“منیرو روانی پور” داستان کوتاه و خوش ساخت کنیزو را در مهر ماه ۱۳۶۴ نوشته و بارها در نشریات مختلف و آخرین بار در پاییز ۱۳۸۰ در مجموعه ای داستانی به همین نام منتشرکرده است. آنچه در این نوشته می آید، خوانش فورمالیستی این اثر بر پایه ی نظریات “ویکتور شکلوفسکی” و همفکران او است.
چند صباحی است که دل آدمها در پنجههای قوی و زهرآلود کرونا زخمی و زنجیر شده – کرونا هر کسی را که شکست میدهد به گورستان میسپرد و بسیاری را هم که نمیتواند از پا درآورد در خانهها به بند میکشاند. آدمهای کم و بیش عاقل در چنین وضعی به چیزهای خوبی که در…
اصطلاح “ماتریالیسم فرهنگی” به گونه ای اجتناب ناپذیر اصطلاح مشابهش “ماتریالیسم” را در مارکسیسم به ذهن می آورد. میان این دو نگره البته گونه ای همانندی هست: هر دو نگره مسائل اجتماعی را در بستر تاریخی و پیوند پویای زیر بنا و رو بنای اجتماعی مورد بررسی قرار می دهند اما میان این دو نگرش،…
فاکنر، چه در مصاحبههای فاجعهبار و چه در معروفترین رمانهای خود، در تقلای مواجهه با مسئله نژادپرستی و برتریِ نژاد سفید بود.
«کتاب دلبستگی ها»، کتابی است عجیب، که سر می رود از محدوده های کتاب و محدودیت های ژانرها و قالب ها. ادواردو گاله آنو (Eduardo Galeano) نویسنده این کتاب، آن چه می خواهد بگوید، را به همان صورت که خود شایسته می داند، شکل می دهد و به ادبیات تبدیل می کند، نه با متر…
«شوالیه سبز» به عنوان تازهترین فیلم دیوید لاوری برای روایت داستان قرون وسطاییاش که شمایل افسانهای-اساطیری نیز دارد، شیوهی حکایتی از جنس «روزی روزگاری»گونه را برمیگزیند؛ به این معنا که با وجود فقدان راوی، شکل توضیح موقعیتها و فصلبندیها به گونهای است که گویی راوی دانای کل دارد کتابی را میخواند و آنچه از پسِ…
پنهلوپه، همسر اولیس، سالها به خاطر همسر خویش وفادار ماند و حاضر به ازدواج مجدد نبود چون خواستگاران او را مجبور کردند که از میان آنها یکی را برگزیند. پنهلوپه از آنان خواست تا به او مهلت دهند تا پارچهای را که میبافد به پایان برساند
خون شد کیمیایی را میتوان از دو زاویه نگاه کرد؛ یکی، دیدن آن در خلأ است بدون توجه به تاریخی که فیلمسازش از سر گذرانده و بدون نسبتش به تاریخی که فیلم در آن ساخته شده است. نگاه دیگر، خلاف شق اول، با کارنامه فیلمساز، روزگار سپری شدهاش و بستری که در آن خون شد…
“سرود مردگان” نقطه ی عطفی در رمان نویسی نویسنده و افزون بر این، در تاریخ ادبیات داستانی معاصر ما است. این رمان به اعتبار “نوع ادبی هم “رمان مدرن است و می توان آن را از دیدگاه “مدرنیسم” مورد مطالعه قرار داد، هم به اعتبار تاریخگرایی اش، “رمان تاریخی” به شمار آورد و آن…
در نخستین روزهای خرداد ماه امسال {۲۰۰۷} نیویورک تایمز در یکی از بررسی های کوتاه کتاب خود با عنوان ارزش زن در کابل، از گربه ی خانگی هم کم تر است نوشته ی “میچیکو کاکوتانی” و در معرفی رمان تازه ی هزار خورشید درخشان “خالد حسینی” نویسنده ی افغانی تبار آمریکا، به مقایسه ی این…
به لطف یکی از دوستان از مقاله ای به قلم آقای داریوش باقری نژاد * آگاه شدم که ایشان برکتابی که اینجانب برسه رمان احمد محمود نوشته بودم، نگاشته است. ظاهراً ایشان مقالات متعددی نوشته اند که حتمأ باید دانشی داشته باشند بیش ازآنچه دراین مقاله ی «جای خالی جامعه شناسی در کتاب مثلث خانه،…
هگل متکلم apologist و فیلسوف ممتاز آلمانی طی سی سال غور در فلسفه و الهیات “سه بار” به سوی خدا می رود و سرانجام می اندیشد که خدا هم ناگزیر از غیب است؛ خدایی که به احتضار افتاده و اندک اندک از هستی و تعالی transcendence تهی می شود
“قصه ی مرجان” یکی از سه داستان موجود در مجموعه داستان “دست ها را از گلویم بردار” است که “نشر ژیل” در سال ۱۳۹۹ منتشر کرده است. این داستان کوتاه به خاطر “همخوانی اندیشه ها” یا “تداعیهای ذهنی” (association of ideas) طبعاً خواننده را به یاد “مرجان” در داستان کوتاه “داش آکل” نوشته ی “هدایت”…
او از فورمالیست ها با عنوان “specifiers” (= تصریح کنندگان) یاد می کند؛ یعنی کسانی که می خواهند محدوده ی کار خود را از “موضوعات علمی” جدا کنند ” (ایخن بائوم، ۱۹۷۸، ۷). آنان تنها می خواستند سایر مطالعات ادبی را از حوزه ی “ادبیت ادبیات” پاکسازی کنند و یک نظم و هنجار خودمختار و…
تا به امروز در جشنوارههای مختلفی حضور داشتهام، از ایدفا و ونیز و لوکارو گرفته تا شیکاگو، شورتلیست اسکار و… اما شعف حضور در جشنواره فیلم کن، نکتهای است که در مراوده با بسیاری از دوستان فیلمسازم از آنها میشنوم
گر استاندال داستان بلند را به آینهای تشبیه میکرد که در شاهراهی بزرگ در حرکت است، داستانهای ویلیام فاکنر را میتوان به گاری کوچک با تعدادی مسافر تشبیه کرد که در شهری کوچک در جنوب آمریکا سفر میکند
از رمانتیسم عشقی تا رمانتیسم انقلابی در رمان «ماه غمگین، ماه سرخ» نوشتهی رضا جولایی / جواد اسحاقیان
رمان تاریخی، زندگی نامه ای و در همان حال هنری “ماه غمگین، ماه سرخ” وصفی از پنج روز پایانی زندگی “میرزاده ی عشقی” (۱۳۰۳-۱۲۷۲) شاعر و روزنامه نگار شوریده حال، انقلابی، رمانتیک، احساساتی و جوان همدانی است که در اواخر دوره ی پُر تب و تاب انقلاب مشروطیت و آغاز قدرت یابی “سردار سپه” یا…
اُلگا توکارچوک نویسنده لهستانی برنده جایزه نوبل ۲۰۱۸ در داستان بلند «بچه های سبز»، تاریخ آشوب زده قرن هفدهم کشورش را در بستری از توصیفات واقع گرا شروع می کند و آن را مسیری رازآمیز و جادو مانند پیش می برد
«قهقهه» سومین رمان سمّیه مکّیان است که پس از «غروبدار» و «پنج شب» منتشر شده. رمانهای «غروبدار» و «پنج شب» در سالهای ۹۷ و ۹۹ از سوی نشر چشمه و لوح فکر منتشر شد، که در این میان، «غروبدار» علاوه بر نامزدی جایزه هفتاقلیم، مهرگان ادب و احمد محمود، توانست در جایزه ادبی بوشهر، عنوان…
در اوایل قرن بیست و یکم، هنوز میرزا فتحعلی آخوندزاده با ما معاصر است؛ اندیشههایش رهایی بخش و آثارش قابل تأمل و تجربه آموز است. ایدههای مدرن اندیشانه او، گشاینده بازبینی در مدرن گرایی و گسست از سنت قدمایی بوده و روزآمد کردن خردمندی برای دموکراسی، آزادی و برابری حقوقی زنان و مردان است
تماشای «زخم کاری» این شکلی است؛ انگار که یک شکلات با بستهبندی شیک و تر و تمیز را برای خوردن برداری و ببینی رویش نوشته «تلخ». مردد میشوی اما آخرش برق بستهبندی، رنگ و عطر شکلات وادارت میکند به بلعیدنش
“میخچه” یکی از ده داستان کوتاه “مهناز علی پور گسکری” در مجموعه داستان “حافظه ی پروانه ای” است که “انتشارات آگه” در سال ۱۳۹۹ منتشر کرده است. در این مجموعه پنج داستان، “عالی” و “میخچه” یکی از آنها است و ای کاش فرصتی می بود تا شمار بیشتری از آنها مورد خوانش قرار میگرفت!
با وقوع انقلاب مشروطه در سال ۱۲۸۵، درگیری منورالفکران با دنیای غرب و مفهوم «تجدد» بیشازپیش پررنگ شد. اگرچه پیش از انقلاب مشروطه نیز بهویژه پس از جنگهای ایران و روسیه، توجه منورالفکران و نخبگان دولتی به غرب و هرآنچه به تمدن غربی مربوط بود؛ از عقلانیت مدرن و مؤلفه دنیای جدید تا مفاهیمی مانند…
طرح مفهوم سنتی تر در مورد رابطه ی میان محتوا و فورم، به این نتیجه گیری می رسید که ادبیات هنگامی متحول می شود که جهان، تغییر کند زیرا فرض بر این بود که ادبیات صرفا ً از اندیشه ها و واقعیاتی سرچشمه می گیرد که بیرون از قلمرو ادبی باشند و به هر حال،…
وقتی همهگیری شروع شد، خیلیها دوباره یاد طاعون آلبر کامو یا کوری ژوزه ساراماگو افتادند، اما حالا که بیش از یک سال است در موجهای بیپایان سرایت و تشویش و مصیبت گیر افتادهایم، چهرۀ یخزدۀ کافکا بیشازهمه وضعیتمان را نشان میدهد. کافکا در تمام عمر به چیزهایی میاندیشید که این روزها دغدغۀ ما شدهاند: حس…
جدیدترین اثر خالق «تاوان»، بسیار سریع و بیمقدمه و بدون اضافهگویی موقعیت داستانیاش را آغاز میکند؛ به گونهای که تقریباً در همان پانزده دقیقهی نخست معلوم میشود که هم شخصیت اصلی کیست و هم فیلم دربارهی چیست
اگر در عرصه شعر و ادبیات، نام «سهراب» بیش از هر چهره و نام دیگری، «سهراب سپهری» را به ذهن متبادر میکند و او بهعنوان شاخصترین «سهراب» این عرصه شناخته میشود، در حوزه سینمای ایران هم خواندن و شنیدن این واژه بیشتر از هر «سهراب» دیگری یادآور یک نام است؛ سهراب شهیدثالث
پیدایش “طالبان” به عنوان یک جریان تاریخی ـ اجتماعی و فرهنگی، معلول یک رشته عوامل خارجی و داخلی در کشور “افغانستان” است. خواننده باید چشم انداز روشنی از این رخداد تاریخی داشته باشد تا بتواند ساختارهای اثری ادبی را ـ که فرآورده ی طبیعی و ناگزیر آن است ـ دریابد
احمد آلتان نویسنده و روزنامهنگار امروز ترکیهای است که تاکنون چندبار و بهدلیل مخالفتهایی که با دولت ترکیه داشته بازداشت شده و بازداشتهای او با واکنشهای گستردهای روبهرو شده بود. مدتی پیش یکی از رمانهای آلتان با نام «مردن آسانتر از دوستداشتن است»، با ترجمه علیرضا سیفالدینی در نشر نو منتشر شد.
شکلهای زندگی: درباره ماکسیم گورکی
گذر از تیپ به شخصیت
نادر شهريوري (صدقي)
ماکسیم گورکی (1936-1868) نیازی به پیداکردن راهی بهسوی تودهها نداشت زیرا خودش جزء تودهها بود. سهگانه «دوران کودکی»، «در جستوجوی نان» و «دانشکدههای من» روایتی داستانی از زندگی پرفرازونشیب گورکی در میان تودههاست. داستان «دوران کودکی» گورکی چنان که از عنوانش پیداست…