رفتن به محتوا رفتن به نوار کناری رفتن به فوتر

راز شهرت «فرانتس کافکا»

ساحت نقد و نظر، عرصه تفاوت دیدگاه هاست، تفاوت هایی که اگر وجود نداشته باشدن، غیر طبیعی ست. درباره فرانتس کافکا مطالب ستایش آمیز بسیار خوانده ایم، اما بد نیست خواننده مطلب انتقادی از دیدگاهی دیگر باشیم. خواندن نظرات متفاوت درباره یک سوژه، آموزنده و برای رسیدن دریافت بهتر نسبت به ضعف ها و قوت…

ادامه مطلب

تفاوت های رمان و داستان کوتاه: خیلی دور، خیلی نزدیک!

قول مشهوری است که داستان‌نویس برجسته کترین منسفیلد چند بار کوشید تا رمان بنویسد، اما هیچ‌یک از تلاش‌های او قرین موفقیت نشد (مایسْزُر Myszor ۲۰۰۱: ۳۷). همچنین در بسیاری از کتاب‌های مربوط به ادبیات داستانی از نویسنده‌ی برجسته‌ی آمریکایی ویلیام فاکنر نقل‌قول شده که نوشتن داستان کوتاه، به مراتب طاقت‌فرساتر از نوشتن رمان است (همان:…

ادامه مطلب

نوشتن رمان مهمتر است یا داستان کوتاه؟!

درگفتگویی با احمد بیگدلی، اشاره به نکته‎ای جالب داشت که آن را باید علت بروز یکی از معضلات ملموس در ادبیات داستانی ایران در سالهای اخیر دانست، معضلی که از جنبه‎های گوناگونی می‎توان رد تاثیر منفی آن را مشاهده کرد. در اوایل دهه هشتاد بیگدلی که تجربه سالها داستان‎نویسی را در کارنامه داشت، و حتی…

ادامه مطلب

داستان آدینه(۲۵):«دو طوطی» اثری منتشر نشده از ابراهیم گلستان

بیست و پنجمین داستان آدینه‎ی «مد و مه»، اولین داستان ما در سال جدید، اثری ویژه از ابراهیم گلستان است. ویژه بدین معنا که این داستان کمتر دیده و خوانده شده است. اثری که در هیچ یک از کتابهای داستانی گلستان نیامده و از این منظر می‎توان آن را اثری منتشر نشده به حساب آورد.…

ادامه مطلب

نقش خلاقیت در داستان‎نویسی

گابریل گارسیا مارکز ، گفته است:" روزي که متوجه شدم از تنها چيزي که واقعاً از آن لذت مي‌برم ، داستان‌سرايي است، تصميم گرفتم همه‎ی چيزهاي لازم براي تامين و تعميم اين لذت را فراهم کنم ، به خودم گفتم : اين مال من است! هيچ کس و هيچ چيز نمي تواند مرا وادار به…

ادامه مطلب

تبارشناسی ادبیات نوین ایران (بخش نخست)

داستان‎‎نویسی و رمان گونه‎هایی از داستان‎گویی هستند که ورود آنها به ایران حاصل آشنایی ایرانیان با فرهنگ و ادبیات اروپا بود که در میانه دوران حکومت قاجار (پیش از عصر مشروطه)، شکل گرفت. این شیوه جدید ابتدا با سنت‎های داستان‎گویی ایرانی آمیزش یافته و به نوشتن رمان‎گونه‎هایی انجامید که به تدریج پس از شکل‎گیری نهضت…

ادامه مطلب

ارزیابی شتابزده: «مد و مه» در شش ماهی که گذشت!

حالا درست شش ماه از تولد «مد و مه» می‎گذرد، و مصادف شدن شش ماهگی این طفل نوپا با آغازین روزهای سال 1390، مجال خوبی‎ست برای آنکه در اولین مطلب سال جدید، بعد از تبریک و شادباش برای فرا رسیدن عید نوروز و آرزوی موفقیت برای همه‎‎ی آنها که «مد و مه» می‎خوانند و همه‎ی…

ادامه مطلب

بازتاب زندگانی ائمه و معصومین در ادبیات عامه پسند (بخش پایانی)

در روزهای پیش بخش نخست این نوشته  که به بازتاب زندگی ائمه و معصومین، در داستانهای عامه‎پسند قدیمی می‎پردازد، از نظر شما گذشت. در بخش نخست علاوه بر مقدمه‎ای برای شناسایی این گونه آثار، نگاهی داشتیم به داستانهای تاریخی و یا مذهبی‎ای که جواد فاضل و ذبیح الله منصوری ارائه کرده بودند، امروز بخش پایانی…

ادامه مطلب

داستان آدینه (۲۴): «سبز مثل طوطی، سیاه مثل کلاغ» اثر هوشنگ گلشیری

آخرین داستان آدینه امسال را اختصاص دادیم به اثری از هوشنگ گلشیری، نویسنده ای که در بیست و پنج سال پایانی حیات خود، مهمترین و در عین حال تاثیر گذارترین نویسنده ایرانی بود؛ تاثیر گذاری‎ای که همچنان ادامه دارد و چه بسا پررنگ‎تر از گذشته نیز محسوس است. علت واضح آن نیز نه تنها حضور…

ادامه مطلب

می نویسم تا بدانم چرا می‎نویسم!

چرا می‎نویسید؟ این یکی از مهم‎ترین سوالاتی ست که می‎تواند پیش روی یک نویسنده قرار بگیرد و پاسخ آن نیز می‎تواند روشن کننده خیلی نکات کلیدی و جالب توجه برای شناخت آن نویسنده  و همچنین آموزنده  علاقمندان داستان‎نویسی باشد. حتی شاید براساس این پاسخ بتوان  نویسندگان را دسته‎بندی کرد، مطمعنا از نویسنده‎ای که به دلیل…

ادامه مطلب

از شنا کردن درجهت آب هیچ لذتی نمی برم!

«همنوایی شبانه ارکستر چوبها» از جمله رمانهای قابلی ست که درطول یک دهه گذشته منتشر شده، و باوجود گذشت این سال‎ها هنوز خواندنی‎ست و احتمالا این مسئله تداوم نیز داشته باشد، پرداختن به دلایل این نکته البته مطلب مستقلی را می‎طلبد  که در آینده به آن خواهیم پرداخت. انتخاب این گفتگو که انجام آن به…

ادامه مطلب

داستان آدینه (۲۳):«آیینه» اثر محمود دولت آبادی

از نسل نویسندگان شاخصی که آثار بزرگ و ماندگاری در ادبیات داستانی معاصر ایران خلق کردند، حالا تنها محمود دولت آبادی مانده که «کلیدر»ش و ایضا «جای خالی سلوچ» او بر تارک ادبیات داستانی ایران می‎درخشند. دولت آبادی هرچند که با رمانهایش درادبیات ایران شهره است، اما داستانهای کوتاهی نیز نوشته که البته بیشتر به…

ادامه مطلب

نوشتن و نوشتن مانند نان‎پختن اندلسی‎ها

ادبیات محفلی، واژگان ویژه خود دارد. اگرچه کمتر تعریف صریحی از آن به دست داده می‎شود، با وجود این، غالباً نقش مسلطی را در جامعه روشنفکری یا شبه‎روشنفکری ایفا می‎کند و تأکیدهایش را تا حد شعار یا دستورالعمل صرف، ساده می‎سازد و سپس آن را به اذهان معمولاً از پیش آماده‎ای حقنه می‎کند که گویی…

ادامه مطلب

بالاتر از هر بلند و بالایی

گفته‎های ابراهیم گلستان همواره شنیدنی، جذاب و آموزنده است (و البته در بسیاری موارد جنجال برانگیز)، شاید برخی با این عقیده چندان موافق نباشند، که این هم بر می‎گردد به همان ویژگی جنجال برانگیزی این حرفها، چرا که گلستان رک و بی‎تعارف حرف می‎زند. درباره برخی چهره زمانی به تناسب مثبت نظر داده و زمانی…

ادامه مطلب

ریموند کارور: نسخه اول هر داستانی وحشتناک است!

خواندن تجربه‎ها و عادت‎های نویسندگان بزرگ راهگشاست، حداقل اینکه به نویسندگان کم تجربه کمک می‎کند که با استفاده از این تجربه‎ها به غنای کار خود بیفزایند. هرچند که آگاهی و اشراف به این نکات آموزنده به تنهایی نمی‎تواند از کسی یک نویسنده بسازد، اما وقتی در کنار دیگر عوامل موثردر این زمینه قرار گیرد، نتایج…

ادامه مطلب

«قضیه» در آثار صادق هدایت

«قضيه» در آثار صادق هدايت "قضيه" در ادبيات فارسي يک گونه يا ژانر (genre) از ادبيات است که شخص صادق هدايت را بايد مبتکر آن دانست.1 قضيه را در سنّت ادبيّات فارسي مي توان همان "نقيضه" دانست و در اصطلاح ادبي غربي پارودي (parody) را برابر آن شمرد. نقيضه ساز يا پارودي پرداز سبک و…

ادامه مطلب

نگاهی به «عروس بید» اثر یوسف علیخانی

داستانهای «عروس بید» برگرفته زندگی و روزگار اهالی یکی از روستاهای اطراف قزوین؛ روستای الموت. اما نه از آن دسته روستاهایی که ما در ذهن خود تجسم می کنیم. روستای الموت جایی است جادویی و شگفت انگیز. با طبیعتی منحصر به فرد و رویایی. شخصیت ها و مکان هایی که نویسنده در کتاب عروس بید…

ادامه مطلب

داستان آدینه (۲۲): «زنی که مردش را گم کرد» اثر صادق هدایت

داستان بیست و دوم آدینه را نیز اختصاص دادیم به اثری معروف از صادق هدایت که از مجموعه داستان سایه روشن انتخاب شده، داستان کوتاه « زني كه مردش را گم كرد » آنقدر معروف هست که بی‎نیاز از معرفی باشد، پس بدون توضیح اضافی می‎رویم سراغ خود داستان، فقط این اشاره ضروری به نظر…

ادامه مطلب

اصولی که هر نویسنده جوان باید بداند!

سوزان سانتاک از اواسط دهه شصت میلادی مطرح شد،  و به خطا نرفته‎ایم اگر او را یکی از مهمترین و موثرترین مفسران فرهنگ و ادبیات و هنر معاصر به حساب بیاوریم. سانتاک در امریکا به دنیا آمد و درهمین کشور نیز رشد کرده و به تحصیل پرداخت،  اما به شدت شیفته فرهنگ اروپایی به‎ویژه همزمان…

ادامه مطلب

نگاهی به رمان «شبیه عطری در نسیم» اثر رضیه انصاری

شبیه عطری در نسیم ظاهرا تجربه‎ای کارگاهی در رمان نویسی‎ست که این روزها نمونه‎هایش نیز فراوان شده و البته با توجه به این که در چنین کارگاه‎هایی اغلب نویسنده‎ای با تجربه نیز به عنوان استاد یا مدرس حضور دارد، برخورداری از این نتایج قابل قبول چندان دور از ذهن نباید باشد. رضیه انصاری با رمان…

ادامه مطلب

نگاهی به مجموعه داستان «چهار چهارشنبه و یک کلاه گیس» نوشته‎ی بهاره رهنما

«مدت هاست که بیشتر زن‎هایی که برای فال پیش  من می‎آیند منتظر چیزی نیستند یا مدت ها از زمانی که منتظر بوده‎اند گذشته، چندان امید و رمقی هم برای چشم به راه بودن یا چندان باور و اعتقادی به وقوع یک معجزه ندارند. بعضی‎هاشان هم به این خاطر اصلا منتظر نیستند. چون آن قدر به…

ادامه مطلب

نگاهی به رمان «بهار خاکستری» اثر پروین پورجوادی و زهره ابوقداره

رمان «بهار خاکستری» از جمله آثاری‎ست که ظاهرا بر مبنای یکسری وقایع واقعی نوشته شده است و از این منظر چیزی نیست جز به متن آمدن یک واقعیت. این کتاب دستمایه رمان حول مضمون رنج  و تقدیر آدمی می‎گردد، به جبر زندگی آدمی می‎پردازد و از منظر مضمونی می توان آن را در ژانر اجتماعی…

ادامه مطلب

ادبیات‎عامه‎پسند در خدمت ادبیات جدی‎ست

اختصاصی «مد و مه»: سومین نشست از سلسله نشست های نقد آموت بعدازظهر روز گذشته (پنجشنبه 5 اسفند) برگزار شد. این نشست، به بهانه انتشار رمان «شب آفتابی» نوشته نسرین ثامنی، ادبیات عامه پسند، با حضور «محمدرضا گودرزی» نویسنده و منتقد، «رسول یونان» شاعر، نویسنده و منتقد، «حمیدرضا امیدی سرور» نویسنده و منتقد و «میثم…

ادامه مطلب

نگاهی به رمان «شبیه عطری در نسیم» اثر رضیه انصاری

از سال 1930 نظریه افعال گفتاری توسط فیلسوف آكسفوردی جان آستین مطرح شد. این نظریه بعدها در دهه 1960 به بعد بازتقریر شد و كسانی همچون سرل و باخ و هارنیش زوایایی دیگر بر آن افزودند. نظریه افعال گفتاری مدعی است واحد معنادار زبان جمله نیست. بلكه یك «كار» است. و ادای جمله‌‌ی معنادار تنها…

ادامه مطلب

همه آنچه درباره هدایت باید بدانید!

متن زیر را می‎توان یکی از جامع ترین تحقیقات درباره زندگی هدایت دانست که بدون زیاده گویی و  با زبانی تقریبا موجز، و با رویکردی تبار شناسانه به خاندان او، نوشته شده است. نویسنده مطلب محمود کتیرایی است که از نخستین محققان در زندگی و احوال هدایت به شمار می آید و یکی از کتابهای…

ادامه مطلب

صادق هدایت و مرگ نویسنده

متن زیر سخنرانی دکتر محمد صنعتی‎ست در مراسم یكصد و یكمین زاد روز صادق هدایت که به بحث مسئله مرگ نویسنده و صادق هدایت می‎پردازد.  این نوشته خواندنی و درخور نکات جالب توجهی‎ست که بی‎هیچ توضیحی از شما دعوت می‎کنیم که خواننده آن باشید. از دکتر صنعتی در سالهای گذشته کتاب «صادق هدایت و هراس…

ادامه مطلب

«بوف کور» به روایت احسان طبری: عطش سخن گفتن از دردهای انسانی

صادق هدایت اگرچه هیچگاه عضو حزب توده نشد، و حتی در لفظ آن را نوعی جنقولک بازی می‎دانست(!)، اما در میان دوستانش از اعضای خزب توده بسیار بودند و حتی روایت است در دوران بگیر و ببندها، گاه این رفقا جلسات خود را در اتاق هدایت برگزار می‎کردند! احسان طبری هم یکی از همین سنخ…

ادامه مطلب

فردید: هدایت اندیشمندی بی‎نظیر و بیزار از ناراستی‎های روزگاری رسوا بود!

متن زیر یکی از مهمترین نوشته‎هاست درباره صادق هدایت، اهمیت آن نه به دلیل طرح نکاتی تازه و بدیع درباره هدایت (هرچند که از این جهت هم خالی از ارزش نیست)، بلکه  از آن روست که توسط سید احمد فردید نوشته شده است.  چهره ای که اگر اندک شناختی درباره او و مواضع فکری و…

ادامه مطلب