با روی‌کرد “میشِل فوکو” در رمان ” انجمن حلزون‌های چپگرد”

«انجمن حلزون‌های چپگرد» نوشته‌ی مَهسا عِلّیون، نشر لف،چاپ اول ۱۴۰۳ جواد اسحاقیان رمان "انجمن حلزون‌های چپ‌گرد" از جمله رمان‌هایی برجسته ‌است که به دفتر "بنیاد فردوسی توس" (شاخه‌ی "مشهد") رسیده و از میان ده‌ها اثر داستانی به دریافت "جایزه‌ی ادبی کیومرث" مفتخر گردیده که من خود، از شمار داوران آن بوده‌ام. این نهاد فرهنگی مستقل…

2 ژوئن 20250 نویسندهامیدی سرور

نقد و نظریه ادبی

خوانش رمان “شانتارام” به عنوان “رمان رُشد”

اصطلاح “Bildungsroman” به معنی “رمان تکوین یا رشد شخصیت” هنوز هم یکی از پُرکاربردترین و افزون بر آن، مباحثاتی‌ترین اصطلاحاتی است که ادبای آلمانی در مطالعات ادبی و لغوی خود با آن مواجه هستند. با این همه، وقتی از “کوهستان جادو” (The Magic Mountain) نوشته ی “مان” Mann)) و “تصویر هنرمند به عنوان یک مرد…

20 ژانویه 20240 نویسندهامیدی سرور

نقد و نظریه ادبی

نگاه جواد اسحاقیان به «تنهایی پرهیاهو» اثر بهومیل هرابال

ین کتاب در روزگار چیرگی حزب کمونیست کشور و وابسته ی “اتحاد شوروی” پیشین و هنگامی نوشته می شد که نیروهای “پیمان ورشو” در سال 1969 خاک کشور او را اشغال کردند و نهاد جهنمی سانسور در 1976 به این رمان کوتاه اجازه ی انتشار رسمی نداد. با این همه، این اثر به صورت غیررسمی…

26 نوامبر 20230 نویسندهامیدی سرور

نقد و نظریه ادبی

نگاه جواد اسحاقیان به «از روزگار رفته حکایت» اثر ابراهیم گلستان

جفت های متقابل” (Contrasting Pairs) یک شگرد ادبی است. واژه ی contrast از ریشه ی لاتینی contra stare به معنی “نقطه ی مقابل ” (stand against) گرفته شده که خود دو گونه است: نخست “تقابل نقطه به نقطه” (point – by- point contrast) که مطابق آن نویسنده ابتدا به ویژگی های یک موضوع می پردازد…

9 اکتبر 20230 نویسندهامیدی سرور

نقد و نظریه ادبی

نگاه متفاوت جواد اسحاقیان به «باغ آلبالو» شاهکار چخوف

اطلاق “تراژدی” به “باغ آلبالو” وجهی دیگر هم دارد که ناظر به رخدادهایی است که پس از اجرایش در “تآتر هنر مسکو” پیش آمد. “چخوف” به پیروزی “بورژوازی” روسیه و کسب قدرت سیاسی بیشتر در برابر اشرافیت رو به تباهی روسیه به شدت امیدوار بود و تصور میکرد که به زودی شاهد قبضه یا دست…

16 جولای 20230 نویسندهامیدی سرور

نقد و نظریه ادبی

خوانش مضمونی «شنل»/ جواد اسحاقیان

داستان کوتاه “شنل” (The Overcoat, 1842) نوشته ی “ن. و. گوگول” (N. V. Gogol) یکی از تأثیرگذارترین داستانهای کوتاه در ادبیات روسیه بر بسیاری از داستانهای کوتاه و بلند (رمان) در ادبیات جهان است که خود می تواند موضوع مقاله ای مستقل باشد مانند تأثیرات مستقیم و آشکار “شنل” بر آثاری از “داستایوسکی” ((Dostoevsky…

27 ژوئن 20230 نویسندهامیدی سرور

نقد و نظریه ادبی

راهنمای نظری و عملی برای خوانش ادبیات داستانی(۱6)/ جواد اسحاقیان

برای درک رویکرد “ساختگرایی” 1 در یک متن ادبی، یا نوشتن نقدی ساختگرا بر یک داستان کوتاه، رمان یا قطعه شعر، باید از مفهوم و ساز و کار “ساختگرایی” اطلاع دقیق داشت. برداشت های ظاهری و ناقص از این رویکرد ادبی، خواننده و منتقد را به جایی نمی رساند

3 می 20230 نویسندهامیدی سرور

نقد و نظریه ادبی

راهنمای نظری و عملی برای خوانش ادبیات داستانی(۱5)/ جواد اسحاقیان

“نقد واکنش خواننده” 1 ـ همان گونه که از نامش برمی آید ـ بر بازتاب خواننده نسبت به “متن ادبی” تأکید می کند. با این همه، این حکم به هیچ وجه به این معنی نیست که شما به عنوان خواننده تنها به این اکتفا کنید که باری به هر جهت، باید “واکنشی” نسبت به…

7 آوریل 20230 نویسندهامیدی سرور

کتاب نقد و نظریه ادبی

رآلیسم جادویی در رمان «آئورا» / جواد اسحاقیان

نوولت “آئورا” (Aura) هم به اعتبار ساختار داستانی و شگردهای چیره بر آن، دشوار فهم است…

24 مارس 20230 نویسندهامیدی سرور

نقد و نظریه ادبی

راهنمای نظری و عملی برای خوانش ادبیات داستانی(14)/ جواد اسحاقیان

حقیقت این است که خوانش یک متن داستانی با رویکرد “نقد نو” 1 چندان هم ساده نیست. با آن که از تاریخ تکوین این گونه نقد نیم قرن گذشته است، طرح آن در نقد ادبی ما تازگی دارد و آنچه هم هست، تنها در سطح اشاراتی به تاریخچه و توضیح گذرای برخی از عناصری است…

9 دسامبر 20220 نویسندهامیدی سرور

نقد و نظریه ادبی

راهنمای نظری و عملی برای خوانش ادبیات داستانی(13)/ جواد اسحاقیان

داستان کوتاه “سه پلّه ی آخِر” یکی از چهارده داستان “سرِ سبیل هایت را نجو” است که به خاطر اشاره به ریزنگاری های مربوط به آوازه گری یا تبلیغ کالاهای افسونگرانه، شگردهای جلب و جذب مشتری، نمونه ی دلالتگر و شفافی برای خوانش نشانه شناختی است

5 ژوئن 20220 نویسندهامیدی سرور

نقد و نظریه ادبی

راهنمای نظری و عملی برای خوانش ادبیات داستانی(12)/ خوانش سبک شناختی داستان «نون والقلم»/ جواد اسحاقیان

رمان نون و القلم (1340) ازجمله آثار تمثیلی و مباحثاتی “آل احمد” (1348- 1302) است که از منظر “نظریه ی انتقادی” مورد تحلیل قرار نگرفته است. این رمان، به خاطر اشاره و احتوا بر برخی جنبش های تاریخی مانند جنبش “حروفیه” در روزگار تیموریان و “پسیخانیان” در عصر صفویان و به گونه ای تمثیلی و…

13 فوریه 20220 نویسندهامیدی سرور

نقد و نظریه ادبی

راهنمای نظری و عملی برای خوانش ادبیات داستانی(11)/ خوانش سبک شناختی داستان « کافه چی»/ جواد اسحاقیان

ما در نوشته ی پیشین با “رویکرد سبک شناختی” چنان برخورد کردیم که گویی “سبک شناسی” برخورد “فردی” نویسنده با “زبان” است و به راستی بیشتر آنچه تا کنون در باره ی مقوله ی “سبک” خوانده یا شنیده ایم، چنین برداشت و دریافتی را به ما القا می کرده است

26 دسامبر 20210 نویسندهامیدی سرور