قريب به يكصد سال پيش زماني كه نويسندگان ايراني با آميختن شگردهاي رماننويسي اروپايي با سنتهاي داستانگويي در ادبيات كلاسيك ايران، شروع به نوشتن رمانهاي فارسي كردند، تا چند دهه هنوز هيچ تصوري از آثار عامهپسند يا آثاري براي مخاطب خاص نداشتند. در آن سالها اغلب به رمان به عنوان اثري براي تذهيب اخلاق عمومي،…
در بخش نخست اين مقالهي خواندني به قياس ويژگيهاي شخصي و ذهني هدايت و جمالزاده پرداخته شد، در بخش پاياني آن نيز م.ف.فرزانه به نگاهي جزيينگر و موشكافانه به نگاه جمالزاده نسبت به هدايت و همچنين احساس و تصوري كه نسبت به او داشته ميپردازد. در اين زمينه نيز علاوه بر اسناد و مدارك دست…
در بخش بازخواني داستان ميكوشيم در كنار داستانهاي نويسندگان مطرح، به ويژه از نوع ايرانياش، عنايت خاصي هم به نويسندگاني داشته باشيم كه كمتر شناخته شده و يا مهجور ماندهاند، نويسندگاني كه در يك دورهي كوتاه و يا بلند زماني داستانهايي را منتشر كردهاند و بعدها نيز از ياد رفتهاند، و متاسفانه نسل جوان امروز…
سمساري يا بازار سياه كتاب/
بازار سياه كتاب برخلاف تصور برخي الزاما بازار فروش كتابهاي دست دوم نيست. مغازه‌هاي فروش كتابهاي دست دوم، از يك منظر حكم سمساري را دارند براي بازار كتاب. باتوجه به وجهه فرهنگي كتاب شايد چنين عنواني چندان خوشايند به‌نظر نرسد؛ اما مشابهت‌ها در اين ميان كم نيست. وقتي جاي فروشنده…
م.ف.فرزانه
دربارهي جمالزاده و هدايت دو نام آشناي تاريخ ادبيات معاصر، بسيار نوشته شده، اما مقاله حاضر كه به رابطه اين دو چهره شاخص ميپردازد، از آن جهت حايز اهميت و تازگيست كه توسط كسي نوشته شده كه خود در جواني با هدايت از نزديك حشر و نشر داشته و اوضاع و احول جمال زاده…
در حوزهي ادبيات روزهاي خبر سازي را پشت سر گذاشتهايم، صرف نظر از ماجراي جايزهي نوبل ادبيات كه به يوسا رسيد، و با توجه به جهتگيريهاي متقابل داخلي عدهاي آن را حق مسلم او دانسته و برخي هم دستاورد نوكري امپرياليسم و تاختن به دولتها امريكاي لاتين. مهمترين اتفاقات داخلي ادبيات يكي لغو مجوز «شاخ»…
رمان «نگران نباش» نوشته مهسا محبعلی در طول یکسال به چاپ پنجم رسید و در طول همین مدت نیز توانست نگاه منتقدان را به خود جلب کند. داوران دهمین دوره جایزه منتقدان و مطبوعات آن را بهعنوان بهترین رمان سال 1387 برگزیدند و همین نکته شاید بهانهای باشد برای خیلیها تا دوبارهخوانی این اثر را…
نوشتن تعدادي از بهترن رمانها و داستانهاي كوتاه تاريخ ادبيات داستاني، از همينگوي چهرهاي يگانه ساخته است كه بيشك حرفهاي گفتني بسياري براي علاقمندان ادبيات داستاني ميتواند داشته باشد، حرفهايي كه در عين جذابيت آموزنده نيز هست، همچوم كلاس درسي كه استادش از بزرگترين نويسندگان دنياست. تاكنون دو قسمت از اين گفتگوي طولاني با همبنگوي…
مدخل:
خوشبختانه از دو قسمت قبل اين پاورقي با استقبال بسيار خوبي همراه شد، استقبالي كه البته بيش از هرچيز به دليل كمك دوستاني بود كه با اين حركت همراهي كرده و آن را لينك دادند. درواقع اين كاري كه براي ايجاد يك همدلي و دوستي مشترك ميان ساكنان اين دهكدهي مجازيست تا اندازهاي به…
در گام نخست، به ريشهيابي واژهي رمان و معادلهاي آن در زبانهاي انگليسي و غير انگليسي پرداختيم، در اين گام پيش از پرداختن به تعاريف رمان، از آنجاكه در دورههاي زماني گوناگون، رمان مصاديق متفاوتي داشته، جا دارد به تبار شناسي آن نيز توجهي داشته باشيم. به بيان سادهتر ميخواهيم مروري به گذشته داشته باشيم…
در دنياي امروز جاي نويسندگاني در قد و قامت همينگوي به شدت خاليست، از همين رو شايد به ندرت نويسندهاي را در اين سالها بتوان پيدا كرد كه حرفهايي خواندني و در خور اعتنا- آنهم با بياني به غايت ساده همچون حرفهاي همينگوي در گفتگوي حاضر- درباره نويسندگي و فن نوشتن بيان كند. گفتگويي كه…
آن دسته از بچههاي اهل كتابي كه دوران كودكي و نوجوانيشان مصادف بود با سالهاي آغازين دهه چهل و يا دو دهه بعد از آن، احتمالا نه تنها كتابهاي طلايي را بهخوبي به ياد دارند، بلكه خاطره دمخور بودن با اين كتابهاي دوست داشتني و جذاب، حالا جزو يادبودهاي نوستالژيك آنها از روزگار كودكي به…
جين فرانکو در کتاب «فرهنگ نو آمريکاي لاتين» مي‌نويسد: «پدرو پارامو نشانه و مظهر مکزيکي است که امروزه از آن نشاني نيست و تنها در خاطره‌ها باقي مانده است. راوي داستان، يکي از فرزندان بي‌شمار پدرو پارامو (که به تعبيري همه مردم مکزيک فرزندان وي‌اند) در جستوجوي پدر به دهکده کومالا مي‌رود اما در آنجا…
مدخل-
اين نوشته درباره نويسندهايست كه انتشار رمان لات به قلم او در سال 1326، با استقبال نسبي همراه شد. مطالبي كه در تحسين اين رمان و البته رويكرد انتقادي و اجتماعي نويسنده درمطبوعات آن روزگار منتشر شد، شهرتي نسبي را نيز براي قاسم لاربن، نويسنده اين رمان به همراه آورد، اما اين شهرت تداوم…
داستان چاپ و دایر شدن نخستین چاپخانهها در ایران نیز حکایتی شنیدنی دارد. نخستینبار ظاهرا فرقهای از کرملیهای ارامنه در 1638 میلادی بودند که دستگاه چاپی برای خودشان در جلفای اصفهان دستوپا کردند و کتاب «زبور داوود» را بهزبان و خط ارمنی در بیش از پانصد صفحه منتشر کردند. چنین امکانی برای اقلیت ارامنه آن…
ارنست همينگوي بي نياز از معرفيست، يكي از بزرگترين نويسندگان قرن بيستم امريكا و جهان كه مطلب حاضر متن كامل يكي از بهترين و معروفترين گفتگوهاي اوست، گفتگويي كه در آن همينگوي درباره پروسهي نوشتن، نويسندگي، شگردهاي كارش و بسياري نكات جذاب و مهم در اين حوزه سخن ميگويد. گفتگويي كه براي علاقمندان ادبيات داستاني…
وقتی روی جلد کتاب «آویشن قشنگ نیست» اثر حامد اسماعیلیون و درست زیر عنوان کتاب، نوشته شده «مجموعه داستان»؛ وقتی جایزه هوشنگ گلشیری عنوان بهترین مجموعه داستان سال 1387 را به «آویشن قشنگ نیست» می‌دهد، دیگر بحث بر سر اینکه کتاب کوچک 47 صفحه‌ای اسماعیلیون مجموعه داستان است یا رمان یا داستان بلند، کمی مکرر…
خواندن نامههاي عاشقانه ساعدي يك فرصت استثناييست، نه فقط بهخاطر آنكه چهرهاي تازه از «ساعديعاشق» به ما نشان ميدهد، كسي كه از قضا داستانهايش، بيش از آنكه عاشقانه باشند، داراي مايههاي سياسي و اجتماعي هستند و هيچگاه بدين صفت بازتاب دهندهي وجهه پررنگ و پنهان زندگي او كه حالا بر ما آشكارشده، نبودهاند. ساعدي آنجا…
1-
هرچند كه پيش بينياش از چند ماه پيش نه تنها دشوار نبود- كه لااقل در اين زمينه بديهي بود- اما جايزهي نوبل امسال هم بهدست صاحبش رسيد و باز هم سر ما بيكلاه ماند و حسرت نوبل ادبيات بردلمان. آنوفت ها كه آدمش را داشتيم، كسي كه از خيلي نوبل گرفتهها، يك سرو گردن…
قبل از شروع بايد بگويم كه غرض از نوشتن اين مطلب، نه نقد سياستهاي وزارت ارشاد است و نه رد ضرورت مميزي؛ كه در اولي فاقد دانش و استعدادم و دومي را هم براي اين كه عرف جامعه خدشهدار نشود، ناگزير ميپذيرم و البته در همهي ممالك هم وجود دادد. به هر حال هركس با…
آيا شما علاقمند به ادبيات داستاني هستيد؟ آيا شما در طول روز زماني را به خواندن رمان اختصاص ميدهيد؟ آيا شما ميخواهيد از شيوهها و شگردهاي داستاننويسي آگاه شويد؟ اگر اينطور است و هنوز با تعاريف، عناصر، ويژگيها و مترو معيارهايي ارزشگذاري يك اثر داستاني آشنايي نداريد، جايي نرويد! درست آمدهايد اينجا همانجاييست كه پاسخ…
مدخل:
همانطور كه پيشبيني ميشد، اولين قسمت از اين پاورقي با استقبال بسيار خوبي همراه شد، استقبالي كه البته بيش از هرچيز به دليل كمك دوستاني بود كه لطف كرده و و اين مطلب را مورد حمايت حود قرار داده و آن را لينك دادند. درواقع اين كاري كه بچههاي «مد و مه» انجام دادند،…
جايزه نوبل چه اعتبار گذشته را داشته باشد يا نه، لااقل در حوزه ادبيات (به‌ويژه از نوع داستاني‌اش) زندگي نويسنده را از جنبههاي گوناگون دگرگون مي‌كند و شهرتي فراگير و بسيار برايش به همراه مي‌آورد كه كمتر از را نويسندگي ميتوان به آن رسيد. زيرا برنده شدن در نوبل آن‌قدر كنجكاوي برمي‌انگيزد كه آثار آن…
اكنون بيش از يك قرن است كه از اهداي جايزه ادبي نوبل ميگذرد، اما هنوز هيچ شاعر يا نويسنده ايراني موفق به كسب اين جايزهي مهم جهاني نشدهاست.
از زماني كه رنه سولي پرودوم، اديب فرانسوي نخستين جايزهي نوبل را در سال 1901 از آن خود كرد، شاعران و نويسندگان كشورهاي ديگري نيز به آن…
بی‌راه نیست اگر سخنانم را با گفتاری از “ایوان کلیما” آغاز کنم که به نظرم روح آثارش تا حدی نزدیک به درونمایه‌ی “دسامبر رئیس جمهور” اثر “سال بلو” است. مخصوصا که فضای رمان “سال بلو” که از آن بیشتر خواهم گفت، با این گفته “کلیما” در مقالهي روح پراگ هم‌خوانی زیادی دارد که می‌نویسد: «تاریخی…
گفتگوي حاضر يكي از متفاوت ترين گفتگوها با اميرخاني ست، چرا كه برخلاف بحث هاي رايج اينبار به ماجراي سفر و اهميت آن براي يك نويسنده پرداخته ايم و اميرخاني هم از آن بسيار استقبال كرد حتما خبر داريد كه تازه ترين كار اميرخاني هم يك سفرنامه است، سفرنامه اي با نام «جانستان كابل» كه…
مجموعه داستان «سه‌شنبه قرقي» نوشته فرزام شيرزادي در برگيرنده يازده داستان كوتاه است. غير از دو داستان «بوي مرگ در جنگل» و «حكايتي ديگر» باقي داستان‌ها در فضاي كلان شهر تهران و حواشيآن اتفاق مي‌افتند، در اين داستان‌ها، پيدا و پنهان المان‌هاي شهر تهران و بازتاب فضاي حاكم بر آن، در زندگي ساكنان اين شهر…
مجموعه داستان «آنجا كه پنچرگيري‌ها تمام مي‌شوند» نوشته حامد حبيبي از ٩ قصه تشكيل شده است. كتاب به سال 1387 منتشر شده، توسط نشر ققنوس و در ١١٨ صفحه. حبيبي زمان انتشار اين كتاب، ٣٠ ساله بوده. او متولد سال 1357 است. «ماه و مس» اولين كتاب اوست و «آنجا كه پنچرگيري‌ها تمام مي‌شوند» دومين…
شكي نيست هر داستاني از روايتي برخوردارد و روايت خود اصطلاحي عام است كه شيوه و قالب بازگويي ماجراهاي (يا مضمون) آن داستان بشماار مي‌رود. روايت در هرآنچه بدين صفت ماجرايي را (داراي شخصيت و حادثه) براي مخاطب بازگو مي‌كند، وجود دارد. اما آيا هر روايتي كه به شرح ماجرايي ميپردازد، داستان است يا اينكه…
ميخواهم برايتان قصه بگويم، قصهاي مثل پاورقيهايي كه در روزگار قديم، هرنشريه براي جذب مخاطب چندتايي از آنها داشت و مخاطبان سريالوار آنها را دنبال ميكردند، شما هم مي توانيد اين داستان را سريال وار در «مد و مه» دنبال كنيد. قصهي ما در هيچ يك از گونههاي رايج داستاننويسي جاي نميگجد، هرچند كه شايد…