سارتر قبل از مرگش به تاریخ پیوسته بود، در ده سال آخر عمرش هر چقدر کمتر می‌نوشت شهرتش بیشتر می‌شد، این به موقعیت نمادین او برمی‌گشت. «نماد» او بیشتر بیانگر دیدگاه سیاسی و فلسفی‌اش بود و این ورای آثار ادبی‌اش قرار می‌گرفت.
ابتدای ۱۹۷۹، تلگرافی به دست ادوارد سعید رسید که او را به شرکت در همایش «صلح خاورمیانه» دعوت می‌کرد. زیر نامه را سارتر و دوبوار امضا کرده بودند. سعید ابتدا نامه را به شوخی گرفت، اما وقتی مطمئن شد کسی دستش نمی‌اندازد، معطل نکرد. به پاریس که رسید، فهمید «به‌دلایل امنیتی مکان جلسه به خانۀ…
حکایت نپذیرفتن جایزه نوبل توسط ژان پل سارتر را اغلب شنیده‌ایم؛ اما چرا سارتر این کار را کرد. شایع بود دلخوری او از اینکه آکادمی نوبل آلبر کامو را پیش از او برای دریافت این جایزه برگزیده بود باعث شد چنین تصمیمی بگیرد.
اغلب مردم جهان برای هنر و هنرمندان ارزش و اعتبار بسیار زیادی قایل هستند. هنر یعنی خلاقیت، یعنی جسارت، یعنی فکر کردن خارج از چهارچوب و محدودیت. اگر هنرمند جهان را بسان مردم عادی ببیند دیگر هنرمند نیست؛ چون اثری برای خلق کردن نخواهد داشت.
داستایفسکی، نویسنده بزرگ قرن نوزدهم روس بر نویسندگان بسیاری از نیچه تا همینگوی تاثیرگذار و منبع الهام‌شان بوده است. تاثیر او همچنین بر ژانرهای ادبی و جریان‌های رایج فلسفی انکار نشدنی است.
اگر سخن بالزاک درست باشد که سکوت درباره خویش شرط مطلق آداب‌دانی است، آن‌گاه موریس بلانشو (1907-2002) از آداب‌دان‌ترین پدیده‌های قرن بیستم است. بلانشو به‌رغم زندگی طولانی و تجربه رویدادهای قرن و ارائه نظراتی تأثیرگذار درباره ادبیات، فلسفه و… درباره زندگی خویش مطلقا سکوت می‌کند.* خاموشی بلانشو نه همچون آداب‌دانی بورژوازی فرانسه که بخش
برای یک نویسندۀ ادبی، چه افتخاری بالاتر از بردن جایزۀ نوبل؟ برخی نویسندگان سال‌ها به‌پای کاغذ و قلمشان عرق می‌ریزند، اما حتی اسمشان جزو نامزدهای این جایزه هم نوشته نمی‌شود. اما ژان پل سارتر در زمان خودش از این قماش نویسنده‌ها نبود؛ او نه برای گرفتن آن اشتیاقی داشت و نه وقتی برنده‌اش شد آن…
سال 1909 میلادی جایزه نوبل ادبیات به سلما لاگرلوف، نویسنده سوئدی، رسید و این در حالی بود که در همان سوئد نویسندگان بسیار پرکارتر و باسابقه تر و معروف تر از او وجود داشتند.
در نیمه اول قرن بیستم فیلسوفانی چون ادموند هوسرل، مارتین هایدگر، مرلو-پونتی، ژان پل سارتر و دیگران مطرح کردند. در این جنبش، پدیدارشناسی به‌عنوان بنیاد اصلی کل فلسفه ملاحظه شد. هوسرل و شاگردانش روش‌ها و ویژگی‌های پدیدارشناسی را بررسی کردند و این بحث‌ها تا امروز نیز ادامه دارد.
مارکس و کیرکگور هم‌عصر بودند، می‌توان گفت هر دو می‌کوشیدند راه خود را از هگل جدا کنند و از او فاصله بگیرند، منتها در دو جهت متفاوت و متضاد. ولی آیا این دو فاصله‌گیری مکمل یکدیگرند؟
ژان پل سارتر نه فقط سمبل روشنفکری دهه های60 و 70 میلادی که نمونه تیپیک روشنفکری قرن بیستم بود، تا حدی که پس از مرگ او نام بردن از روشنفکری که همچون او جریان ساز و تهییج کننده باشد دشوار می نماید.
این صادق هدایت بود که ژان پل سارتر را به ایرانیان معرفی کرد، با داستان «دیوار» که در مجله سخن به سال 1324 منتشر شد [1]. اندک زمانی بعد عبدالحسین نوشین با ترجمه نمایشنامه «روسپی بزرگوار» و انتشار آن در نشریه نامه مردم (1325) جنبه دیگر از توانایی‌های این فیلسوف فرانسوی پرطرفدار را به…
سارتر از جمله فیلسوفانی است که مبحث “دیگری” را در بخش اعظم کتاب هستی و نیستی اش قرار داده است. در این مقاله قصد داریم تا نگرش سارتر درباره ی دیگری بالاخص نگاه دیگری را در هستی و نیستی و در آثار ادبی اش مورد مداقه قرار دهیم. سارتر هیچ گاه درصدد این…
معرفی ژان پل سارتر به ایرانیان نخستین بار توسط صادق هدایت انجام شد، با داستان «دیوار» که در مجله سخن به سال 1324 منتشر شد. کمی بعد از آن هم عبدالحسین نوشین که چهره ای پیشرو در شکل گیری تئاتر نوین ایران بود، نمایشنامه «روسپی بزرگوار» سارتر را ترجمه و در نشریه نامه مردم…
«اگر سلين توانست از تزهاي سوسياليستی نازي‌ها دفاع كند، از این رو بود که پول گرفته بود»، همين جمله‌ي سارتر كه آن را سال 1945 در مقاله‌ي «سيماي يك ضديهود» نوشت (چاپ‌شده در «له تان مدرن» و بعد در انتشارات گاليمار تحت عنوان «انديشه‌هايي درباره‌ي مسئله‌ي يهود»)، باعث شد كه سلين اين هجونامه را در…
سال های میانی 1943 تا 1952، سال های دوستی عمیق میان ژان پل سارتر و آلبر کامو است. با وجود گسست این دو از هم، سارتر در مراسم از دست رفتن کامو که بر اثر تصادف اتومبیل در 1960 رخ می دهد، با زیباترین و احساسی ترین واژه ها از دوست قدیمی اش تجلیل می…
«پیرمرد بازنشسته‌ای كه هیچ كاری نكرده است.» باوركردنی نیست كه سارتر در دهه ششم از زندگی خود، یا به‌تعبیری در دوران پختگی‌اش، چنین تصویری از خود داشته باشد. فیلسوفِ مطرح قرن بیستم كه شیوه‌های تازه تفکر را به نسل تازه آموخته بود، او كه با پیش‌كشیدن پرسش‌های نابهنگام همچون «ادبیات چیست» نظم روزگاری را برهم…
بررسی کتاب «لحظۀ اگزیستانسیالیستی؛ ظهور سارتر به‌عنوان روشنفکری عمومی» نوشتۀ پَتریک بِرْت. نخستین وظیفۀ هر کتاب جدید دربارۀ ژان پل سارترْ توجیهِ نوشته‌شدنش است. بی‌شک در محیط آکادمیک، که در آن همواره تلاش برای یافتن «شکاف‌های موجود در دانش» در جریان است
آدمی را فرض كنید كه در راهروی یك هتل از سوراخ كلیدی به اتاق نگاه می‌كند. چنین آدمی قاعدتا خیال می‌كند، كسی به او نگاه نمی‌كند، اگر كه جز این بود از سوراخ كلید به اتاق نگاه نمی‌كرد، اما به ناگاه متوجه می‌شود یكی از كارمندان هتل و یا یكی از میهمانان هتل در گوشه‌ای…
بعضی از متفکران، برای بیان اندیشه‌های خود، از تکنیک‌های تخیل و خلاقیت در رمان و داستان بهره گرفته‌اندفلسفه معمولاً خشک و بی‌روح است و بیش از آنکه با هنر سروکار داشته باشد با ریاضیات دمخور است. اما برخی از فلسفه‌ها، در رابطه با زبان، شیطنت یا حساسیت شاعرانه نشان می‌دهند.
بیست سال پیش از آن که سارتر از «تعهدِ نویسنده» سخن بگوید، نویسنده‌ای ایتالیایی با رفته و رفتارِ خود «مدل پیشرفته‌ای» از نویسنده متعهد در مفهومِ سارتری آن بود: کورتزیو مالاپارته. نویسنده‌ای هم‌نسلِ سارتر، که بیشتر عمر خود را در جنگ دوم سر کرده بود و به‌زعمِ میلان کوندرا، «طلایه‌دارِ» نویسنده متعهد بود. «کورتزيو مالاپارته،…
پرسيدن، هر اندازه هم پی‌گير باشد، الزاماً به پاسخی نمی‌رسد، در حالی که بدون پرسيدن که خواه ناخواه به انديشيدن منجر مـی‌گردد، يا در واقع خود منشأ انديشيدن است، هرگز نمی‌توان پاسخی يافت و گرهی گشود
آنچه می خوانید گفتگوی آلیس شواتزرروزنامه نگار سرشناس آلمانی ست با ژان پل سارتر و سیمون دوبوارچهره های برجسته ادبیات و فلسفه قرن بیستم. در این گفتگوی خواندنی به زندگی ، ادبیات و رابطه این دو پرداخته شده است. ترجمه گفتگو کار مهندس هوشنگ طاهری ست، خدایش بیامرزد که در عرصه ترجمه متون ادبی…
ژان پل سارتر نه فقط سمبل روشنفکری دهه های60 و 70 میلادی که نمونه تیپیک روشنفکری قرن بیستم بود، تا حدی که پس از مرگ او نام بردن از روشنفکری که همچون او جریان ساز و تهییج کننده باشد دشوار می نماید.
دیدار و گفت و گوی این چهار شخصیت برجستهٔ دنیای فرهنگ، سال ۱۹۶۵ در پراگ (چکسلواکی) دست داد، و متن آن نخست همان سال، در مجلهٔ streets چاپ شد. سپس «لی باکساندال» هنگام گردآوری مطالب کتابی به‌نام «چشم‌اندازهای رادیکال در هنر» (سال ۱۹۷۲) این متن را هم برای چاپ در این کتاب برگزید. این گفت…
شکل‌های زندگی: ادای احترام به ابوالحسن نجفی
مسئولیت بی‌پایان
نادر شهریوری (صدقی)
١. «من نایب سرهنگ دوپانی و کلام را متهم می‌کنم... من ژنرال مرسیه را متهم می‌کنم... من ژنرال بیو را متهم می‌کنم... من سه کارشناس خط را متهم می‌کنم، من می‌دانم که با واردکردن این اتهامات خود را زیر ضربه مواد ٣٠…
«تعالی اگو»؛ عنوان مقاله‌ای از «سارتر» است که در سال ١٩٣٦ به چاپ رسید. ترجمه فارسی آن به انضمام مقدمه کتاب «هستی و نیستی»، به‌تازگی چاپ شده است. در «تعالی اگو»، هدف سارتر اثبات این نکته است که اگو جزء ساختار آگاهی نیست، بلکه مانند موجودات دیگر «بیرون، در جهان است».
از نظر دوبوار معنای آزادی در خودش است؛ آزادی، تلاش برای آزادی است، به این اعتبار معنا دارد و به این اعتبار تلاش برای آزادی، تلاش پوچی نیست. هر تلاشی جز این، پوچ و بی‌معناست.
«مخمصه» نوشته فیلسوف مشهور فرانسوی، ژان پل سارتر نخستین نمایشنامه‌ای است که ترجمه کردم. پیشتر اکثر ترجمه‌های من در حوزه‌های تاریخ و روانشناسی بوده است. ظاهرا سال‌ها قبل تنها خلاصه‌ای از این نمایشنامه با عنوان «تنگنا» ترجمه و منتشر شده بود.
وی افزود: در نمایشنامه «مخمصه» مساله فلسفی و مباحثی مانند «اصالت وجود» و «هستی…
در میان نویسندگان زوج های مختلفی بوده اند که در کنار هم زندگی کرده زندگی هایی که برخی طولانی بوده اند و برخی کوتاه، برخی با تلخکامی روبه رو بوده اند برخی با رضایت و تفاهم و حتی برخی همانند ماجرای زندگی سیلویا پلات و تد هیوز به فاجعه انجامیده. در نوشته زیر مروری…