این کتاب، کوششی برای بازخوانی برخی از آثار “صادق چوبک” است که متأسفانه به دلیل ضعف تئوری ادبی یا “نقد و نظریه‌ی ادبی معاصر” در دهه‌های چهل و پنجاه و پیش از “انقلاب” – چنان که شایسته‌‌ی آن بود – شناخته نشد.
اصطلاح “فورمالیسم” نخستین بار از جانب مخالفان این جنبش به کار رفت و اینان، این اصطلاح را به معنایی به کار می بردند که خود فورمالیست ها هم آشکارا آن را رد می کردند. “بوریس آیخنباوم” یکی از همین فورمالیست های برجسته می گفت: ” واقعا ً دشوار است که به یاد بیاورم که چه…
داستان پابه‌پای تاریخ آمده است و تاریخ به‌واسطۀ روایت داستانی‌ست واقعی. چه بسیار راویان تاریخ که با نگارش حقایق و وقایع زمانۀ خود به خلق داستان‌هایی جاودان پرداخته‌اند، روایت‌هایی شنیدنی که کارشان ثبت حقیقت و ضبط واقعیت بوده؛ خواجه ابوالفضل بیهقی راوی قصۀ بر دار کردن حسنک وزیر «فصلی نبشت در ابتدای این حالِ بر…
آینده همیشه ما را غافلگیر می کند و به گذشته معناهایی می دهد که در خود گذشته از آنها غافل مانده بودیم. زن جوان آمریکایی حالا در یکی از غروب های سال های آخر دهه چهل درخت های حیاط شیب دار را آب داده، چمن سایه دار از تازگی برق می زند. آفتاب می خواهد…
آینده همیشه ما را غافلگیر مى‌کند و به گذشته معناهایى مى‌دهد که در خود گذشته از آنها غافل مانده بودیم. زن جوان امریکایى حالا در یکى از غروب‌هاى سال‌هاى آخر دهه چهل درخت‌هاى حیاط شیب‌دار را آب داده. چمن سایه‌دار از تازگى برق مى‌زند. آفتاب مى‌خواهد بپرد.
اگر ناتورالیسم بی‌اعتنا به هیاهوی اجتماع، ترجیح می‌دهد از خیال‌پردازی دست بردارد و گرایش «اکنون» خود را به واقعیت و تنها واقعیت معطوف دارد، اگر ناتورالیسم اساس کارش را بر مؤلفه‌هایی همچون «وراثت»، «محیط» و «لحظه» قرار می‌دهد و در همه حال همه «چیز» و از جمله انسان را به «چیز» فرو می‌کاهد، اگر ناتورالیسم…
صادق چوبک در طول عمر ۸۲ ساله‌ی خود میراث گرانباری برای ادبیات داستانی ایرانی و نسل‌های بعد از خودش به جای گذاشت. و اگر حضور فیزیکی‌اش هنوز زنده بود، حالا ۱۰۱ساله می‌شد. حالا که ۱۹سال از مرگ‌اش می‌گذرد، شاید فرصت مناسبی باشد که به کارنامه‌ی هنری و تاثیرات‌اش بنگریم.
رمان‌ها و مجموعه داستانهای ایرانی شاخص‌ترِ چاپ‌شده در سال ٩۵ را به ترتیب تاریخی و براساس سن و سال نویسندگان‌شان اگر بخواهیم مرور کنیم باید از بزرگ علوی آغاز کنیم که امسال داستانهای او در دو کتاب «چمدان» و «گیله‌مرد» در نشر نگاه تجدید چاپ شدند.
از صادق چوبک چند کتاب اخیرا در نشر نگاه بازچاپ شده است. یکی، رمان مطرح او «تنگسیر» و دیگری مجموعه‌ای از قصه‌های کوتاهِ او که هیچ کم از رمان‌های شاهکارش، «تنگسیر» و «سنگ صبور» ندارد. «انتری که لوطی‌اش مرده بود و چند داستان دیگر» دربردارنده هفده قصه چوبک است از چهار مجموعه «خیمه‌شب‌بازی»، «انتری که…
داستانهای کوتاه صادق چوبک وصف رابطه‌های برزخی در دوزخ گندآلود و هراس‌آور و تحمل‌ناپذیر زیستگاهی است که گریز و رهایی از آن جز در آرزو نمی‌گنجد. همه آروزی رهایی در سر دارند اما به اجبار «عادت و ترس» بر جای خود میخکوب شده‌اند. ترس و بدبینی و بی‌اعتمادی چنان در خویشتن آنها خانه کرده است…
«تاریخ بی‌خردی» و «دنیای سوفی» از شناخته‌شده‌ترین آثار ترجمه حسن کامشاد است. اما او فقط به واسطه کتابهای بسیاری که به فارسی برگردانده نیست که شناخته می‌شود؛ او نویسنده چیره‌دستی نیز هست. هر دو این‌ها، یعنی ترجمه و تالیف، هم برمی‌گردد به فارسی‌نویسی او و هم، آن‌طور که خودش می‌گوید
یادداشتی درباره "تنگسیر" اثر صادق چوبک
"تنگسیر" نوشته صادق چوبک داستان مردی دلیر، ساده و زحمتکش به نام محمد است که تحت تاثیر نامردمی ها و حق خوری های اطرافیانش دست به شورش و طغیان می زند و خود را از ننگ بی غیرت بودن (که به دلیل پذیرش ظلم در شرف وقوع است)…
'بوي بوشهر
زيباشناسي وجودِ صادق چوبک
علي فردوسي
وقتي چوبک مُرد مطلبي نوشتم با عنوان «زندگي عليه مرگ: فراق‌نامه‌اي براي چوبک» که در «بررسي کتاب» زمستان ۱۳۷۷ چاپ شد.
مطلب با اين پرسش آغاز مي‌شد: «آيا هرگز يک زندگاني خوب‌زيسته را به چشم خويش ديده‌ايد؟» مفهومِ «زندگاني خوب‌زيسته»، هر که برگردانِ درخشانِ دوستِ عزيزم داريوش…
به یاد محمد علی سپانلو می خوانیم یکی از مهمترین نوشته های او درباره رمان اجتماعی در ایران و شاخص ترین نمونه های آن مروری بر ده رمان شاخص ایرانی که آغاز گر این راه بوده اند و در قسمت دوم نیز به ده رمان معاصر پرداخته خواهد شد. رمانهایی آغازگر اعتلای رمان نویسی…
این یادداشت در زمانی نوشته شده که صادق چوبک در قید حیات بود، نویسنده این مطلب، دکتر انور خامهای، سالهای سال در فضای فرهنگ و اندیشه (و البته سیاست!)حضور داشته و لااقل به عنوان یک ناظر با بسیاری چهرههای بزرگ ادبیات و فرهنگ این دیار از نزدیک مراوده داشته و از این منظر حرفهای جالب…
آنچه در ادامه می آید دیدگاه های بهرام صادقی ست، از زبان خودش، درباره نوشتن و نویسندگان ایرانی و خارجی که خواندن آن خالی از لطف نیست. بهرام صادقی سالها قبل از مرگش در مصاحبهای با روزنامه آیندگان و در پاسخ به ایرادهایی که مصاحبه کننده نسبت به دو داستان کوتاه بهرام صادقی یکی “وسواس”…
این یادداشت در زمانی نوشته شده که صادق چوبک در قید حیات بود، نویسنده این مطلب، دکتر انور خامهای، سالهای سال در فضای فرهنگ و اندیشه (و البته سیاست!)حضور داشته و لااقل به عنوان یک ناظر با بسیاری چهرههای بزرگ ادبیات و فرهنگ این دیار از نزدیک مراوده داشته و از این منظر حرفهای جالب…
همیشه داستاننویسان و آثارشان، سوژه یادداشت ها، نقد ها و ازاین دست بودهاند؛ اما اینبار – و از این پس- قصد داریم به سراغ منتقدان هم برویم و به شکلی هرچند مختصر اشارههایی به چند و چون کارشان داشته باشیم. در روزهایی که کمتر نقد ادبی خوبی میخوانیم و اغلب شاهد کلیگوییهایی شتابزده هستیم که…
داستانهای کوتاه صادق چوبک وصف رابطه‌های برزخی در دوزخ گندآلود و هراس‌آور و تحمل‌ناپذیر زیستگاهی است که گریز و رهایی از آن جز در آرزو نمی‌گنجد. همه آروزی رهایی در سر دارند اما به اجبار «عادت و ترس» بر جای خود میخکوب شده‌اند. ترس و بدبینی و بی‌اعتمادی چنان در خویشتن آنها خانه کرده است…
داستان چهلم آدینهی «مد و مه» یکی از بهترین داستانهای کوتاه صادق چوبک و ایضا یکی از بهترین داستانهای کوتاه فارسیست که با وجود گذشت قریب به 65 سال از زمان نوشته شدن آن هنوز خواندنی و تازه به نظر میرسد. این داستان نمونه خوبیست برای نشان دادن این واقعیت که نویسندگان نسل بعداز هدایت…
زنان در آثار چوبک دو دستهاند. دسته اول زنانی هستند که خصلت مادریشان تمام زن بودنشان را تحت تاثیر قرار می‌دهد.
بعد از خواندن زندگی چوبک، این دسته از زنان ما را به یاد مادر چوبک میاندازند. جنبه مادری این دسته از زنها به آنها انرژی حیات و حرکت می‌دهد.
مثل: مادر احمد (سنگ صبور)؛ شیرو (تنگسیر)؛…
صادق چوبک نه تنها از دوستان صادق هدایت بود، بلکه به زعم بسیاری در داستاننویسی نیز متاثر از او بود و ظاهرا داستانهای نخست خود را نیز برای آنکه هدایت نظر بدهد، نزد او میبرد و ... حالا این روایتها چقدر درست باشد یا نباشد، نکته آنجاست که صادق چوبک در ادامه جریانی قرار میگیرد…
«چرا دریا توفانی شده بود» یکی از بهترین داستانهای کوتاه صادق چویک است که با وجود گذشت نیم قرن از نوشته شدن آن هنوز خواندنی و جذاب به نظر میرسد و واجد نکات آموختنی بسیاری هم برای علاقمندان داستاننویسی ست، خاصه در روزگاری که بسیاری از داستانهای کوتاه فاقد عنصر تعلیق، گرهافکنی و گرهگشاییاند (بگذریم…
داستان آدینه (18): «انتری که لوطی‌اش مرده بود» اثر صادق چوبک
برای انتخاب داستان آدینههای هجدهم «مد و مه»، به سراغ یکی از چهرههای نامدار ادبیات داستانی که بعد از قریب به شش دهه از نوشتن نخستین داستانهایش، هنوز خواندنی و جذاب مینماید و این کیفیتی است که در آثار انگشت شمار نویسندگان ایرانی میتوان…
در فضای ادبی امروز با طیفها یا جریانهای گوناگونی روبرو هستیم، جریانهایی که برخی در عین برخورداری از نقاط اشتراک فراوان، ظاهرا بیشتر علاقه دارند به اختلاف سلیقههای اغلب بسیار جزیی بپردازند، تا نقطه اشتراکهای بسیاری جدی، البته کم نیست مواردی هم که این اختلافها سابقه ادبی نداشته و بیشتر شخصی و ناشی از سوءتفاهمهاییست…
روزگاری در هر کتابفروشی قفسههایی بسیار به کتابهای جیبی اختصاص مییافت و یا اغلب دکهی روزنامهفروشی در کنار مجلات و روزنامهها قفسههایی فلزی برای عرضهی آنها داشتند و حتی برخی دکهها در سطح شهر تهران، تنها به فروش چنین کتابهایی میپرداختند، برخی ناشران تمرکز کار خود را روی انتشار کتابهای جیبی گذاشته بودند، اما آن…