی رضایی

مهدی رضایی در پرداخت شخصیت‎‎های رمان «چه‎کسی از دیوانه‎ها نمی‎ترسد؟»، بویژه شخصیت محوری داستان یعنی  «آرمان» موفق بوده، ولی به‎نظر می‎رسد دیگر شخصیت‎ها را در دل داستان به‎صورت یک طرح خام ر‎ها کرده است. جوری که بیشتر، شباهت به مِه دارند در یک هوای کاملا صاف و بی‎آلایش. برای همین، بقیه شخصیت‎ها در کنار شخصیت…

ادامه مطلب

جاودانه ها (۵): «درجستجوی زمان از دست رفته» شاهکار مارسل پروست

در جستجوی زمان از دست رفته [du temps perdu a la recherche] رمانی از مارسل پروست(1)(1871-1922)، نویسنده‎ی فرانسوی، که در پاریس در مؤسسه‎ی نشر گالیمار انتشار یافت؛ انتشاری که از سال 1913 تا سال 1927طول کشید. در مجموع شامل هفت بخش است که عنوانهای آنها از این قرار است: 1) طرف خانه‎ی سوان(2)(1913)؛ 2) در…

ادامه مطلب

نگاهی اجمالی به زن در مجموعه داستان «امروز شنبه» نوشته یوسف انصاری

در این نوشته، از دو دیدگاه به زن و جایگاه او در ایدئولوژی جاری این مجموعه داستان نگاه خواهیم کرد، ابتدا شخصیت‎های زن را مورد بررسی قرار خواهیم داد و سپس از دیدگاهی دیگر به فضاهای ساختاری می پردازیم. هنس برتون در کتاب پایه های نظریه های ادبی، زمانی که به شروع مطالعات فمنیستی اشاره…

ادامه مطلب