رفتن به محتوا رفتن به نوار کناری رفتن به فوتر

«ساختار روان‌شناختی فاشیسمِ» ژرژ باتای و وضعیت «پاتِ» ادبی ما / شیما بهره‌مند

تعارف را کنار بگذاریم، ادبیات و فرهنگِ ما در وضعیتِ وخیمی است که می‌توان به‌تمثیل آن را «وضعیت پات» خواند. وضعیتی در شطرنج که حریفان به بن‌بست می‌رسند، نوعی قفل‌شدگی که ادبیاتِ ما به‌ تبع شرایط سیاسی و نیز درونی خود به آن مبتلاست. رودررویی جریان غالبِ ادبی که چرخه تولیدِ کتاب را در دست…

ادامه مطلب

آل‌احمدِ داستان‌نویس و مدیرِ مدرسه / علی شروقی

از کلیشه‌های ادبیِ کذب در ادبیاتِ ایران یکی هم این است که جلال آل‌احمد کلا داستان‌نویس نبوده و صرفا نثرِ «گیرا»یی داشته است. آل‌احمد البته نویسنده‌ای بود که داستانِ خوب کم نوشت. بهترین‌هایش «مدیر مدرسه» بود و «سنگی بر گوری» و شاید تک و توک قصه کوتاه.

ادامه مطلب

شکل‌های زندگی: شصت سال پس از مدیر مدرسه / نادر شهریوری (صدقی)

داستان‌های آل‌احمد با آیرونی* (irony) همراه است، آیرونی شکل‌های گوناگون دارد. آیرونی آل‌احمد ریشخند توأم با طنز و کنایه است. در ادبیات آل‌احمد خواننده شاهد حضور گسترده شخصیت‌های داستانی نه‌چندان متنوع اما پرماجرا است که نقادانه و از جایگاهی بالا به محیط پیرامون خود توجه دارند.

ادامه مطلب

نگاهی به دنباله نویسی در ادبیات با تمرکز بر نغمه یخ و آتش / پیمان خسروتهرانی

به اتمام رساندن نگارش آثار دنباله دار کار مشکلی است و هر نویسنده ای از پس آن بر نمی آید.وقتی جورج آر.آر مارتین اعلام کرد که هنوز کتاب ششم ترانه یخ و آتش را به اتمام نرسانده با واکنش های مختلفی مواجه شد.عده ای گفتند دوستداران وی از این بی خیالی در ارائه اثر بعدی…

ادامه مطلب

مروری بر رویدادهای انقلاب مشروطه توأم با پیگیری سویه های تئوریک آنها / اسماعیل نوشاد

بسیاری در امروز ایران مشروطه را یک انقلاب شکست خورده می دانند و گونه ای سخن می گویند که انگار ما هنوز درگیر ِ مسائلی چون جدال سنت و تجددیم. این حرفها پوچ و بی موردند. انقلاب مشروطه تغییراتی در هندسه اجتماعی ایران خلق کرد که بازگشت ناپذیرند. همچنین این تغییرات صورت معادلات اجتماعی تازه…

ادامه مطلب

نگاهی دوباره به «بوتیک» ساخته حمید نعمت‌الله/ فیلمی که در یادها ماند و خاطره شد

​بوتیک (۱۳۸۲) داستان زندگی چند جوان است که فیلم از میان آن‌ها روی زندگی جهانگیر (محمدرضا گلزار) بیش از دیگران تمرکز می‌کند و به او بیش‌تر نزدیک می‌شویم تا بدانیم آشنایی‌اش با دختری جوان چه‌گونه آرامش ظاهری زندگی او را به‌هم می‌ریزد و او دیگر هرگز به موقعیت ابتدایی زندگی‌اش بازنمی‌گردد و در موقعیت تازه‌اش…

ادامه مطلب

محبوبه میرقدیری باید از درک حضور دیگری گفت

محبوبه میرقدیری مثل آدم‌های داستان‌هایش، نویسنده‌ای به دور از حاشیه است؛ به دور از پایتخت، شعر و قصه‌اش را می‌نویسد، بی‌آنکه در پی نام و مطرح‌شدن باشد. میرقدیری با رمان «و دیگران» که در سال ۸۵ منتشر شد بیشتر دیده و شنیده و خوانده شد: این رمان توانست جایزه‌ مهرگان ادب را به‌عنوان بهترین رمان…

ادامه مطلب

مرگ، فلسفه و ادبیات در «خیلی کم… تقریبا هیچ» اثر سایمون کریچلی/ زیستن در زمانه‌ای سربی

فلسفه می‌تواند ادبیات شود و باز خود را بشناسد اما نه به‌مثابه فلسفه». سایمون کریچلی، نظریه‌پردازِ اهل انگلستان در کتاب خود با عنوانِ «خیلی کم… تقریبا هیچ» بر ارتباط ادبیات و فلسفه تاکید دارد. او می‌نویسد: «اگرچه مرگ پدرم هسته تجربی کتاب است اما من درباره آن فلسفه‌پردازی نمی‌کنم… اگر چیزی این هسته تجربی را…

ادامه مطلب

ما از جنس رویاها هستیم

«روی نقشه پیدایش نمی‌کنی؛ مکان‌های درست‌وحسابی هیچ‌وقت روی نقشه نیستند»، مصداقِ این نقل‌قول از ملویل، «کامچاتکا» است. یکی از همین لامکان‌های ملویل که در نظر راویِ رمان «کامچاتکا» اثر مارسلو فیگراس، مکانی است «دور از همه‌جا، دست‌نیافتنی»، پناهگاهی برای جان به‌دربردن. جایی که در نقشه جغرافیا نیست و راوی نوجوانِ رمان و برادر پنج‌ساله‌اش در…

ادامه مطلب

شکل‌های زندگی: هجده‌سال پس از شاملو / نادر شهریوری (صدقی)

شعر اگرچه به حیات خود ادامه می‌دهد، اما موقعیت هژمونیک خویش را نسبت به دهه‌های گذشته از دست داده است. این مسئله با حال‌وهوای سیاست‌زدایی‌شده در دهه‌های گذشته و همین‌طور ضدِ سیاست غالب بر جهان کنونی بی‌ارتباط نیست. هنگامی که آدورنو می‌گوید، پس از آشویتس سرودن شعر جنایت است

ادامه مطلب

بامداد دیگری آغاز شد/ روایت حافظ موسوی از روز خاک‌سپاری «شاعر»

صبح روز دوشنبه سوم مرداد ۱۳۷۹ آقای محمود دولت‌آبادی به من تلفن کرد و با صدایی گرفته و غمگین گفت: «شاملو تمام کرد» و از من خواست که عصر همان روز به منزل او بروم. دولت‌آبادی عضو هیئت دبیران کانون بود و من صندوق‌دار کانون. عصر آن روز علاوه بر دبیران کانون، تعدادی از دوستان…

ادامه مطلب

گفتگو با ریچارد فورد (نویسنده معاصر امریکایی) / ادبیات دریچه‌ای برای دیدن اهمیت زندگی است

نخستین داستانی که ریچارد فورد برای گرانتا نوشت، در هشتمین شماره، «رئالیست کثیف»، در سال ۱۹۸۳ چاپ شد. فورد که زاده جکسون می‌سی‌سی‌پی بود، آن موقع در شرف چهل‌سالگی قرار داشت و تا آن زمان دو رمان به نام‌های «تکه‌ای از قلبم» و «واپسین بخت» را چاپ کرده بود.

ادامه مطلب

اپرائیسم توطئه‌ای برای تکه تکه کردن آدمها / نسترن مکارمی

«لندن شهر چیزهای قرمز» عنوان مجموعه داستانی نوشته ی نوید حمزوی است که در سال ۹۵ توسط نشر نیماژ منتشر شده است. این مجموعه شامل دوازده داستان است که با رویکردی تازه – لااقل درمیان داستانهای ایرانی- می‌تواند نوید حمزوی را به عنوان نویسنده ای دارای سبک خاص خود معرفی کند

ادامه مطلب

نگاهی به داستان نویسی علی اشرف درویشیان / رضا ملکیان

علیجان درویش، لطیف تلخستانی یا علی اشرف درویشیان؟ اصلا چه اهمیتی دارد؟ وقتی مردی با تن و ذهنش درد می کشد و این درد تبدیل می شود به حرف، به کلمه و کنار هم می نشیند و داستان هایش را می سازد. اصلا چه اهمیتی دارد نویسنده ای ممنوع القلم شود، سانسور شود ، از…

ادامه مطلب

هاینریش فون کلایست؛ نویسنده ای که کافکا دوستش می‌داشت

میشائیل کلهاس» نوولی است که محمود حدادی، مترجم ادبیات آلمان، آن را از زبان آلمانی ترجمه کرده و نویسنده اش، هاینریش فون کلایست، را به فارسی زبانان معرفی کرده است. کتاب «میشائیل کلهاس» که ناشرش «نشر ماهی» است علاوه بر نوول فوق، سه داستان دیگر نیز دارد

ادامه مطلب

تثلیث تاریخ، فلسفه و نوول / درباره «زلزله در شیلی» اثر هاینریش فون کلایست

به زعم ایان وات، اگر فرض را بر این بگذاریم که به دست دادن شرحی مطابق واقع از سلسله تجربیاتی که افراد عملا در زندگی خود با آن روبرو می شوند، فصل مشترک رمان و فلسفه است، بنابراین بهره وری از عنصر تاریخ در ساخت و پرداخت توصیف رئالیستی (از جمله ارکانی که شالوده ساز…

ادامه مطلب

گفتگو با اینگو شولتسه / کشورها باید از نویسندگانشان حمایت کنند

اینگو شولتسه از نویسنده‌های برجسته و مطرح امروز آلمان است که کتاب‌هایش به بسیاری از زبان‌های زنده دنیا ترجمه شده است از جمله فارسی: «موبایل» (داستان‌هایی به سبک‌وسیاق گذشته)، ترجمه محمود حسینی‌زاد، نشر افق، «آدام و اِوِلین»، ترجمه حسین تهرانی، نشر کتاب کوله‌پشتی، «داستان‌های ساده» ترجمه حسین تهرانی، نشر چشمه. شولتسه، متولد ۱۹۶۲ در درسدن…

ادامه مطلب

دختر سرکه‌ای: درباره رمانی از آن تایلر / کیهان بهمنی

نویسنده‌ مشهور امریکایی آن تایلر (همسر تقی مدرسی) برخلاف سایر آثارش، آخرین اثر چاپ شده‌ خود را، به نام «دختر سرکه‌ای» (٢٠١۶) با عنوان فرعی «بازخوانی رام کردن زن سرکش» منتشر کرده است. اما علت وجود این عنوان فرعی چیست؟ انتشارات هوگارث که در سال ١٩١٧ توسط ویرجینیا و لئونارد وولف تاسیس شد،

ادامه مطلب

هنوز از نویسنده شدنم متعجب هستم / آن تایلر از نویسندگی می گوید

  آن تایلر، نویسنده جامع‌الاطرافی است که همواره آثار مرغوبی را به خواننده عرضه کرده و همین مرغوبیت دلیلی برای خو گرفتن به سبک متمایز او شده است. منزوی‌ها، ناجورها، بی‌عرضه‌ها، خانواده‌های سودازده و از هم پاشیده‌شده شخصیت‌های داستان‌های او را تشکیل می‌دهند

ادامه مطلب

#وجیزه: چطور «انسان خداگونه» کم مانده بود نان مارا آجر کند!

عرض شود که چندی است از وجیزه نویسی جامانده‌ام، نه اینکه حرفی نبوده که بوده، مجال نوشتن نبوده، اما انتشار کتاب «انسان خداگونه» (تاریخ مختصر آینده) اثر یووال نوح هراری با ترجمه زهرا عالی که به همت نشر نو به بازار آمده است، باعث شد تنبلی را کنار بگذارم. این کتاب را می توان ادامه…

ادامه مطلب

امید در عین ناامیدی! / ««دلم می‌خواد» ساخته بهمن فرمان آرا

دلم می‌خواد»، ساخته کارگردان دل‌بسته مسائل اجتماعی، بهمن فرمان‌آرا، داستان نویسنده‌ای است که مدتی نمی‌تواند بنویسد و این ننوشتن در سکانس‌هایی، دلیلش شاید خبر‌هایی باشد که از «غم و اندوه» اطرافیان، ساطع می‌شود و هر روز خبر فوت یا بیماری یکی از نزدیکانش، سبب می‌شود تا از هرآنچه «غیرشادی» است دوری گزیند

ادامه مطلب

چیکیتا کالوینو و زیستن در کنار خالق بارون درخت نشین/ نوشته ماریو بارنگی

در شناسنامه، نامش استرجودیت سینگر بود، ولی از همان دوران کودکی در آرژانتین همه او را چیکیتا صدا می‌زدند. کمی رگه روسی و کمی بیشتر ریشه یهودی داشت. در محیط بورژوایی بوئنوس‌آیرس بزرگ شده و خیلی زود با دنیای هنر و ادبیات رابطه پیدا کرده بود.

ادامه مطلب

ایتالو‌کالوینو و چیکیتا، همدل و همسرش / غلامرضا امامی

ایتالو کالوینو به سال ۱۹۲۳ در کوبا زاده شد. در خانواده‌ای دانشور که به آن کشور مهاجرت کرده بودند. پدر و مادرش هردو گیاه‌شناس بودند و شیفته طبیعت و محیط زیست. ازهمین‌رو تأثیر والدینش و تربیت آنان بر وی در طبیعت‌گرایی و شناخت عمیق کالوینو از گیاهان در آثارش نمایان است.

ادامه مطلب

کوتاه درباره کتابی که باید آن را خواند!

تاریخ، سفری است مکاشفه‌آمیز به هستی، انسان و کیهان؛ سفری که این‌بار یووال نوح هراری با کتاب «انسان خردمند» ما را با این عبارت که «می‌شود سوال‌های بزرگ پرسید، و به صورت علمی به آنها پاسخ داد» دعوت می‌کند تا با «تاریخ مختصر بشر» همسفر شویم. کتابی که نخسین‌بار در سال ۲۰۱۱ به زبان عبری…

ادامه مطلب

مجموعه «دید آموزی» نوشته‌ی پیتر ینی با ترجمه‌ی کامران غبرایی / روزنه ای به سوی اصلاح آموزش طراحی

مجموعه‌ای که پیش رو دارید، از همین روزنه مجرایی برای اصلاح آموزش طراحی می‌گشاید. اگر عزم یادگیری طراحی دارید، یا بر آن هستید که مهارت‌های رسم خود را بهبود بخشید، مجموعه دیدآموزی منبعی خواهد بود برای الهام‌گیری و تمرین‌های آسان این مجموعه شما را به شوق خواهد آورد تا برگ‌های دفتر طراحی‌تان را با پشت…

ادامه مطلب

بشمار بشمار با موسیقی مرگ / طلا نژادحسن

جمله‌ای که «غروبدار» با آن در چشم خواننده جان می‌گیرد و تکلیف خواننده را از همان آغاز روشن می‌کند صفحه تقدیمی کتاب است، که قرارداد نانوشته‌ای است برای ابراز علاقه و دلیل نویسنده در تالیف اثر: «تقدیم شد به مرگ»؛ صورت یک سرفصل، سرفصلی که تا پایان کتاب گریبانگیر خواننده است.

ادامه مطلب

دستور زبان جهانی اخلاق / نگاهی به کتاب «ذهن اخلاقیِ» مارک هاوزر

عواطف در جانوران اجتماعی، چه اهلی و چه وحشی، زیربنای بسیاری از امور روزمره زندگی است. صعود نیازمند انگیزه، خطر کردن و خصومت‌ورزیدن است در حالی که حفظ وضع موجود در گرو فرستادن پیام تمکین و ترس از بالادستان است. بسیاری از نخستی‌های غیرانسان و بعضی از غیرنخستی‌ها مانند دلفین، بز و کفتار پس از…

ادامه مطلب

انتشار اطلاعات به روایت عباس مسعودی

«عباس مسعودی» بنیانگذار روزنامه «اطلاعات» در سال ۱۲۸۰ در تهران متولد شد. او پس از پایان تحصیلات مقدماتی و متوسطه در دبیرستان دارالفنون، با کارگری ساده و حروفچینی و در چاپخانه و پس از چهار سال مصحح روزنامه‌های «اقدام» و «شفق» و خبرنگار روزنامه‌های «ایران» و «کوشش» و در کنار آن به آموزش زبان خارجه…

ادامه مطلب

فیلسوفان همیشه داستان گفته‌اند، اما از نوعی دیگر / کاستیکا براداتان

در سنت دانشگاهیِ عصر ما، آنچه می‌خواهد فلسفه را از هر دانش دیگری جدا کند استدلال عقلانی است. اما وقتی به آثار بزرگ‌ترین فیلسوفان جهان سرک می‌کشیم، چیز دیگری فاش می‌شود: فلسفه از اساس به شعر و داستان آمیخته شده، تاحدی که گاه نمی‌توان فرق فیلسوف و شاعر را فهمید: «تمثیل غار» افلاطون قصه‌ای خیالی…

ادامه مطلب

نگاهی«رئیس‌جمهور ما» اثر فیلیپ راث / کاریکاتور نیکسون

فیلیپ راث (۲۰۱۸-۱۹۹۳)، نویسنده شهیر آمریکایی و از بزرگ‌ترین نویسندگان نیمه دوم قرن بیستم، بعد از انتشار اولین اثر خود «خداحافظ کلمبوس»، توجه مخاطبان ادبیات داستانی و منتقدان را به خود جلب کرد. این کتاب جایزه ملی کتاب امریکا را در سال ۱۹۶۰ برای راث به ارمغان آورد، جایزه‌ای که یک‌بار دیگر در سال ۱۹۹۵…

ادامه مطلب