رفتن به محتوا رفتن به نوار کناری رفتن به فوتر

اهالی ادبیات

یاد و خاطره‎ای از خالق «سنگ صبور»، به روایت دکتر انور خامه‎ای

این یادداشت در زمانی نوشته شده که صادق چوبک در قید حیات بود، نویسنده این مطلب، دکتر انور خامه‎ای، سالهای سال در فضای فرهنگ و اندیشه (و البته سیاست!)حضور داشته و لااقل به عنوان یک ناظر با بسیاری چهره‎های بزرگ ادبیات و فرهنگ این دیار از نزدیک مراوده داشته و از این منظر حرفهای جالب…

ادامه مطلب

هنر بسیار ساده‎ی تنها ماندن؛ ریموند چندلر و فیلیپ مارلو در سه پرده‎

نام ریموند چندلر با ادبیات کارآگاهی عجین شده است. چندلر در کنار دشیل همت در ارتقای این نوع ادبی بسیار کوشید و نامش بر سر زبان‎ها افتاد. در مقام فیلم‎نامه‎نویس‎ چندلر با شاهکار بیلی وایلدر، غرامت مضاعف پا به عرصه‎ی سینما گذاشت و پس از آن با موفقیت خواب بزرگ (هوارد هاکس) براساس رمانی از…

ادامه مطلب

آگاتا کریستی؛ ملکه جنایت

ماري كلاريساميلر معروف به آگاتا كريستي در سال ۱۸۹۰ در ايالت دوون انگلستان متولد شد. پدرش يك آمريكايي با نام فردريك آلواميلر بود كه در سال ۱۸۸۶ با كلاريسا ميلر ازدواج كرده بود. كلاريسا دخترش ماري را از همان دوران كودكي تشويق به نوشتن مي كرد و همچنين ترتيبي اتخاذ كرد كه او تا سن…

ادامه مطلب

سر آرتور کنان دویل؛ خالق معروف ترین کارآگاه همه ی دوران ها

شکی نیست که آرتورکنان دویل از معروف ترین نویسندگان ادبیات پلیسی و قهرمان آثار او شرلوک هلمز نیز یکی از معروف‎ترین مخلوقات ادبی جهان محسوب می‎شود، در ایران نیز شرلوک هلمز در کنار هرکول پوارو و خانم مارپل به ترتیب معروف‎ترین چهره های بر آمده از دنیای ادبیات محسوب می‎شوند. این شهرت از یکسو مدیون…

ادامه مطلب

ادگار آلن پو، پدر سنت ادبیات کاراگاهی

ادگار آلن پو كه بزرگترین و در عین حال شوریده ترین شاعر آمریكایی به حساب می‎آید و داستان‎های پلیسی و ترسناك او در زمره برترین‎های این ژانر ادبی شمرده می‎شود در سال ۱۸۰۹ در شهر بوستون آمریكا به دنیا آمد. پدر و مادرش در تئاتر از بازیگران دوره گرد بودند و یكساله بود كه پدرش…

ادامه مطلب

سیمین دانشور به روایت سیمین دانشور

اولین اثرم یک مجموعه‌ی داستان بود، زیر عنوان «آتش خاموش» که در سال 1327  منشتر گردید. داستان‌های آن مجموعه خام؛ ناپخته و فاقد جهان‌بینی فلسفی و دید اجتماعی بود، چرا که فاقد تجربه‌ی کافی در این فن بودم. مجموعه «شهری چون بهشت» یادگاری است از دوران سیاه اختناق و نموداری است از اجتماعی که در…

ادامه مطلب

سیمین دانشور؛ شاهد راستگوی زمانه

بگیر ترمه نقره دوز یا اطلس نوك سوزنی جابلقا، دوخته بودنش برای سربخاری شاه نشین حضرتی، می گی نه برای پاانداز قدوم مبارك ملوكانه، طاووس وار. كه تازه وقت پیری زینت دیوار سفیر سفراست؛ به ناز و تبختر. شازده چه می دانستند این طاووسك را چطوری بزرگ كردیم. ایشان كه از احوال اندرونی باخبر نبودند،…

ادامه مطلب

آنگاه که فدریکو گارسیا لورکا بر زمین افتاد

فدریکو گارسیا لورکا را در ایران بسیاری با ترجمه و همچنین دکلمه برخی از اشعارش توسط احمد شاملو می‎شناسند. به خصوص شعر معروف در ساعت پنج عصر او که در سایت «مد و مه» نیز آن را منتشر کرده‎ایم. لورکا به مرگی تلخ و جانگداز توسط فاشیست های اسپانیا در روزگار فرانکو کشته شد، چگونگی…

ادامه مطلب

آفتاب بی غروب؛ زندگی و آثار کاظم تینا تهرانی (ک. تینا)

ک. تینا نامی‎ست که در جنگ‎های ادبی دهه‎ی سی و چهل در پیشانی آثاری داستانی که با رویکردی نوگرایانه منتشر شده بودند به چشم می خورد. آثار تجربه‎گرایانه و متفاوتی در حوزه ادبیات داستانی که در زمان نگارش و حتی بعد از آن، با توجه عده‎ی معدودی روبه‎رو شد و تیراژ کتابهایش نیز آنقدر پایین…

ادامه مطلب

بزرگان ادبیات پلیسی(۱): آگاتا کریستی

“من پیش از هرچیز منظورم از نوشتن کتاب پلیسی، سرگرم کردن خواننده است و بعد ساختن دنیائی خوب و خالی‎ از گناه. می‎دانید که در قدیم اخلاقیون تمام آثارشان را با نابودی‎ ظالم و امحای ستم خاتمه می‎دادند. از این نظر من هم اخلاقی‎ هستم. در داستانهای من پیام این است که بالاخره پاکی و…

ادامه مطلب

تی.اس.الیوت؛ شعر و زندگی

تی. اس. الیوت‎ در سنت‎ لوئی‎ میسوری‎ در ایالت‎ نیوانگلند در سال‎ 1888 به‎ دنیا آمد. در 1902 وارد دانـشـگـاه‎ هـاروارد شـد و زیر تاثیر گرایش‎ ضد رومانتیكی‎ آیروینگ‎ بابیت‎ و دلمشغولی‎های‎ فلسفی‎ و انتقادی‎ جرج‎ سانتایانا قرار گرفت‎ و همچنین‎ از فلسفه‎ رمزآمیز هند و افكار ایده‎آلیستی‎ برادلی‎ اثر پذیرفت. برادلی‎ بر ماهیت‎ خصوصی‎…

ادامه مطلب

دیداری با اکتاویو پاز

خیلی وقت پیش بود که شاعر “اکتاویو پاز” را ملاقات کردم، پائیز 1977 در مکزیکوسیتی. توی خیابان بالا و پائین. . . یک جهنم زنده. . . دنیای دود و زغال ماشینها. . . قنادیها را می‎بینم، مهندسان و معماران کیک‎سازیها: دنیای مشعشع بوتیکها. . . خودم را در یکی از آنها می‎اندازم که بتوانم…

ادامه مطلب

فرانکشتاین؛ ظاهری ترسناک باطنی مهربان!

خوشبختانه پس از سالها کم توجهی به ادبیات وحشت در یکی دوسال اخیر شاهد جبران این خلاء بوده‎ایم، علاوه بر اینکه انتشارات افراز کتابی مستقل درباره گوتیک منتشر کرده، نشر مرکز نیز ترجمه دو رمان کلیدی در این گونه یعنی دکترجکیل و مسترهاید و فرانکشتین را با ترجمه‎ای شایسته به بازار داده است. متن زیر…

ادامه مطلب

مروری بر زندگی و آثار «توماس مان»

“خداوند بر روح ضعیفان رحمت آورد. ” “آنچه که من می‎گویم در درونم است. من خود تجربه‎اش کرده‎ام. ” توماس مان، رمان‎نویس آلمانی در دوم ژوئیه 1877 در کالا (1) ورتمبرگ (2) به دنیا آمد و در 12 اوت 1955 در زوریخ بدرود زندگی گفت. پدرش که با حرفه بازرگانی روزگار می‎گذرانید، چندی بعد به…

ادامه مطلب

حکایت آن مرد تنها!

احمد محمود نویسنده‌ای گوشه‌گیر بود، از آن نویسندگانی كه كمتر در در میان اهالی ادبیات آفتابی می‌شوند. او حتی در اوج دوران شهرت و اعتبار ادبی‌اش چندان اهل حضور در محافل و مجالس مختلف حتی از نوع ادبی‌اش نبود. اما به جای آن بیشتر حضور آثارش و تأثیر آنها در فضای ادبیات معاصر احساس می‎شد…

ادامه مطلب

مرثیه ای برای آن مرد عاشق

حقیقت اینکه زیاد اهل شعر نیستم، فقط آنقدر که اموراتم را بگذرانم در لحظه‎هایی که چیزی جز شعر نمی‎تواند پاسخگوی بی‎تابی‎های آدم باشد.از همین رو نه به شکل تخصصی و پیگیر اما به شکل مداوم با آن دمخور بوده‎ام. با این حال از همین رو بسیار هم ایده‎آل‎گرا هستم، هر شعری را به خلوت خود…

ادامه مطلب

گمنامی مهلک زندگی انسان (در جهان آثار کافکا)

در نوشته های کافکاست که به معنایی جامعه شناختی در عام ترین و نزدیک ترین مفهوم آن برمی خوریم. رمان های او با ساختار بنیادی جامعه و نیز با تغییر اجتماعی از آغاز قرن بیستم تاکنون سروکار دارند؛ اگر این فرض ر ا بپذیریم که در تمدن غربی هنوز انقلاب اجتماعی به راستی رادیکالی رخ…

ادامه مطلب

همه ی تلخکامی های روی زمین (روایتی از زندگی ویرجینیا ولف)

1882: بیست و پنجم ژانویه-تولد آدلین ویر جینیا ستیون، سومین‎ فرزند جولیا و لسلی، بعد از ونسا(1879)و توبی(1880). انتصاب لسلی ستیون به‎سمت سردبیری هیأت تحریریه‎  «فرهنگ زندگینامه ملی»در 63 جلد که تدوین آن را به سال‎ 1890 به پایان می‎برد. 1883: تولد آدرین ستیون 1888: برادر ناتنی ویرجینیا «جرالد داکورث»23 ساله به او تعرض می‎کند.…

ادامه مطلب

خاطراتی از مارسل پروست:‏ موریاک و کولت از پروست می‏گویند

کولت‏: در همان روزگاری که من زن جوان بودم، او مرد جوانی بود. در آن دوره نبود که من توانستم با او کاملا آشنا شوم.من مارسل پروست را روزهای چهارشنبه در منزل خانم‏ آرمان دوکای یاوه می‏دیدم، و از ادب بسیار زیاد، از توجه‏ مفرطی که نسبت به مخاطبین، به ویژه زنان ابراز می‏داشت‏…

ادامه مطلب

خالقان ادبیات سیاه(۱): سر آرتور کنان دویل

کمتر پیش می‌آید که مخلوقی از خالق خود مشهورتر شود. شرلوک هلمز نمونه‌ خوبی از این مورد است. کارآگاه برجسته‌ ادبیات جهان که مرگش نامه‌های خشم‌آلود فراوانی را برای نویسنده‌اش به همراه داشت: مردی به نام سر آرتور کانن دویل. اگر آگاتا کریستی علاقه‌ وافری به قهرمانان دست‌پرورده‌اش، هرکول پوآرو یا خانم مارپل داشت، در…

ادامه مطلب

آخرین روز زندگی مارسل پروست

ترجمه‎: لاله خاکپور - پروست همزمان با دست و پنجه نرم کردن با متن آلبرتین،  درگیر مقاومتی کاملا متفاوت شد؛ مقاومتی که به نظر می ‏رسید او را از بحث‏ های بی‏ روح ادیبانه رهایی داده است. این مبارزه،  پیش از همه، در برابر یک عفونت ویروسی بود، ذات الریه‏ ای که‏ مارسل هیچ کوششی…

ادامه مطلب

خوشی ها و روزها: توماس مان به روایت توماس مان

مد و مه: توماس مان برای علاقمندان جدی ادبیات داستانی بی‎نیاز از معرفی‎ست، یکی از غولهای ادبیات داستانی آلمان که خوشبختانه شاهکارهای او نظیر مرگ در و نیز  و کوه جادو به فارسی ترجمه شده، آن هم از خود زبان آلمانی و توسط مترجمی قدر. پر بیراه نیست اگر بگوییم هر آنکه دستی بر قلم…

ادامه مطلب

سخن گفتن از وجدان بشری

گونتر گراس، چهره‌ای‎ست با خلاقیت پی‌گیر ادبی که پس از نوشتن ده‌ها رمان، داستان، نمایشنامه و مقاله بی‌تردید بارزترین نویسنده آلمان به شمار می‌رود. او در میهن خود تنها نویسنده نیست، بلکه با مواضع سیاسی استوار و اصول اخلاقی بی شائبه‌اش یک تنه به قطب فرهنگی نیرومندی در جامعه بدل شده است. برخی عقیده دارند…

ادامه مطلب

راز شهرت «فرانتس کافکا»

ساحت نقد و نظر، عرصه تفاوت دیدگاه هاست، تفاوت هایی که اگر وجود نداشته باشدن، غیر طبیعی ست. درباره فرانتس کافکا مطالب ستایش آمیز بسیار خوانده ایم، اما بد نیست خواننده مطلب انتقادی از دیدگاهی دیگر باشیم. خواندن نظرات متفاوت درباره یک سوژه، آموزنده و برای رسیدن دریافت بهتر نسبت به ضعف ها و قوت…

ادامه مطلب

همه آنچه درباره هدایت باید بدانید!

متن زیر را می‎توان یکی از جامع ترین تحقیقات درباره زندگی هدایت دانست که بدون زیاده گویی و  با زبانی تقریبا موجز، و با رویکردی تبار شناسانه به خاندان او، نوشته شده است. نویسنده مطلب محمود کتیرایی است که از نخستین محققان در زندگی و احوال هدایت به شمار می آید و یکی از کتابهای…

ادامه مطلب

صادق هدایت و مرگ نویسنده

متن زیر سخنرانی دکتر محمد صنعتی‎ست در مراسم یكصد و یكمین زاد روز صادق هدایت که به بحث مسئله مرگ نویسنده و صادق هدایت می‎پردازد.  این نوشته خواندنی و درخور نکات جالب توجهی‎ست که بی‎هیچ توضیحی از شما دعوت می‎کنیم که خواننده آن باشید. از دکتر صنعتی در سالهای گذشته کتاب «صادق هدایت و هراس…

ادامه مطلب

«بوف کور» به روایت احسان طبری: عطش سخن گفتن از دردهای انسانی

صادق هدایت اگرچه هیچگاه عضو حزب توده نشد، و حتی در لفظ آن را نوعی جنقولک بازی می‎دانست(!)، اما در میان دوستانش از اعضای خزب توده بسیار بودند و حتی روایت است در دوران بگیر و ببندها، گاه این رفقا جلسات خود را در اتاق هدایت برگزار می‎کردند! احسان طبری هم یکی از همین سنخ…

ادامه مطلب

فردید: هدایت اندیشمندی بی‎نظیر و بیزار از ناراستی‎های روزگاری رسوا بود!

متن زیر یکی از مهمترین نوشته‎هاست درباره صادق هدایت، اهمیت آن نه به دلیل طرح نکاتی تازه و بدیع درباره هدایت (هرچند که از این جهت هم خالی از ارزش نیست)، بلکه  از آن روست که توسط سید احمد فردید نوشته شده است.  چهره ای که اگر اندک شناختی درباره او و مواضع فکری و…

ادامه مطلب

شبه‎مدرنیته‎ای بیمار و ادبیاتی سترون

درباره هدایت بسیار اظهار نظر شده و اغلب آنها هم ستایش آمیز هستند، به‎ویژه از قول کسانی که از نزدیک با او دمخور بوده‎اند؛ و حتی آدمی مثل احمد فردید که در دنیا فقط خوش را قبول داشت و هایدگر و معدود کسانی که شمارشان به تعداد انگشتان یک دست نمی‎رسد و خط و ربط…

ادامه مطلب

پا به پای صادق هدایت؛ بر او چه گذشت!

متن زیر یکی از کامل‎ترین سالشمارهای زندگی صادق هدایت است، چرا که هم در بر دارنده مهمترین اتفاقات در طول زندگی ‎اوست و هم اینکه آثار نوشته شده توسط هدایت مو به مو به ترتیب زمان نگارش یا انتشار، در آن درج شده است؛ از داستانهای او گرفته تا ترجمه ها و حتی مقالاتی که…

ادامه مطلب