Skip to content Skip to sidebar Skip to footer
مد و مه – برگه 5

راهنمای نظری و عملی برای خوانش ادبیات داستانی(۱۵)/ جواد اسحاقیان

  “نقد واکنش خواننده” ۱ ـ همان گونه که از نامش برمی آید ـ بر بازتاب خواننده نسبت به “متن ادبی” تأکید می کند. با این همه، این حکم به هیچ وجه به این معنی نیست که شما به عنوان خواننده تنها به این اکتفا کنید که باری به هر جهت، باید “واکنشی” نسبت به…

Read more

بالزاک

«بالزاک در آینه» (۲) اثر زیگ بریت اِسوان/ فلسفه‌ی زندگی زناشویی

بالزاک، نویسنده‌ی کُمِدی انسانی، چنان در کار خویش غرق بوده که عملاً خطوط ویژگی‌های فردی خویش را ازدست داده‌است. شخصیت او ازطریق گسترش شایعه‌ها، هرچند در معیاری بسیاری عظیم، به عنوان یک اندیشمند رؤیایی و یا تنها شخصیت یکنواخت لطیفه‌ها و طنزها، تبدیل به نوعی از کاریکاتورهای «رابله[۱]»‌ای شده‌است.

Read more

گریز از حصارهای سنت‌گرایی؛ «مائو» اثر خریستوس ایکونومو

خریستوس ایکونومو متعلق به نسلی از داستان‌نویسان یونانی است که روزگار تلخ بحران‌های مختلف اقتصادی و بن‌بست‌های گوناگون سیاسی را در دو دهه‌ی اخیر پشت سر گذاشته‌اند و از این ‌رو داستان‌های آن‌ها روایت‌گر زندگی مردمی است که از انواع ناامنی‌ها و استبدادهای قرن بیستم به تنگ آمده‌اند و امیدی به بهبود شرایط ندارند.

Read more

«بالزاک در آینه» (۱) اثر زیگ بریت اِسوان/ مقدمه

بالزاک در آینه اثر زیگ بریت اِسوان ( Sigbritt Swahn ) کتابی است که به همت اشکان آویشن از زبان سوئدی به فارسی برگرانده شده است. اثری جامع و خواندنی درباره انوره دو بالزاک از مهمترین نویسندگان ادبیات کلاسیک فرانسه که خوشبختانه اغلب آثارش به فارسی ترجمه شده‌ و کم و بیش ترجمه های…

Read more

خوانش یونگی از «شازده کوچولو» / جواد اسحاقیان

     این اثر، به بیش از ۲۵۰ زبان ترجمه شده و ۲۰۰ میلیون نسخه از آن به فروش رفته و در ایالات متحده و نیز فرانسه، عالی ترین “جایزه ی کتاب ملی” را به خود اختصاص داده است و گذشته از این، به منبع الهامی برای تولید فراورده های فرهنگی از نوع فیلم، موسیقی، ادبیات،…

Read more

سالهای افول / نشر فنجان

پاریس، جشن بیکران/ حمیدرضا امیدی‌سرور

با دیدن «سالهای افول» (پاریس دهه ۱۹۳۰) اثر ویلیام وایزر که رضا رضایی ترجمه کرده و نشر فنجان به زیبایی به بازار فرستاده است،  دوباره این سرخوشی و میل قدیمی در من زنده شد. از زمانی که کتاب به دستم رسیده مدام خواندن کتاب را به زمانی مناسب موکول می کنم، هر بار چند صفحه…

Read more

«دنیای قشنگِ نو» نوشته ی آلدوس هاکسلی

از «فورد» تا «فروید» در رمان «دنیای قشنگِ نو» نوشته ی آلدوس هاکسلی / جواد اسحاقیان

در این رمان، همه ی نیازهای ثانویه ی آدمی را نهادهای عالی تر فراهم می آورند؛ همان گونه که نیازهای اولیه ی او مانند غذا و سرپناه نیز در جامعه ی نو از پیش آماده و پیش بینی شده است. خوشبختی، موهبتی نیست که خودِ آدمی به دنبالش باشد؛ بلکه دولت بر پایه ی وضعیت…

Read more

کتاب‌خواندن در چهل‌سالگی چه فرقی با بیست‌سالگی دارد؟

در بیست‌سالگی همه‌چیز پیش چشممان ممکن به نظر می‌رسد. زندگی جلوی رویمان است و قرار است نویسنده‌ای معروف، تاجری ثروتمند یا دانشمندی دوران‌ساز شویم. سیری‌ناپذیریم و وقتی سراغ کتاب‌ها می‌رویم با فراغ بال هر چه پیش آید می‌خوانیم. اما وقتی پا به سن می‌گذاریم، وقتی به قفسۀ کتاب‌فروشی‌ها نگاه می‌کنیم، حسرتی شیرین و غمی سنگین…

Read more

تجدد در ایران

روشنفکری ایران و مدرنیته؛ رویارویی نخستین/ فرزین وحدت

استدلال من در این نوشته این است که رویارویی روشنفکری ایران با مدرنیته در نیمه دوم سده نوزدهم ، با اقتباس دو جنبه متنافر ولی کاملاً وابسته مدرنیته مشخص می‌شود :یکی پذیرش عنصر بالقوه رهایی‌بخش مدرنیته، و دیگری بخش “تاریک‌تر” مدرنیته، یعنی جنبه‌ای از جهان مدرن که بیشتر به سلطه و شئی‌ وارگی هدایت‌گر‌ است.…

Read more

تحلیل مضمونی «۱۹۸۴» اثر جورج اورول/ جواد اسحاقیان

آشکارا میگویم که رمان “۱۹۸۴” (Nineteen Eighty-Four: 1949) بی هیچ گونه تردیدی، جلد دوم رمان تمثیلی و پیشین نویسنده با عنوان اصلی “مزرعه ی حیوان” (۱۹۴۵Animal Farm:) و در ترجمه ی فارسی آن “قلعه ی حیوانات” است که ربطی به “بریتانیا” ندارد و کوشش نویسنده در بومی کردن رمان با هر نیّت و قصدی، بی…

Read more

فئودور داستایفسکی: فیلسوفِ آزادی

بگویید انسان‌بودن یعنی نیکوکاری، بلافاصله انسان‌ها تمام تلاششان را می‌کنند تا به دیگران شر برسانند. بگویید انسان‌بودن یعنی آسیب‌زدن، دم‌به‌دم آدم‌ها را می‌بینید که مهربانی می‌کنند و کمک می‌رسانند. این عصیانِ درونی، این میلِ همیشگی به خلاف جهت شناکردن از نظر داستایفسکی جزئی از ذات بشر است، میلی که خیلی وقت‌ها خودش را در قالب…

Read more

سانسور بدست بی‌سوادان اسبابِ نابودیِ فرهنگ است

بزرگداشت زبان فارسی و شعر و چهره‌های هنری و نویسندگان بزرگ، چه قدیم چه جدید، این‌ها به‌حرف نیست. ما اگر صدها روز هم داشته باشیم در سال به‌نام این‌ها و هی مقاله بنویسیم و هی بگوییم این‌ها آدم‌های بزرگی بودند و چنین و چنان، فایده‌ چندانی نخواهد داشت

Read more

ویلیام باروز: شما دارید به پارچه حمله می‌کنید

ویلیام اس. باروز، با نام ادبیِ ویلیام لی (۱۹۹۷-۱۹۱۴)، داستان‌نویس، مقاله‌نویس و نقاش آمریکایی بود که به‌عنوان اولین چهره‌ی نسل بیت و همچنین یکی از سیاسی‌ترین، تأثیرگذارترین و خلّاق‌ترین نویسندگان قرن بیستم شناخته شده است. نوشته‌های او به‌یک‌اندازه بر ادبیات و فرهنگ عمومی تأثیر داشته‌اند. باروز هجده رُمان و داستان بلند، شش مجموعه داستان کوتاه…

Read more

گابو ۴۰ سال پس از جایزه‌ نوبل؛ «صدسال تنهایی» همچنان زنده

خوان گابریل گارسیا باسکس، رمان‌نویس برجسته‌ کلمبیایی، درباره‌ گابو و شاهکارش در ادبیات جهان می‌گوید: گارسیا مارکز در خطابه‌ نوبل وقایع تاریخی بومیان را بر اساس توالی زمانی روایت می‌کند، بومیانی که قاره‌ جدید را برای اروپایی‌ها کشف یا اختراع کردند

Read more

آقای ۴۲۰ ؛ به بهانه انتشار «آدم ما در بالیوود» / حمیدرضا امیدی‌سرور

نمی‎توان انکار کرد؛ پرفسور اوانس اوهانیان اوگانسیان رضا مژده کسی بود که کارهایی مشابه «آقای ۴۲۰»ی  از او سر می‌زد و اگر کمی بیشتر روی زندگی پرماجرای او دقت کنیم ادعاهایی داشت که از جهت عجیب بودن، «آقای ۴۲۰»ها نیز جلوی او کم می‌آوردند.

Read more

۱۰فیلم اقتباسی برتر از ریموند چندلر

ریموند چندلر یکی از بزرگ‌ترین نویسندگان رمان‌های جنایی و پلیسی تاریخ است که به احیای ژانر کارآگاهی کمک ویژه‌ای کرد. در دهه‌های نخست قرن بیستم، این نوع قصه‌ها چندان جدی گرفته نمی‌شد و داستان‌های پلیسی را می‌توانستید در مجلات زرد پیدا کنید اما چندلر آن‌ها را به ادبیات فاخر تبدیل کرد. بزرگ‌ترین شخصیت ابداعی این…

Read more

کافکای نویسنده، کافکای بیمار / ویل ریس

فرانتس کافکا می‌گفت بیماری باعث نوشتنش می‌شود، اما توجهی بی‌پایان به سلامتی هم داشتيم  ویل ریس ترجمۀ: عرفان قادری چند ماه پیش از مرگش یکی از درخشان‌‏ترین داستان‏‌هایش را نوشت. در داستان نقب موجودی تنها، شبیه موش کور، برای محافظت از خود، عمرش را صرفِ ساختن خانه‌‏ای زیرزمینی و تودرتو کرده است. او در آغاز…

Read more

الفِ اعدام / آریامن احمدی

«تو نباید آدم بکُشی»؛ پنجمین فرمان از ده فرمان موسی است- فرمانی که به موجب آن، کریستوف کیشلوفسکی یکی از بزرگ‌ترین فیلم‌سازان تاریخ، «فیلم کوتاهی درباره کُشتن» را در سال ۱۹۸۸ ساخت؛ فیلمی که به‌موجب آن و اثرگذاری آن، به لغو و تعلیق حکم اعدام در لهستان انجامید

Read more

نیچه در آستانۀ فروپاشی / جان گری

«صبر کن چای سرد شود بعد بخور؛ از الکل، جمعیت، مطالعه، و نامه‌نوشتن پرهیز کن؛ شب‌ها لباس گرم بپوش؛ گهگاه ریواس بخور؛ موقع صبحانه پیش‌بند بزن؛ دفتر یادداشت فراموشت نشود». این تذکرات، که لسلی چمبرلین آن‌ها را در کتابش با نام نیچه در تورین آورده است،

Read more

راهنمای نظری و عملی برای خوانش ادبیات داستانی(۱۴)/ جواد اسحاقیان

 حقیقت این است که خوانش یک متن داستانی با رویکرد “نقد نو” ۱ چندان هم ساده نیست. با آن که از تاریخ تکوین این گونه نقد نیم قرن گذشته است، طرح آن در نقد ادبی ما تازگی دارد و آنچه هم هست، تنها در سطح اشاراتی به تاریخچه و توضیح گذرای برخی از عناصری است…

Read more

هزارسال انسان ایرانی؛ از استبداد تا آزادی/ آریامن احمدی

امین معلوف نویسنده لبنانی‌تبار فرانسوی برنده جایزه گنکور، می‌گوید ادبیات خلوت هر ملت است و برای درک یک جامعه نیاز است به خلوت آن یعنی ادبیات رجوع کنیم. معلوف می‌گوید: «خلوت یک ملت در ادبیاتش انعکاس می‌یابد. در ادبیات است که یک ملت، شور و هیجان‌ها، آرزوها، رویاها، سرخوردگی‌ها، باورها، جهان‌بینی که او را احاطه…

Read more

شاعرکُشی / آریامن احمدی

جهانِ ایرانی، جهانِ شعر است؛ از همین زاویه است که بزرگ‌ترین میراث فرهنگی این سرزمینِ هفت‌هزارساله، «شعر» است؛ هنرِ هزارساله ایرانیان، که به‌تبع آن، فردوسی بزرگ، با طنینِ کلماتِ گران‌سنگش، زبان فارسی و هویت ملی ایرانی را زنده نگه داشت. در همین بسترِ هزارساله است که بخش دیگری از تاریخ این سرزمین، تاریخِ تراژیک آن،…

Read more

عصرِ پروپاگاندا / آریامن احمدی

عصر ما، «عصرِ پروپاگاندا» است؛ فرقی نمی‌کند در یک کشور دموکراتیک زندگی کنید یا غیردموکراتیک! عصر، عصر پروگاندا است؛ به‌ویژه در قرنی که زیرعنوان «عصر ارتباطات»، جهان به دهکده کوچکی تبدیل شده که با هر خبر و تغییری، معادلات سیاسی-‌اقتصادی جهان را تحت‌تاثیر قرار می‌دهد

Read more

نگاه جواد اسحاقیان به «کمون مردگان…»

    و اکنون که برای دومین بار به سراغ مجموعه “ناداستانهای خلاق” ی با عنوان “کمون مردگان یا مرثیه ای برای پیراهن خونی سوفیا” نوشته ی “فرید قدمی” (۱۳۹۸) می‌روم، آن را “جور دیگر” و به تعبیری “از لونی دیگر” می بینم.

Read more

پروپاگاندای حکومت‌های تمامیت‌خواه/ آریامن احمدی

«مزرعه حیوانات» به‌عنوان پیش‌درآمدی بر رمان «۱۹۸۴»، در سال ۱۹۴۵ منتشر شد؛ از آن زمان تا امروز به‌عنوان یکی از مهم‌ترین و تاثیرگذارترین آثار ادبیات جهان شناخته می‌شود؛ تاجایی‌که در فهرست صد رمان بزرگ تایم، کتابخانه مدرن، و بی‌بی‌سی حضور دارد

Read more

کتابهای طلایی؛ پیوند دهنده نسل‌ها

کودکی ما در غیاب رسانه های ریز و درشت سرگرمی ساز امروز، به شکل قابل توجهی با کتاب خواندن گره خورده بود؛ حتی آنها که بعدها خیلی زود کتاب خواندن را به دلیل گرفتاری‌های زندگی کنار گذاشتند، در دوران کودکی با کتاب بیگانه نبودند. از میان کتابهای آن روزگار بی گمان یکی از عزیز ترین…

Read more

آزادیِ خواندن/ شکستن سد سانسور بدست مترجمان

کتاب‌‌ها بسته‌های‌ قابل‌ حمل جادویی هستند که از ما انسان‌های بهتری می‌سازد برای ساختنِ دنیایی از «برابری، برادری و آزادی»؛ اما چرا این هدف انسانی، برخی حکومت‌ها را می‌ترساند؟ کتاب‌ها حاوی دانش‌اند و دانش «قدرت» است. همین قدرت برای برخی حاکمان خطرناک است.

Read more