رفتن به محتوا رفتن به نوار کناری رفتن به فوتر

نقد و بررسی فیلم «سال گذشته در مارین باد» اثر آلن رنه

نگاهي به سينماي يكي از مهم ترين كارگردانان موج نو/ سال گذشته در مارین باد اثر آلن رنه آلن رنه هم مانند قهرمان روياهايش، مارسل پروست، با بيماري آسم متولدشد اما برخلاف او طولاني زيست و در نودويك سالگي، در اول مارس2014، يعني نزديك به 2هفته پيش، درگذشت و به هرتقدير، از دست رفتن اين…

ادامه مطلب

به یاد آلن رنه / حرف بزن خاطره

پشت ميز نشسته‌ام و اخبار ناراحت‌كننده را مي‌خوانم از كريمه گرفته تا مرگ آلن رنه؛ از صفحه كامپيوتر چشم برمي‌دارم و نگاهم به كتابي مي‌افتد: «سياست خاطره» اثر تاريخ‌نگاري به نام رائول هايبرگ. رنه كه در سال 1922 متولد شد، دوران جنگ را در پاريس اشغالي گذراند، آنجا بود كه به كلاس‌هاي بازيگري رفت و…

ادامه مطلب

بازخوانی سه کتاب از هرتا مولر: قرار ملاقات در ته دره، بدون گذرنامه

ته دره: عنوان اصلي اين كتاب در زبان آلماني Niederungen است كه يعني انتهاي پستي و گودي هر چيز. شايد بهترين برگردان براي اين كلمه واژه «حضيض» باشد كه براي عنوان كتاب كمي ناملموس است. مولر در اين كتاب به پستي و افول ارزش‌هاي انساني و اوج بدبختي مردماني اشاره كرده كه در دهكده‌يي در…

ادامه مطلب

گفت و گوی گاردین با هرتا مولر، برنده جایزه نوبل

«فرشته گرسنگي» هرتا مولر، كمترين بهره را از خودزندگينامه‌نگاري برده است. قهرمان داستان، لئو اوبرگ، برگرفته از شخصيت واقعي اوسكار پاستيور شاعر است، كه در سن 17 سالگي به اوكراين تبعيد شد وقتي كه ديوار برلين در سال 1989 فرو ريخت، مولر خيالش آسوده شد. سرويس امنيتي آلمان به او هشدار داد كه وارد…

ادامه مطلب

نگاهی تندگذر به ادبیات و رمان بومی

رمان محلی رمانی ست که توجهی ویژه به مردم یک منطقه خاص دارد. علاوه براینکه کلیت داستان در آن منطقه اتفاق افتاده (محل وقوع داستان آن منطقه خاص است) سعی می کند در خلال ماجراهای رمان به آداب و رسوم، سنت‎های تاریخی، نوع گویش، تاریخ و فرهنگ و حتی پوشش مردم آن ناحیه‎ی معین را…

ادامه مطلب

تعهد اجتماعی و نویسندگان آمریکای لاتین

خوزه ماریا آرگوئه داس یکی از نویسندگان اهل پرو، روز دوم ماه دسامبر سال ۱۹۶۹ در یکی از کلاس های درس دانشگاه کشاورزی لامولینا در شهر لیما خودکشی کرد. آرگوئه داس بسیار دوراندیش و بصیر بود و برای این که به‌‌علت خودکشی‌اش کسی مزاحم همکاران و دانشجویان نشود، منتظر مانده بود تا همه، دانشگاه را…

ادامه مطلب

استادم فریدون آدمیت/ نوشته ای از هما ناطق

بدیهى است، بررسى اندیشه ‏ها و نوشته‏ هاى فریدون آدمیت، بویژه ره‏ آوردهایش در فلسفه تاریخ و تفکر علمى در تاریخ، در این مختصر نمى‏گنجد. نگارنده این سطور را هم چنین ادعایى نیست. اما از آنجا که سالیانى چند (از ۱۳۵۴ تا ۱۳۶۱) مفتخر به همکارى با ایشان بودم، در اینجا مى‏کوشم از لابلاى آموخته‏…

ادامه مطلب

نگاهی تند گذر به زندگی دکتر فریدون آدمیت

فریدون آدمیت متولد 1299 شمسی تهران است. پدرش عباسقلی خان قزوینی معروف به آدمیت بود که بعد ها جامعه آدمیت را به وجود آورد. فریدون آدمیت بعد از تحصیلات ابتدایی به دارالفنون رفت و تا کلاس پنجم در دارالفنون به ادامه تحصیل پرداخت و در سال 1318 کلاس پنجم را به اتمام رساند و سه…

ادامه مطلب

به یاد فریدون آدمیت/ پیشگام تاریخ نگاری مدرن ایران

به مناسبت دهم فروردین سالگرد درگذشت دکتر فریدون آدمیت انگشت شمارند کسانی که چنان تاثیر شگرفی بر وجود آدم می‎گذارند که رد آن هیچگاه از ذهن آدم زدوده نمی شود، و با وجود همه‎ی تغییراتی که آدمی در طول زندگی به آنها دچار می شود، باز سرحال و قبراق  سرجای خود ایستاده‎اند بی آنکه…

ادامه مطلب

نقد و بررسی فیلم «دربست آزادی» ساخته مهرشاد کارخانی

قرار  گرفتن دو فیلم ماهی و گربه (ساخته شهرام مکری) و دربست آزادی (ساخته مهرشاد کارخانی) در بخش تازه و تجربه نشده‎یِ نوعی تجربه در جشنواره فیلم فجر، اگرچه آغازگر سرفصلی تازه برای تنوع بیشتر بخش‎های این جشنواره بود و هریک از این فیلم‎ها نوعی تجربه‎ متفاوت با جریان مرسوم سینمای ایران را نمایندگی می‎کردند،…

ادامه مطلب

نقد فیلم نبراسکا ساخته الکساندر پین

پوسته ظاهری فیلم، رویایی است اشتباهی که "وودی"،شخصیت اصلی فیلم از بابت کسب جایزه ی یک میلیون دلاری داشته است و این خواسته، سفری سخت و شیرین را به زادگاه اش پی می ریزد، اما لایه های عمیقِ این اثر جاده ای ترسیم گر وداعی خاموش بوده که انسان امروز را به نگاهی محزون رسانده…

ادامه مطلب

گفتگویی تازه با محمود دولت‌آبادی

دچار پژواک دولت‌آبادی نمی‌شوم/ «من در زندگی ادبی‌ام هیچ استادی نداشته‌ام. استادهای من، مترجم‌هایی بوده‌اند که آثار بزرگان ادبیات را ترجمه کرده‌اند.» این سخن مشهورترین نویسنده ایرانی است؛ کسی که تا آستانه دریافت جایزه نوبل ادبیات رفت و در جهان پرآوازه شد. او سال‌هاست که به «نماد» تبدیل شده است؛ «نماد» رمان و داستان ایرانی. او…

ادامه مطلب

آخر سال با زوال کلنل!

روز پیش بالاخره چشمم به جمال زوال کلنل محمود دولت آبادی روشن شد. ماجرا ازآنجا شروع شد که دوست فیلمسازم مهرشاد کارخانی از من دعوت کرد تا تازه‎ترین فیلمش «در بست آزادی» را در دفتر تهیه آن تماشا کنیم که فیلمی خیابانی و گرم بود (که شرحش بماند برای فرصتی دیگر)؛ نزدیک غروب هنگام بازگشت…

ادامه مطلب

در سال ۱۳۹۲ بر ادبیات ایران چه گذشت؟

«فعلا که منتظریم ببینیم چه پیش می‌آید» این جمله‌ای بود که در این یک سال در گفت‌وگو با بسیاری از اهل ادبیات می‌شنیدیم. البته با تغییر غلظت در میزان امید یا نومیدی‌ای که هر یک از اهالی قلم، برحسب نوع نگاهشان به تغییر دولت و تحلیلشان از این تغییر، چاشنی این انتظار می‌کردند. برخی امیدوارتر…

ادامه مطلب

آداب نوروزی اهالی تهران به روایت جعفر شهری

در آن زمان تقریبا تمام کارهای مربوط به عید، توسط اعضای خانواده انجام میشد که در بیشتر مواقع، همه در یک خانه زندگی میکردند و دست به دست هم داده به خیاطی و خانه تکانی، خرید و پخت و پز میپرداختند، باغچه را صفا داده و گلکاری میکردند و خلاصه با آغاز سال نو، همه…

ادامه مطلب

واپسین گفت وگو با فدریکو گارسیا لورکا

فدریکو گارسیا لورکا در ۱۰ ژوئن سال ۱۹۳۶میلادی پای صحبت دوستً کاریکاتوریستً عاصی و بی پروای خود، «لوئیس باگاریا»۱می نشیند و این دو، از هنر و شعر می گویند و از ترانه های کولی ها و از معنای خوشبختی و درک این جهان و دریافت آن جهان. باگاریا یکی از بهترین و مشهورترین کاریکاتوریست های…

ادامه مطلب

نگاهی به دو فیلم: عشق اثر میشل هانکه و فرانسیس ها اثر نوا بامبک

نگاهی بر فیلم عشق از  میشل هانکه درد عشق  فیلم عشق علاوه بر جذابیت و زیبایی بیان سینمایی اش، روایتی بدیع ( البته از منظری هم غریب) بهره می برد؛ و نتیجه از سویی  تبسمی‎ست بر لب و از سویی دیگر داغی گداخته بر روان . شاهکار میشاییل هانکه در ضمن سادگی فرم، نشانه گذاری…

ادامه مطلب

گفتگو با فرشته مولوی

فرشته مولوی؛ نویسنده، محقق و مترجم؛ متولد 1332 است که از سال 1377 به کانادا مهاجرت کرده. از قلم او تا کنون آثاری همچون دو پردهٔ فصل، سگ‌ها و آدم‌ها، بلبل سرگشته، باغ ایرانی، نارنج و ترنج، پری آفتابی و داستان‌های دیگر، خانهٔ ابر و باد و... به انتشار رسیده. همچنین مجموعه داستان «حالا کی…

ادامه مطلب

نقد و بررسی کتابِ «مشروطه ایرانی» اثر دکتر ماشاءالله آجودانی

جداي از انبوه آثار بي‌ارزش و كم به نام تاريخ‌پژوهي مشروطيت و تجدد در تاريخ معاصر ايران از در و ديوار منتشر شده و مي‌شود، در ميان معدود آثار ارزشمند پژوهشي، مشروطه ايراني نوشته دكتر ماشاء‌الله آجوداني را به‌رغم آنكه از امكان پاره‌اي كاستي‌ها و انتقادات وارد بر آن خالي نيست، اما به اعتبار دستاوردهاي…

ادامه مطلب

احمد کسروی و ادبیات

سید احمد کسروی یکی از چهره های مطرح صد سال اخیر است که آراء متنوع و بعضا بسیار چالش برانگیز مطرح کرده است. صرف نظر از ویژگی های شخصیتی او، تا آنجا که به آراء و آثار کسروی برمی گردد ما با چند تصویر کاملا متفاوت با او روبه رو هستیم که فراز و فرود…

ادامه مطلب

نگاهی به فیلم دربند ساخته پرویز شهبازی

طرح کلی فیلم خط آشنایی دارد حکایت آدم شهرستانی صاف و ساده ای که در  دام فریبکاری و دروغ هموطنان تهرانی اش گرفتار می شود. اما همین خط تکرای یکی از مهمترین امتیازات فیلم را پیش روی ما میگذارد، اینکه اگر نویسنده فیلمنامه با ظرفیت های کارش آشنا باشد می تواند از یک خط تکراری…

ادامه مطلب

نگاهی تند گذر به زندگی و آثار آلن رنه

ادبیات شكل پیچیده ای برای بیان مسائل ساده نیست بلكه ساده ترین شكل برای بیان مسائل پیچیده است. ژان كوكتو آلن رب گری یه در ۱۸ اوت ۱۹۹۲ در شهر برست در شمال غربی فرانسه به دنیا آمد. او نخستین رمانش «جوانی» را در بیست و دو سالگی نوشت ولی این رمان هرگز منتشر نشد. در سال…

ادامه مطلب

تحلیل تطبیقی دو ترانه فرهاد مهراد: جمعه‌ها خون جای بارون می‌چکه

این مقاله تلاشی است برای مقایسه دو متن ادبی از منظر تاریخ و فرهنگ. متون بررسی شده دو ترانه ایرانی «جمعه» و «شبانه» هستند که توسط خوانندهٔ مشهور راک ایرانی، فرهاد مهراد به اجرا درآمده‌اند. ترانه نخست «جمعه»، توسط یکی از مشهور‌ترین ترانه‌سرایان ایرانی، شهیار قنبری در اوایل دههٔ ۱۹۷۰ نوشته و نخستین بار به…

ادامه مطلب

نگاهی به رمان «گاماسیاب ماهی ندارد» نوشته حامد اسماعیلیون

پسری نوجوان، جعفرنام، برآمده از روستا، رنجدیده از ظلم اربابان، در آستانه انقلاب به صف انقلابیون می‌پیوندد؛ در جریان جنگ، تجربه می‌اندوزد و به فرماندهی، پخته و سردوگرم‌چشیده بدل می‌شود؛ فرماندهی که همزمان با فعالیت مسوولانه در رزم، عشق و صلح را در دل می‌پروراند. زنی به نام پوران؛ لبریز از شور زندگی، همیشه دلواپس مرگ…

ادامه مطلب

هنری میلر و شیطان در بهشت

نویسنده امریکایی (1891-1980) فرزند خیاطی بود. در نیویورک زاده شد و در محله بروکلین، محله مهاجران آلمانی و ایتالیایی و ایرلندی و یهودی، دوره کودکی دشوار و آشفته‌ای را گذراند که در سراسر زندگی از تأثیر آن برکنار نماند و در آثارش تنوعی شگفت‌انگیز از گروههای بشری پدید آورد که از خاطره‌های گذشته سرچشمه داشت.…

ادامه مطلب

اندیشه های برادران کوئن به بهانه اکران «درون للوین دیویس»

مهرناز منتظری: «برادران کوئن» که در اواخر سال هاي دهه 50 سالگي شان قرار دارند، مجموعه اي نفيس از جوايز سينمايي مختلف را در خانه و کارنامه خود جاي داده اند. از جمله اين جوايز مي توان به جوايز مربوط به فيلم «جايي براي پيرمردها نيست»، اقتباس آنها از رمان جذاب «کورمک مک کارتي» اشاره…

ادامه مطلب

تجدد ناتمام / در ضرورت شناخت جریان تجددخواهی در تاریخ معاصر ایران

چند سال پیش در حین پژوهش بر روی تاریخ پاورقی نویسی در ایران (که بخشهایی از آن به صورت پراکنده در چند نشریه منتشر شد)، هنگام کار روی نخستین نشانه های رمان نویسی در ایران  که متاثر از آشنایی با فرهنگ غرب بود؛ توجه ام به جریان تجدد در ایران و نقش آن در حوزه…

ادامه مطلب

پیشگامان ادبیات پلیسی جنایی (۱۰): دوروتی ال. سایرز

زندگی و عشق های دوروتی ال. سایرز/ تصویری که از دوروتی ال. سایرز {خالق شخصیت لرد پیتر ویمسی که بدون شک یکی از بزرگترین کارآگاهای جهان داستان در دهه های 20 و 30 بود} در اذهان مخاطبان باقیمانده یادآور زنی مسن است  با لباسهای مردانه و عینکی بر چشم و صورتی گرد {نشان چندانی از…

ادامه مطلب

کودتای ایرانی یا انگلیسی/ روایتی از ماجرای کودتای سوم اسفند ۱۲۹۹

سوم اسفند، کودتای ایرانی یا انگلیسی/  14سال بیشتر از انقلاب مشروطه نگذشته بود که صبح روز سوم اسفند سال 1299 و درحالی که هنوز سپیده نزده بود، هنگ قزاق از قزوین وارد تهران شد. رضاخان معروف به «میرپنج» فرمانده تیپ همدان جلودار بود. قزاق‌ها بلافاصله نظمیه، وزارتخانه‌ها، پستخانه‌ و ادارات دولتی و مراکز حساس تهران را…

ادامه مطلب

نصرت کریمی و صورتک هایش؛ نوشته ای از غلامحسین ساعدی

این نوشته  در سال 1358 در پانزدهمین شماره کتاب جمعه که به سردبیری اجمد شاملو منتشر می شد، به چاپ رسیده؛ همانگونه که در ابتدای نوشته آمده بهانه نگارش آن نمایش تازهٔ کارهای نصرت کریمی در انستیتو گوته، تهران بوده است. نصرت کریمی به حق از خلاق ترین بزرگان هنر این دیار بود که هیچگاه…

ادامه مطلب