رفتن به محتوا رفتن به نوار کناری رفتن به فوتر

گفت‌وگویی با امبرتو اکو درباره نوشتن از ایده تا متن /تونی وورم / ترجمه: دانیال ایمانی

یک وقت‌هایی هم هست که لازم است هر آنچه دم دست داری، ببندی و در کشوی میز تحریرت بگذاری و ۱۵ روز خودت را مشغول کار دیگری کنی! و البته که این دلزدگی امری طبیعی است. بسیاری از نویسندگان اشاره می‌کنند که لحظه بحران طوری خود را می‌گستراند که هرگونه مفری را از مولف می‌گیرد.…

ادامه مطلب

در ابتدا کلمه بود و کلمه نزد خدا بود و کلمه خدا بود/ مهین میلانی

حس کردم دارم راجع به گذشته از او می نویسم. این را نوشت. آن را پست کرد. بعد با کس دیگر که حرف می زدم می گفتم او این کار را می کرد یا آن کار را. فکر هم می کردم او را در گذشته می دیدم از نزدیک. حالا برایم هم چون آدم مرده…

ادامه مطلب

ترانه‌های غمگنانه‌ی همبستگی/ کوتاه درباره‌ی «مبارزه علیه وضع موجود»

سابینه فون‌دیرکه در کتابی با عنوان «مبارزه علیه وضع موجود» که مدتی پیش با ترجمه محمد قائد در نشر نو منتشر شد، با اشاره به این دو تعریف از فرهنگ و نیز مفهوم هژمونی یا تسلط که ریشه در «یادداشت‌های زندان» گرامشی دارد، تحلیلی از جنبش‌های دانشجویی در دهه ۶۰ و نیز جنبش‌های جدید اجتماعی…

ادامه مطلب

آیا زندگی‌نامه می‌تواند هنر خشک بی‌پیرایه‌ی بکت را توضیح دهد؟ / ترجمه: پیمان چهرازی

در ۱۹۴۵، بعد از تجربه‌های سخت بکت، ابتدا در نهضت مقاومت فرانسه و مخفی‌شدن، و سپس دوره درمان در سَن-لو [در فرانسه]، آتشی درگرفت. ایده‌‌ای، خیلی نزدیک به ‌سبک و ‌سیاق دانته، روح نگهبان بکت، در ذهن‌ او جرقه زد که «آخرین نوار کراپ» برداشتی از آن را به ثبت می‌رساند که چندان پوشیده نیست

ادامه مطلب

در ستایش قد‌بلندها / محمدعلی افتخاری

در ساخت روایی قصه‌های پندآموز مثل «بوستان و گلستان سعدی» برای صورت‌بخشیدن به توالی رویدادها، فرمول بسیار ساده‌ای دیده می‌شود که بیشتر وابسته به انتقال یک پیام اخلاقی و غافلگیرکننده است. شکل‌گیری حقیقت در این‌گونه روایت‌ها ممکن است تا مرز یک اعجاز غیرقابل‌باور پیش برود

ادامه مطلب

خوانش رمان «روشن مثل عشق، تاریک مثل مرگ» نوشته ی مِحمِد اوزون / از جواد اسحاقیان

” مِحمِد اوزون” (۲۰۰۷-۱۹۵۳) از برجسته ترین نویسندگان کُرد زبان در منطقه ی کُردنشین “ترکیه” است که پس از گذراندن سالهایی از عمر خود در زندان در ۱۹۷۷ به سوئد رفت و تا سال ۲۰۰۶ در آن کشور زیست. رمان “روشن مثل عشق، تاریک مثل مرگ” یکی از برجسته ترین رمانهای او است که به…

ادامه مطلب

فلسفه شوپنهاور در ژرف‌ترین لایه‌اش «مشق مرگ» است / جولیان یانگ

در بحبوحهٔ دورانی که اختراعات یکی پس از دیگری زندگی انسان را تکان می‌داد، فیلسوف بدبینی پیدا شد که می‌کوشید حقیقت زندگی را برملا کند. او می‌گفت حقیقت زندگی در دایره‌ای محصور شده که در یک طرفش لذت ایستاده و در سوی دیگرش حسرت. آدمی، مادامی‌که در جهان است، بین این دو می‌رود و می‌آید…

ادامه مطلب

زندگی آونگی است بین رنج و ملالت / گفتگویی درباره فلسفه شوپنهاور

جولیان یانگ استاد فلسفه دانشگاه ویک‌فورست است و شخصیت خاصی دارد. او در مکتب فلسفه تحلیلی بزرگ شده ولی یک جایی از زندگی‌اش به فلسفه قاره‌ای علاقه‌مند می‌شود. نکته‌ای که جولیان یانگ دارد این است که سبک تحلیلی را حفظ کرده و بسیار واضح و مستدل می‌نویسد.

ادامه مطلب

بوف کور به سیاست ربطی ندارد / از افسانه تا واقعیتِ هدایت در گفت‌وگو با همایون کاتوزیان

اگر از پسِ یک قرن که از ادبیات مدرن ما می‌گذرد صادق هدایت همچنان مطرح‌ترین نویسنده ما است، یکی به این دلیل است که او آغاز نوعی گسست بوده است. آثار هدایت و تفکرات او گرچه در زمینه سیاسی و اجتماعی و فرهنگیِ زمانه‌اش شکل گرفته و به‌طبع از آن متأثر شده است، او هرگز…

ادامه مطلب

تکلیف ما دربرابر هدایت چیست؟/ فقدان ارزیابی انتقادی در گفت‌وگو با اکبر معصوم‌بیگی

'گفت‌وگو با اکبر معصوم‌بیگی درباره جهان پرتناقض هدایت و فقدان ارزیابی انتقادی از او مبارزترین کسان ستاینده هدایت بودند پیام حیدرقزوینی مهم‌ترین متن ادبی معاصر فارسی چند دهه پیش به شکل قاچاق به کشور وارد شد و هنوز هم همان انگ آغازین را بر پیشانی دارد. صادق هدایت به‌عنوان مهم‌ترین داستان‌نویس و روشنفکر معاصر ایران…

ادامه مطلب

گورسپاری رسمی؛ با مراد فرهادپور در درباره اشباح هدایت

قبل از هر چیز باید بگویم که من نه قصد دارم و نه صلاحیتش را که درباره ارزش ادبی آثار هدایت حرف بزنم… لیکن از آن‌رو درباره هدایت سخن می‌گویم که او صرفا یک نویسنده نیست، بلکه به‌نحوی سایه سنگین شبح و یا بهتر بگویم اشباحش هنوز بر دوش ما و بر دوش فرهنگ ما…

ادامه مطلب

این برای من مرگ یک نمایش است / گفتگو با پیتر بروک

«شکستن سنتِ کهن تئاترِ خوش پوش»، «برون رفت از پوسته جزیره منزوی انگلیسی»، «گشودگی نسبت به زبان‌های نوآفریده شده» و با همراهی ژان کلود کاریر «همه چیز را از صفر آغاز کردن در هندوستان». پیتر بروک، اسطوره کارگردانی تئاتر در آستانه ۹۶ سالگی با روزنامه لیبراسیون چاپ فرانسه گفت‌وگویی انجام داد که…

ادامه مطلب

«هویت ایران» نوشته فخرالدین عظیمی/ ناسیونالیسم همچنان زنده و پویا!

انتشار کتاب «هویت ایران» اثر فخرالدین عظیمی در این زمان بیش از هر چیز نشان داد که مسالهرای اینکه تحولاتی مانند ملی شدن صنعت نفت را درک کنیم باید وجوه نظری و فکری و همچنین هویتی مساله را بشناسیم تا عمق موضوع را در کنیم

ادامه مطلب

اشیل و «پارسیان» / ترانه جوانبخت

نمایش‌نامه «پارسیان» نوشته اشیل یک نمایش‌نامه تاریخی است که نویسنده در آن به شرح جنگ ایرانیان و یونانیان پرداخته است اشیل شکست خشایار شاه ایران را به دلیل جوانی و بی‌تجربگی‌اش دانسته و شکست سنگین او از ارتش یونان را در این نمایش‌نامه آورده است.

ادامه مطلب

ملی شدن صنعت نفت ایران؛ روایت پارادوکسال از یک حماسه تراژیک / علی ‌محمد اسکندری‌جو

روایت تاریخی دارای “ایهام و ابهام” را نشاید نوشتن و خواندن؛ این نوع تاریخ “موازی” و معطوف به یک گرایش سیاسی و یا یک فرقه تنظیم می شود که میانه ای با “تحلیل” یک رخداد در گذشته ندارد. روای در حافظه تاریخی آزاد است غلظت تراژیک یا حماسی یک “واقعه” را چنان تنظیم کند تا…

ادامه مطلب

ناگزیر از شوهر بودن!

داستایفسکی از نویسندگانی بود که بازتاب اوضاع و احوال شخصی‌اش در دوره‌های مختلف زندگی، گاه به شکلی قابل ردیابی در آثارش هویدا می شد. او در هنگام نوشتن این رمان هم احوالات آشفته و نابسامانی داشت که بازتاب آن را می توان در شخصیت‌های اصلی رمان دید

ادامه مطلب

داستان آدینه (۲۵): «نقشبندان» نوشته هوشنگ گلشیری

«نقشبندان» از داستانهای دهه‌ی شصتی هوشنگ گلشیری است، داستانهایی که در اوج پختگی ادبی نوشت، زمانی که به واقع و به تعبیر خود او همان نهنگ ادبیات داستانی خرد ایران بود. به مناسبت زادروز او، ۲۵ اسفند ماه ۱۳۱۶، این داستان را می خوانیم. به یاد داستان نویسی که از زمانه خود پیش افتاده…

ادامه مطلب

نگاهی گذرا بر کتاب «راهنمای فیلم سینمای ایران»/ مدخل‌نویسی یا گزارش‌نویسی؟ مساله این است

اول اسفند ۱۳۹۹ به همت انتشارات روزنه،‌کار جلد اول کتاب راهنمای فیلم سینمای ایران منتشر شد. مولف اثر سید حسن حسینی به همراه یازده نویسنده دیگر برای ۵۱۷ عنوان از آثار سینمای ایران مدخل نوشته‌اند. همواره معتقد بوده و هستم که نوشتن درباره تاریخ سینمای ایران کار دشواری است

ادامه مطلب

ایان مک‌یوون: راه حل من ساده است: یک ایرلندِ متحد/ رابطه برگزیت و رمان سوسک

ایان مک‌­یوون با مسخ معکوسی که با الهام از رمان کافکا خلق می‌­کند، در پی مطرح کردن دال سیاسی مشخصی است. او سیاست طبقاتی­‌ای را نشان می­‌دهد که در دوران بحرانی خویش به سراغ حقیر­ترین و سیاه‌ترین بخش‌هایش می­‌رود

ادامه مطلب

خوانش رمان «انار و فرشته‌ی مرگ» نوشته‌ی عطا محمد با رویکرد «فرا-داستان پسامدرن» / جواد اسحاقیان

نویسندگان کُردزبان همروزگارمان به ویژه در “اقلیم خودمختار کردستان عراق” از سال ۲۰۰۳ به بعد با سقوط “صدام حسین” و “حزب بعث” با باز شدن فضای سیاسی و فرهنگی و کوشش برای بازیابی هویت قومی سرکوب‌شده‌ی خود، از یک سو نه تنها به بازتاب ادبیات و فرهنگ قومی خود پرداخته‌اند

ادامه مطلب

آیا سلبریتی‌شدن نویسندگان ادبی را از اعتبار می‌اندازد؟ / شیوان لیونز

نویسندگان ادبی، در ذهن عامۀ افراد، حکیمانی‌اند که دیگران از فهم آثارشان درمی‌مانند و دست تقدیر چنین حکم کرده که آن‌ها ماتم‌زده در اوج غربت و گمنامی بمیرند یا دست به خودکشی بزنند. هر کسی هم خارج از این قاعده باشد، اصولاً محکوم است به زردنویسی و عضویت در فرقۀ سلبریتی‌ها. اما زندگی نویسندگانِ فرهیخته…

ادامه مطلب

«پشت‌پرده کودتا؛ اوباش، فرصت‌طلبان، ارتشیان، جاسوسان» اثر علی رهنما/ کودتای ۲۸ مرداد: نقشه راه ده‌ها کودتای دیگر

کتاب‌های بسیاری در باب کودتای ۲۸ مرداد نوشته شده است؛ تا جایی که شاید به جرئت بتوان گفت کمتر واقعه‌ای در ایران معاصر تا این حد مورد توجه تحلیلگران قرار گرفته است. باوجوداین، هنوز کتاب‌هایی منتشر می‌شود که خواندن آن کمک می‌کند زوایای جدیدی از این حادثه تاریخ‌ساز برای خواننده روشن شود

ادامه مطلب

«عاشقانه‌ای در منهتن»؛ رنجی تا عمق استخوان / سعیده امین زاده

اوتس در به تصویر کشیدن معضلات اجتماعی روز آمریکا دستی توانمند دارد اما به این اکتفا نمی‌کند. او گاهی نگاهی فراتاریخی به پدیده‌ها دارد، مانند داستانی که درباره‌ی والت ویتمن نوشته و یکی از مشهورترین داستان‌های کوتاه اوست. اوتس می‌تواند به راحتی در زمان‌ها و مکان‌ها و میان اشخاص مشهور و مهجور سفر کند و…

ادامه مطلب

«چهره‌های موسیقی ایران» نوشته هوشنگ اتحاد به جلد چهارم رسید

هوشنگ اتحاد با مجموعه کتابهای مفصل «پژوهشگران معاصر ایران» به نامی شناخته شده بدل شد. کاری پژوهشی که بر مبای تدوین محتوای منابع گوناگون شکل گرفته بود و منبع خوبی برای علاقمندان و و پژوهشگران به شمار می آمد. الگوی مورد استفاده در آن کتاب، تقریبا در اثر حاضر هم البته به شکلی موجز…

ادامه مطلب

«شنای پروانه» ساخته محمد کارت؛ لذت انتقام / احسان آجورلو

نقطه اوج در لحظه‌ای رقم می‌خورد که باید منتظر انتقام و تحویل فرد خاطی به پدر پروانه برای اجرای عدالت باشیم. اما نویسنده یک زیرلایه پنهان داستانی را برملا می‌کند تا انتقام رنگ و بوی جدی‌تر و شخصی‌تری بگیرد. مصیب پرده از رازهایی برمی‌دارد که حجت از آنان بی‌خبر است

ادامه مطلب

رازگشایی از رد پای هیتلر؛ پیشوا بعد از شکست خودکشی کرد یا به آرژانتین گریخت و سالها زندگی کرد

در چند سال گذشته به این تصور دامن زده شده است که، برخلاف عقیده‌ی رایج، هیتلر در سال ۱۹۴۵ نمُرد بلکه تا مدت‌ها پس از آن به زندگی ادامه داد و در کهن‌سالی در آرامش از دنیا رفت. اگر در یک موتور جست‌وجو دنبال ترکیب «هیتلر آرژانتین» بگردید با گزارش‌های فراوانی روبه‌رو می‌شوید که بنا…

ادامه مطلب

آیا باید رمان‌های فاکنر را بخوانیم و زندگی‌اش را فراموش کنیم؟

ویلیام فاکنر، در می‌سی‌سی‌پی، یعنی یکی از کانون‌های نژادپرستی در آمریکا، به دنیا آمد و زندگی کرد. اکثر رمان‌هایش نیز در همین سرزمین می‌گذرد و از این رو، برده‌داری و تبعیض نژادی موضوعی آشنا در آثار اوست. جالب اینکه برخلاف قریب به اتفاق نویسندگان سفیدپوستِ آن عصر، نشانه‌های آشکاری از اعتراض و مخالفت با تبعیض…

ادامه مطلب

«ماه و شش پنی» سامرست موام؛ نقاش خودخواسته/ نادر شهریوری (صدقی)

سامرست موام در «ماه و شش پنی»، به داستان‌سرایی درباره پل گوگن می‌پردازد. او در این رمان پل گوگن را با نام چارلز استریکلند معرفی می‌کند. شخصیت چارلز استریکلند از زندگی غریب گوگن الهام گرفته شده است با این حال «در هیچ جای این رمان نامی از گوگن به میان نمی‌آید اما سبک استریکلند در…

ادامه مطلب