آن دسته از بچههاي اهل كتابي كه دوران كودكي و نوجوانيشان مصادف بود با سالهاي آغازين دهه چهل و يا دو دهه بعد از آن، احتمالا نه تنها كتابهاي طلايي را بهخوبي به ياد دارند، بلكه خاطره دمخور بودن با اين كتابهاي دوست داشتني و جذاب، حالا جزو يادبودهاي نوستالژيك آنها از روزگار كودكي به…
جين فرانکو در کتاب «فرهنگ نو آمريکاي لاتين» مي‌نويسد: «پدرو پارامو نشانه و مظهر مکزيکي است که امروزه از آن نشاني نيست و تنها در خاطره‌ها باقي مانده است. راوي داستان، يکي از فرزندان بي‌شمار پدرو پارامو (که به تعبيري همه مردم مکزيک فرزندان وي‌اند) در جستوجوي پدر به دهکده کومالا مي‌رود اما در آنجا…
مدخل-
اين نوشته درباره نويسندهايست كه انتشار رمان لات به قلم او در سال 1326، با استقبال نسبي همراه شد. مطالبي كه در تحسين اين رمان و البته رويكرد انتقادي و اجتماعي نويسنده درمطبوعات آن روزگار منتشر شد، شهرتي نسبي را نيز براي قاسم لاربن، نويسنده اين رمان به همراه آورد، اما اين شهرت تداوم…
داستان چاپ و دایر شدن نخستین چاپخانهها در ایران نیز حکایتی شنیدنی دارد. نخستینبار ظاهرا فرقهای از کرملیهای ارامنه در 1638 میلادی بودند که دستگاه چاپی برای خودشان در جلفای اصفهان دستوپا کردند و کتاب «زبور داوود» را بهزبان و خط ارمنی در بیش از پانصد صفحه منتشر کردند. چنین امکانی برای اقلیت ارامنه آن…
ارنست همينگوي بي نياز از معرفيست، يكي از بزرگترين نويسندگان قرن بيستم امريكا و جهان كه مطلب حاضر متن كامل يكي از بهترين و معروفترين گفتگوهاي اوست، گفتگويي كه در آن همينگوي درباره پروسهي نوشتن، نويسندگي، شگردهاي كارش و بسياري نكات جذاب و مهم در اين حوزه سخن ميگويد. گفتگويي كه براي علاقمندان ادبيات داستاني…
وقتی روی جلد کتاب «آویشن قشنگ نیست» اثر حامد اسماعیلیون و درست زیر عنوان کتاب، نوشته شده «مجموعه داستان»؛ وقتی جایزه هوشنگ گلشیری عنوان بهترین مجموعه داستان سال 1387 را به «آویشن قشنگ نیست» می‌دهد، دیگر بحث بر سر اینکه کتاب کوچک 47 صفحه‌ای اسماعیلیون مجموعه داستان است یا رمان یا داستان بلند، کمی مکرر…
خواندن نامههاي عاشقانه ساعدي يك فرصت استثناييست، نه فقط بهخاطر آنكه چهرهاي تازه از «ساعديعاشق» به ما نشان ميدهد، كسي كه از قضا داستانهايش، بيش از آنكه عاشقانه باشند، داراي مايههاي سياسي و اجتماعي هستند و هيچگاه بدين صفت بازتاب دهندهي وجهه پررنگ و پنهان زندگي او كه حالا بر ما آشكارشده، نبودهاند. ساعدي آنجا…
1-
هرچند كه پيش بينياش از چند ماه پيش نه تنها دشوار نبود- كه لااقل در اين زمينه بديهي بود- اما جايزهي نوبل امسال هم بهدست صاحبش رسيد و باز هم سر ما بيكلاه ماند و حسرت نوبل ادبيات بردلمان. آنوفت ها كه آدمش را داشتيم، كسي كه از خيلي نوبل گرفتهها، يك سرو گردن…
قبل از شروع بايد بگويم كه غرض از نوشتن اين مطلب، نه نقد سياستهاي وزارت ارشاد است و نه رد ضرورت مميزي؛ كه در اولي فاقد دانش و استعدادم و دومي را هم براي اين كه عرف جامعه خدشهدار نشود، ناگزير ميپذيرم و البته در همهي ممالك هم وجود دادد. به هر حال هركس با…
آيا شما علاقمند به ادبيات داستاني هستيد؟ آيا شما در طول روز زماني را به خواندن رمان اختصاص ميدهيد؟ آيا شما ميخواهيد از شيوهها و شگردهاي داستاننويسي آگاه شويد؟ اگر اينطور است و هنوز با تعاريف، عناصر، ويژگيها و مترو معيارهايي ارزشگذاري يك اثر داستاني آشنايي نداريد، جايي نرويد! درست آمدهايد اينجا همانجاييست كه پاسخ…
مدخل:
همانطور كه پيشبيني ميشد، اولين قسمت از اين پاورقي با استقبال بسيار خوبي همراه شد، استقبالي كه البته بيش از هرچيز به دليل كمك دوستاني بود كه لطف كرده و و اين مطلب را مورد حمايت حود قرار داده و آن را لينك دادند. درواقع اين كاري كه بچههاي «مد و مه» انجام دادند،…
جايزه نوبل چه اعتبار گذشته را داشته باشد يا نه، لااقل در حوزه ادبيات (به‌ويژه از نوع داستاني‌اش) زندگي نويسنده را از جنبههاي گوناگون دگرگون مي‌كند و شهرتي فراگير و بسيار برايش به همراه مي‌آورد كه كمتر از را نويسندگي ميتوان به آن رسيد. زيرا برنده شدن در نوبل آن‌قدر كنجكاوي برمي‌انگيزد كه آثار آن…
اكنون بيش از يك قرن است كه از اهداي جايزه ادبي نوبل ميگذرد، اما هنوز هيچ شاعر يا نويسنده ايراني موفق به كسب اين جايزهي مهم جهاني نشدهاست.
از زماني كه رنه سولي پرودوم، اديب فرانسوي نخستين جايزهي نوبل را در سال 1901 از آن خود كرد، شاعران و نويسندگان كشورهاي ديگري نيز به آن…
بی‌راه نیست اگر سخنانم را با گفتاری از “ایوان کلیما” آغاز کنم که به نظرم روح آثارش تا حدی نزدیک به درونمایه‌ی “دسامبر رئیس جمهور” اثر “سال بلو” است. مخصوصا که فضای رمان “سال بلو” که از آن بیشتر خواهم گفت، با این گفته “کلیما” در مقالهي روح پراگ هم‌خوانی زیادی دارد که می‌نویسد: «تاریخی…
گفتگوي حاضر يكي از متفاوت ترين گفتگوها با اميرخاني ست، چرا كه برخلاف بحث هاي رايج اينبار به ماجراي سفر و اهميت آن براي يك نويسنده پرداخته ايم و اميرخاني هم از آن بسيار استقبال كرد حتما خبر داريد كه تازه ترين كار اميرخاني هم يك سفرنامه است، سفرنامه اي با نام «جانستان كابل» كه…
مجموعه داستان «سه‌شنبه قرقي» نوشته فرزام شيرزادي در برگيرنده يازده داستان كوتاه است. غير از دو داستان «بوي مرگ در جنگل» و «حكايتي ديگر» باقي داستان‌ها در فضاي كلان شهر تهران و حواشيآن اتفاق مي‌افتند، در اين داستان‌ها، پيدا و پنهان المان‌هاي شهر تهران و بازتاب فضاي حاكم بر آن، در زندگي ساكنان اين شهر…
مجموعه داستان «آنجا كه پنچرگيري‌ها تمام مي‌شوند» نوشته حامد حبيبي از ٩ قصه تشكيل شده است. كتاب به سال 1387 منتشر شده، توسط نشر ققنوس و در ١١٨ صفحه. حبيبي زمان انتشار اين كتاب، ٣٠ ساله بوده. او متولد سال 1357 است. «ماه و مس» اولين كتاب اوست و «آنجا كه پنچرگيري‌ها تمام مي‌شوند» دومين…
شكي نيست هر داستاني از روايتي برخوردارد و روايت خود اصطلاحي عام است كه شيوه و قالب بازگويي ماجراهاي (يا مضمون) آن داستان بشماار مي‌رود. روايت در هرآنچه بدين صفت ماجرايي را (داراي شخصيت و حادثه) براي مخاطب بازگو مي‌كند، وجود دارد. اما آيا هر روايتي كه به شرح ماجرايي ميپردازد، داستان است يا اينكه…
ميخواهم برايتان قصه بگويم، قصهاي مثل پاورقيهايي كه در روزگار قديم، هرنشريه براي جذب مخاطب چندتايي از آنها داشت و مخاطبان سريالوار آنها را دنبال ميكردند، شما هم مي توانيد اين داستان را سريال وار در «مد و مه» دنبال كنيد. قصهي ما در هيچ يك از گونههاي رايج داستاننويسي جاي نميگجد، هرچند كه شايد…
شاید فروتنی صفت مشخصه برخی از نویسندگان باشد؛ البته در اخلاق و منش و نه هرگز در فضای ضرورتا بی رحم و بی اعتنای داستان و هنگامه داستان پردازی که لاجرم جسارت محض می طلبد. به هر حال، به استناد شرح و معرفی مختصر و مندرج در ابتدا یا انتهای برخی از آثار مصطفی جمشیدی…
در جمع كوچكي كه ارتباطي مستمر با «مد و مه» دارند، قرار بر اين گذاشته شد كه در آخر هر هفته يك يادداشت كوتاه داشته باشيم كه در آن صميمانه با مخاطبان احتمالي اين دفتر سخن بگوييم. ياداشتي كه در آن ميتوان از نكات گوناگوني سخن گفت، از آنچه ميكوشيم در «مد و مه» به…
تا سه چهار دهه پيش، ادبيات پليسي و جنايي يكي از گونههاي بسيار پرمخاطب در ميان علاقمندان ادبيات داستاني در ايران بود و نه تنها ناشراني به صورت متمركز به چاپ چنين آثاري ميپرداختند، بلكه در ميان پاورقيهاي داستاني -كه انتشار آنها در نشريات رونق بسيار داشت- گونه جنايي و پليسي از سهم ويژهاي برخوردار…
ادبيات داستاني ژاپن در طول دهههاي اخير بسيار باليده و درخشيده و راه به خطا نبردهايم اگر بگوييم در روزگاري كه كشورهاي صاحب ادبيات اروپايي و امريكا ازآن فروغ گذشته دور افتادهاند؛ نويسندگان ژاپني هم به مانند نويسندگان امريكاي لاتين در عرصههاي جهاني نظرها را به خود جلب كردهاند. حالا ديگر سياهه نويسندگان معتبر و…
از مسعودكيميايي، نويسنده و فيلمساز بزرگ و جريانساز اين ديار خواستيم براي ما از ادبيات بنويسد و سرانجام بعد از پيگيريهاي مكرر(كه شرحش را در انتهاي نوشتهي او آوردهام) پذيرفت و نوشت، يادداشتي كه حكايت از دغدغهها و جان و جهان اين هنرمند ستيهنده دارد، در روزگاري كه بسياري عقيده دارند دوران خلق شاهكارهاي ادبي…
ايستاده اي ميان جنگل چُپُشته ومي‌خواهي شول بزني لاچمه را، تا بيايد و پلنگي كه بر سر كاشانه ات هوار شده ناكار كند با پيشا شاخش. مگر مردمان بياسايند يك چند دراين سپنج كژمدار.
صدا بازمي‌گردد در فرياد زني: كه به چه كار امده اي ؟ به چه خيالي؟
ـ به خيال سرانديب.
ـ به…
بسياري از ما تصور ميكنيم اين محمدعلي جمالزاده بود كه نخستين داستانهاي كوتاه به زبان فارسي (روزنامه كاوه-1300ش) نوشتهاست. اما بايد بدانيم كه پيش از او نيز چهرههاي ديگري در اين زمينه تجربههايي داشتهاند كه در روزنامههاي سالهاي مشروطه و حتي پيش از آن ميتوان آنها را سراغ گرفت. و ظاهرا اعطاي لقب پدر داستان…
سالها پيش فروغ فرخزاد دريك گفتگوي راديويي با ايرج گرگين، وقتي با اين پرسش روبرو شد كه : يكي از خصوصيات شعر شما زنانه بودنش است. نظر شما چيه؟
در جواب گفت:
اگر شعر من همانطور كه شما گفتيد ، يك مقدار حالت زنانه دارد، خوب اين خيلي طبيعي است كه به علت زن بودنم…
غرض اينكه حقير دستم به كوتاه نوشتن نميرود، هرچه نيت ميكنم كوتاه بنويسم سر آخر طولاني از كار در ميآيد. كوتاه نوشتن خودش هنر است، البته نه اين كوتاهنويسيها كه در فضاي وبنويسي رايج است و طرف در چند جمله خيلي راحت و خودماني اعلام نظر مي‌كند كه فلان كتاب خوب است، بهمان كتاب بد…
اگر داستان نويس هستيد يا فيلمنامه و نمايشنامه مينويسيد يك جلد از اين كتاب را براي خودتان بخريد!
بي شك همه ما به كرات با جملههايي روبه‌رو شده‌ايم كه توسط اشخاص مختلف (به‌صورت مكتوب يا شفاهي) مورد استفاده قرار ميگيرند و دلالتهاي معنايي و كاربرد آنها نيز روشن است. براي نمونه: انصافتو (دركنايه به بي‌انصافي مخاطب)،…
عناصر اساسي داستان و مفاهيم بنيادين داستان كدام است؟ و معناي هريك چيست؟ بر كدام عمل دلالت دارد؟ و چه ظرفيتهايي را در روايت داستان در اختيار نويسنده ميگذارند؟ اگر ميخواهيد پاسخ اين سوالها را دريابيد، متن زير بسيار راه گشاست. سياههاي از واژههايي كه بر عناصر كليدي سازندهي داستان دلالت دارند و يا از…