رفتن به محتوا رفتن به نوار کناری رفتن به فوتر

برچسب: اسماعیل نوشاد

آنک انسان؛ تحلیلی بر وضعیت زیسته بهروز بوچانی / اسماعیل نوشاد

بهروز بوچانی را تا چند روز پیش نمی شناختیم. عجیب هم نیست. قربانی وقتی شناخته می شود که بر صلیب رود. بوچانی یک مرحله از قربانی مقدس، قربانی تر است: هوماساکر. کسی که به اردوگاه تبعید شده، کسی که مستحق مرگ است، اما ارزش قربانی شدن نداشته و به همین خاطر به اردوگاهی دوزخی در…

ادامه مطلب

درآمدی بر تاریخ تئوریک ایران / اسماعیل نوشاد

عصر ساسانی را باید زمان اصلی شکل‌‌‌گیری هندسۀ جامعه شناختی ایران و خاورمیانه دانست. این عصر شامل رخدادهایی اجتماعی است که تار و پود جغرافیای سیاسی منطقه پیچیده است. هرچند با کشف‌‌‌های باستان شناختی اخیر، به ویژه در زمان پهلوی هخامنشیان و شاهانی چون کوروش و داریوش ارزشی اسطوره‌‌‌ای یافته‌‌‌اند، اما برای ما ایرانیان آنچه…

ادامه مطلب

بازگرداندن مردم به اندیشه فلسفی / اسماعیل نوشاد

سخن گفتن از چیستی فلسفه به نحو کلی، شاید پیچیده ترین مسئله تئوریک باشد. به همین خاطر در این بحثِ کوتاه نمی خواهیم با این هزارتوی گیج کننده روبرو شویم. به جای آن، در این مجال مختصر می خواهیم به یکی از تغییرات اساسی تاریخ فلسفه در حد فاصلِ افلاتون و ارسطو بپردازیم و ببینیم،…

ادامه مطلب

حافظ همیشه معاصر است / اسماعیل نوشاد

اندیشه و شعر حافظ حسابش از همه جداست، گویی بدون تاریخ است و برای تمام اعصار سروده شده؛ دغدغه­ی مولوی عرفان بود. فردوسی دغدغه اش ایران بود و سعدی پند و صلاح اجتماع زمانش؛ اما دغدغه حافظ چیست؟ او عارف است یا عابد یا عاشق؟ مسلمان است یا کافر؟! عشقش زمینی است یا آسمانی؟! سر…

ادامه مطلب

مروری بر رویدادهای انقلاب مشروطه توأم با پیگیری سویه های تئوریک آنها / اسماعیل نوشاد

بسیاری در امروز ایران مشروطه را یک انقلاب شکست خورده می دانند و گونه ای سخن می گویند که انگار ما هنوز درگیر ِ مسائلی چون جدال سنت و تجددیم. این حرفها پوچ و بی موردند. انقلاب مشروطه تغییراتی در هندسه اجتماعی ایران خلق کرد که بازگشت ناپذیرند. همچنین این تغییرات صورت معادلات اجتماعی تازه…

ادامه مطلب

آیا مارکس حرفی برای امروز و آینده دارد؟ / اسماعیل نوشاد

مارکس به درستی دیالکتیک متافیزیکی هگل را از آسمان به زمین آورد. ایده های دیالکتیک هگل، نه زاده و درونبود «مطلق»، و نه بروز آنها مینوی و ایده آلیستی است، بل حاصل تنش و جدال طبقات اجتماعی است. دستگاه های ایدئولوژیک تاریخی نیز در همه عرصه ها ریشه در گسل هایی دارند که مابین…

ادامه مطلب

هرمنوتیک در برابر سکولاریسم: راهبردی به نام روشنفکری دینی / اسماعیل نوشاد

بسیاری سکولاریسم را رخدادی مدرن می دانند که در پسِ رنسانس بر مسیحیت چیره شد و حوزه نفوذ آن را به مقوله های دینی تقلیل داد. به عبارتی دست مسیحیت با این روند از حوزه های قانون گذاری،‌ قضایی،‌ سیاست و امور اجرایی کوتاه و کشیشان مسیحی فقط جهت دخالت در امور دینی و تا…

ادامه مطلب

از «مولوی» ما تا رومیِ «پست مدرن» آنها / اسماعیل نوشاد

امروزه به دلیل تقارن تصادفی جریان پست مدرن در آمریکا وعرفان مولانا، «رومی» به نماد تصوف در جهان تبدیل شده است. حتی می توان گفت نوعی صنعت توریسم بر گردِ رازآلودگیِ سطحیِ برآمده از بازتولیدِ هالیوودیِ برخی عادت های صوفیه مانند سماع و مراقبه شکل گرفته است. اما آیا رابطه ما نیز به عنوان یک…

ادامه مطلب

بررسی نظریِ یک بیماری به زبانی روایی: بوف کور / اسماعیل نوشاد

متن زیر دو فصل اول از کتابی است که به تازگی نوشتنش به پایان رسیده. بخشی از کتاب که «بوف کور» نام دارد، بی مناسبت نیست با این روزها که با مرگ هدایت مقارن است. بوف کور تصویرنگاشت یک بیماری­ست. سنت گرا و غرب گرا در ایران به این بیماری مبتلاست

ادامه مطلب

هابرماس و عقلانیت ارتباطی / اسماعیل نوشاد*

هابرماس با چرخشی درونی در فلسفه های مدرن، به انتقاد از عقلانیت ابزاری منشعب از دیدگاه علم گرا و بروکراتیک جوامع مدرن می پردازد. به عقیده او سلطه عقلانیت ابزاری بر زیست جهان اجتماعات انسانی، باعث انحلال این فضا و تبدیل شخصیت اجتماعی انسان، به واحدی اتمی تحت شرایط بروکراتیک عقلانیت ابزاری شده است.

ادامه مطلب

از ایده ­های برین کانت تا اردوگاه مرگ / فلسفه به زبانی روایی/ اسماعیل نوشاد

متن زیر بخشی از کتابی است که به تازگی به پایان رسیده؛ مضمون اصلی این کتاب فلسفی­ست، اما برخلاف عادت مرسوم صورت نوشتار به صورتی روایی درآمده است. خوشبختانه در این بدعت اولین نیستیم و سر این رشته از سارتر تا ابن سینا و ابن طفیل و تا خودِ افلاتون پیش می­رود.

ادامه مطلب

از ذهنیت تا عینیت در جغرافیای سینما

به نظر می رسد که سینما یک هنر سوبژکتیو باشد. شما می توانید ذهن هر کارگردان صاحب سبکی را بدون اینکه نام او را بدانید، از یک فیلم تشخیص دهید. این یعنی این که شما به دنیای ذهن وی راه یافته اید. بله سینما یک هنر سوبژکتیو است مثل شعر؛ اما یک نکته را هرگز…

ادامه مطلب

نامه‎‌ای علیه ایده‎‌آلیسم / اسماعیل نوشاد

می توان گفت ایده‎‌آلیسم مهمترین جریان فلسفی تاریخ بوده است. در عین حال این جریان همیشه مورد انتقاد شدید مخالفان بوده است که چگونه اصل واقعیت یا وجود ماده، شر و از این قبیل مسائل را به راحتی کنار گذاشته است؟ و این که دنیای ایده-آلیسم، یک دنیای مثله شده است. به راستی چرا جریانی…

ادامه مطلب

مسئله‌واره‌های عصر ما: از جنگ تا جشن، از جشن تا قانون / نوشته ای از اسماعیل نوشاد

قومی آن چنان مشغول به خود بودند که گویی به خواب رفته اند. همه چیز به همین منوال سپری می شد. مشکل خاصی هم وجود نداشت. رعایا با مقدار بخور و نمیری که از خراج سالانه¬شان می ماند، زندگی می کردند یا زنده می ماندند. پادشاه نیز خوشبخت ترین مرد جهان بود.

ادامه مطلب

نگاهی به اندیشه داریوش شایگان / «روشن فکری بهداشتی» صادره از جنوب / اسماعیل نوشاد

پرداختن به روشن فکری مانند شایگان موضوعی پیچیده می نماید. او در غرب به دنیا آمده و بزرگ شده و تربیتی غربی یافته، اما به یکباره به طور«غریزی» فهمیده که باید تربیت غربی اش را در «پستو» گذارد و به اصل خود باز گردد: به ایران. اما در این باز گشت نیز چندان به سان…

ادامه مطلب

اندیشه و روشنفکری داریوش شایگان / اسماعیل نوشاد

پرداختن به روشن فکری مانند شایگان موضوعی پیچیده می نماید. او در غرب به دنیا آمده و بزرگ شده و تربیتی غربی یافته، اما به یکباره به طور«غریزی» فهمیده که باید تربیت غربی اش را در «پستو» گذارد و به اصل خود باز گردد:

ادامه مطلب

در حاشیه سیاست ادبیات (نوشته فرید قدمی) و نقد رادیکال/ اسماعیل نوشاد

مدتی پیش کتابی با عنوانِ «سیاستِ ادبیات» به بازار نشر راه یافت، که از منظری رادیکال به نقد ادبیاتِ رسمی یا آن گونه که نویسنده خود بیان می‌کند، «ادبیات سیاسی» می‌پردازد. این کتاب بهانه‌ای شد تا گفتمان انتقادی رادیکالِ رهایی بخشِ مکتب فرانکفورت و همچنین اندیشه‌های دریدا راجع به نوشتار، و همچنین پیوندشان را به…

ادامه مطلب

روشنفکران روستایی / اسماعیل نوشاد

بیش از هفتاد درصد از جامعه‌ی فعلی ایران در شهرها زندگی می‌کنند. ‌هندسه‌ی خاص جامعه‌ی شهری امروز به لحاظ جمعیت شناختی تفاوتی آشکار با ایران پنجاه سال پیش دارد. نیازهای زندگی امروز از راه‌هایی متفاوت از گذشته برآورده می‌شود

ادامه مطلب

روی دیگر سکه ایده‌آلیسم از منظرگفتمان نیچه / اسماعیل نوشااد

میلان کوندرا در یکی ازرمانهایش به نام “بار هستی”، داستان ارتباط یک زن و مرد عاشق را روایت می کند. این زن ومرد ، در یکی از رخداد های داستان بعد از مدتی طولانی به هم می رسند. هر دو برای این لحظه از مدتها پیش لحظه شماری می کنند و بارها این لحظه را…

ادامه مطلب