رفتن به محتوا رفتن به نوار کناری رفتن به فوتر

از اقالیم دگر (جدید)

چرا نوسازی رضاخان در سطح سخت‌افزار متوقف ماند؟

ایده‌ی نوگرایی رضاخان محصول پیوند سه پدیده‌ی تجربه‌ی شخصی رضاخان در قزاقخانه با روس‌ها و انگلیسی‌ها به‌صورت مستقیم و با نیروهای آلمانی و هلندی به‌صورت غیرمستقیم، ارتباط با نیروهای سیاسی ترقی‌خواه پس از کودتا در مدت پنج سال و گفتمان مشروطه‌خواهی است.

ادامه مطلب

چرا نیچه اینقدر ضد زن است؟ / داستانی که باز هم رد عشق در آن پیداست

«به سراغ زنان می روی؟ شلاق را فراموش نکن». این معروف ترین جمله ای است که از نیچه به یادگار مانده. فیلسوفی با سبیل های پهن، چشمان کم فروغ و لب های همیشه کبود.

ادامه مطلب

«واپسین مرد» عوام‌فریب / فلسفه سیاسی نیچه در گفت‌‌وگو با هوگو دِروکن

به‌تازگی کتابی با عنوان «سیاست بزرگ نیچه» به قلم پروفسور هوگو دِروکن (Hugo Drochon)، استاد دانشگاه کمبریج انگلستان، از سوی انتشارات دانشگاه پرینستون انتشار یافته است که‌شان ایلینگ (Sean Illing)، نویسنده پایگاه خبری-تحلیلی وکس (Vox) امریکا، با نویسنده این اثر گفت‌وگویی انجام داده‌ است.

ادامه مطلب

بازار اندیشه‌ چگونه به صنعت اندیشه‌ تبدیل شده است؟ / دیگر جایی برای روباه‌ها نیست

آیزایا برلین در رسالۀ بسیار مشهور خود، «روباه و خارپشت» دو نوع از متفکران را توصیف می‌کند. یک دسته روباه‌هایی هستند که چیزهای بسیاری می‌دانند و دستۀ دیگر خارپشت‌هایی که یک چیز بسیار مهم را می‌دانند. دستۀ اول را «روشنفکران عمومی» و دستۀ دوم را «رهبران فکری» می‌نامند. اما عوامل مختلفی در قرن بیست‌ویکم باعثِ…

ادامه مطلب

اندیشه‌های میشل فوکو دربارۀ قدرت امروز بیش از هر زمان دیگری مهم است

اگر بخواهیم اندیشۀ فیلسوفان بزرگ تاریخ را تنها در یک کلمه خلاصه کنیم، مطمئناً این کلمه برای میشل فوکو «قدرت» خواهد بود. فوکو در طول سال‌های متمادی، بسیار به قدرت اندیشید، تعریف‌های قدیمی ما از این مفهوم را در هم شکست و شیوه‌های زیرکانه و بسیار پنهانِ عملکرد قدرت در جامعه را مرئی کرد. با…

ادامه مطلب

سرنوشت ما هنوز به نفت گره خورده است/ نگاهی به امتیازنامه دارسی (١٩٠١)

گذشتگان ما گفته‌اند نفت نشان از آشفتگی‌ها و درگیری‌ها دارد. هر که نفت در خواب بیند به مصیبتی گرفتار شود. نفت زن بی‌حفاظ بلایه کار است که سر کردن با او دشوار است. اگر از دست بگذاری و غفلت کنی چه‌ها که نکند! نفت مال حرام بی‌سرانجام است. بدنامی دارد و عاقبت ندارد.

ادامه مطلب

آقای مدیری صدای کدام مردم هستی؟ / آب و آتش (۷): کوته نوشته های حمید رضا امیدی سرور

مهران مدیری یک شومن است، نه متفکر سیاسی، بیش از این نیز از او انتظار نداریم اما ای کاش لااقل در حد و اندازه همین شومن بودن هم شومن صادقی بود، زبان مردمی می شد که اکثریتند وبه دلیل اینکه بلندگوها دست اقلیت است، صدای شان به گوش کسی نمی رسد.

ادامه مطلب

گذری بر طهران قدیم / یادی از محلات طهران قدیم

طهران قدیم پنج محله داشت: عودلاجان، سنگلج، بازار، چاله میدان و محله دولت. محله سنگلج که بخش اعظم و عمده آن را امروزه پارک شهر تشکیل می‌دهد، در گذشته یکی از مراکز مهم سیاسی بود و با اینکه در حال حاضر تقریباً از بین رفته ولی هنوز اشتهار تاریخی خود را از دست نداده است

ادامه مطلب

لاله‌زار چگونه لاله‌زار شد؟ / سیری در تاریخچه راسته‌ هنری تهران! / از لابلای منابع مکتوب

خیابان باغ لاله زار (کلمه باغ بعد‎ها افتاد) نام خود را از باغی به ارث دارد، که در اراضی آن احداث شد. وجه تسمیه “لاله زار” بر ما معلوم نیست، اما بررسی نقشه های قاجاری و ارکان حرب عصر پهلوی و وضع توپوگرافی تهران و دیگر اسناد موجود دیرینگی وجود آب در شمال باغ لاله…

ادامه مطلب

عباس میرزا خائن بود نه قهرمان! / نگاهی متفاوت به جنگ های ایران روس

قرارداد ترکمنچای چرا باید یک ماده اش تضمین سلطنت عباس میرزا باشد؟ (در حالی که اگر هدف تضمین سلطنت در خاندان فتحعلی شاه بود باید از خاندان نام برده می شد نه فرد مشخصی به نام عباس میرزا). پس این نام آوردن، دادن پاداش خیانت به آقای عباس میرزا است.

ادامه مطلب

نگاهی دیگر به پاسخ عجیب لاریجانی به درخواست پخش ربنای شجریان

«ربنای استاد محمدرضا شجریان پس از هشت سال، ماه رمضان امسال با تلاش‌های وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی «احتمالا» از تلویزیون پخش خواهد شد.» این گمانه‌زنی، بعد از آن صورت گرفت که سیدرضا صالحی‌امیری، وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی برای پخش «ربنا» به رئیس سازمان صداوسیما نامه نوشت. به این ترتیب چند روز قبل از…

ادامه مطلب

سیاست از نگاه ویتگنشتاین/ انقلاب را از خودمان شروع کنیم

کمبریج در دوران حضور ویتگنشتاین در این دانشگاه، محل رفت و آمد سرشناس‌ترین جاسوس‌های دوطرفه بین بلوک شرق و غرب بود. ویتگنشتاین نیز اگرچه جاسوس نبود، اما در مواضع سیاسی شخصیتی ناجور و تحلیل‌ناپذیر به شمار می‌رفت. نزدیک‌‌ترین دوستانش مارکسیست‌های دوآتشه بودند و خودش تا عمق وجود از چرچیل بیزار بود. با‌وجوداین، نگاه سیاسی‌اش مملو…

ادامه مطلب

نگاهی به زندگی مارتین هایدگر

مارتین هایدگر (Martin Heidegger) در سال ۱۸۸۹ در روستاى کوچکى به نام مسکیرش (Messkirch) به دنیا آمد. این روستا در ایالت بادن واقع شده که درمنتها الیه جنوب غربى آلمان قراردارد، در امتداد کرانه شرقى راین.

ادامه مطلب

احسان طبری توده ای توبه کار یا متفکر انقلابی؟

با نگاهی به زندگی احسان طبری می بایست کارنامه او را به دو بخش سیاست و اندیشه تقسیم کرد. نخست سیاست که با گروه «۵۳ نفر» آغاز و با تلاطم های موجود در حزب توده و پایان کار آن به انتها می رسد و دوم پرونده فکری او که از جوانی آغاز و در خارج…

ادامه مطلب

خواندنی ها (درسهایی که باید از شکست بگیریم!) سرنوشت بازندگان انتخابات؛ از خانه‌نشینی تا حضور در سایه

 بازندگان انتخابات و درسهایی که باید از شکست بگیرند   مریم محمدپور هر انتخاباتی برندگان و بازندگانی دارد؛ از میان این بازندگان اما برخی می‌توانند حیات سیاسی خود را در شأنی تازه از سر بگیرند ولی برخی هم هستند که مجبور می‌شوند برای همیشه از صحنه سیاست خداحافظی کنند.  در بسیاری از کشورها، عمر…

ادامه مطلب

خودرویی که آرزوی خیامی بود / ۵۰ سالگی پیکان

«مقارن ساعت ۱۰:۳۰ دقیقه صبح روز شنبه بیست و سوم اردیبهشت‌ماه، قسمت سواری‌سازی کارخانجات ایران ناسیونال رسما به دست مبارک شاهنشاه آریامهر افتتاح شد.»(۱) اردیبهشت امسال پنجاهمین سالگرد تولید پیکان در ایران است؛ نخستین خودروی سواری ساخت داخل که کلید آن در یکی از جلسات پنجشنبه‌‌ای زده شد که علینقی عالیخانی، وزیر اقتصاد با مشاورانش…

ادامه مطلب

ناسزاها، فحش‌ها و برچسب‌های سیاسی- اجتماعی در روزگار مشروطیت / لامذهب بابی!….ارتجاعیِ آنارشیستِ خائن!

جنبش مشروطه، دگرگونی‌هایی بسیار در ساختار سیاسی، فرهنگی و اجتماعی ایران پدید آورد. پیروزی مشروطیت هرچند گشایش‌هایی فرخنده در فضای سیاسی- اجتماعی ایران پدید آورد اما به تندی با گرفتاری‌هایی نو همراه شد.اختلاف‌ها میان گروه‌های مشروطه‌خواه از یک‌سو و شاه و درباریان از دیگر سو، پس از تشکیل مجلس یکم شورای ملی رفته‌رفته شدت یافت.

ادامه مطلب

نقش مخدرها در پیروزی های ارتش آلمان / آیا “افیونی‌ها” هیتلر را پیروز کردند؟

«قانع شده‌ام که در حملات بزرگ که نیروها باید تا آخرین نفس بجنگند، یک یگان مجهز به پرویتین ارجحیت پیدا می‌کند. تاثیرات پرویتین “شگفت آور” تفسیر می‌شود.» وینستون چرچیل که “زبانش بند آمده بود” در مورد پیشروی نازی‌ها می‌نویسد: «نازی‌ها توانستند در کمتر از ۱۰۰ ساعت قلمرویی را اشغال کنند که در طول چهار سال…

ادامه مطلب

واروژان که بود و چه کرد! / نگاهی به زندگی و آثار استثنای موسیقی پاپ ایران

«واروژها خباندیان» ملقب به «واروژان» در ۱۳ آذر ۱۳۲۵ در قزوین متولد شد. پس از فوت مادرش در دو سالگی به تهران کوچ کرد و سرپرستی او به مادربزرگش سپرده شد. واروژان در هفت سالگی وارد مدرسه شبانه روزی ایتالیایی ها شد و تا پایان کلاس ششم را در آن مدرسه گذارند.

ادامه مطلب

هگل به روایت لوکاچ / محسن حکیمی

گئورگ لوکاچ در کتاب «هگل جوان» زندگی‌نامه فکری متفاوتی از هگل تدوین می‌کند. لوکاچ در این کتاب نشان می‌دهد که در عین برجستگی عناصر ایده‌آلیستی در فلسفه آغازین هگل، او بررسی مسائل اقتصادی را نیز به طور جدی در دستور کار خود داشته است. در ادامه بسط روش دیالکتیک را در فلسفه هگل توضیح می‌دهد…

ادامه مطلب

«ضیاء اشرف»؛ همدم روزهای تنهایی «مصدق»

«ضیاء اشرف»، دختر ارشد دکتر «محمد مصدق»، کسی که به روایت برخی اسناد تاریخی همدم پدر در سال های سخت تبعید در احمدآباد بود؛ اما از او هم مانند خواهر کوچک ترش منصوره، ردی در تاریخ یافت نمی شود، جز در مواردی اندک در چند کتاب محدود.

ادامه مطلب

تغییر جهان توسط یک مارکسیست پشمالو! / ژیژک متفکر یا سلبرتی!

ژیژک به عنوان یک خرمگس سیاسی که در کشورش دنبال پست بود، بالاخره به سنگرها تکیه زده – البته تا جایی که می‌دانیم بیشتر در حال درست کردن کوکتل مولوتف است و معتقد است که خودش به اندازه کافی یک فعال انقلابی است…این روشنفکر چپ‌گرا که همچون ستاره‌های موسیقی راک محبوبیت دارد، می‌گوید که مباحث…

ادامه مطلب

حرف حساب پوپولیسم چیست؟ / قربان عباسی

پوپولیستها تنها در سایه بحران است که از لاک بی اعتنایی خود خارج می‌شوند و به امور سیاسی و دفاع فعالانه از کانون می‌پردازند. پوپولیسم کیفیتی ناپایدار دارد. پوپولیسم تنها با بسیج مردم است که به پدیده‌ای سیاسی تبدیل می‌شود.

ادامه مطلب

همه چیزهای جالبی که درباره هیتلر نمی دانید / یهود ستیزی که تباری یهودی داشت!

آدولف هیتلر، آغازگرجنگ جهانی دوم است، کسی که در برهه ای از تاریخ همه کشورهای دنیا را به جان هم انداخت. او در طول زندگی اش حتما راز و رمز هایی داشته که شاید بیشترمان از آنها باخبر نباشیم.

ادامه مطلب

تأملی در شیوه تاریخ‌پژوهی معاصر / تاریخ گویا و تاریخ خموش / فرهاد طاهری

به مناسبت بزرگداشت روز اسناد ملی، همایش بزرگداشت «اصالت، صیانت، هویت اسناد ملی» به همت مرکز اسناد و کتابخانه ملی استان قزوین، شنبه ۱۶ اردیبهشت ۱۳۹۶ در تالار اجتماعات فرهنگسرای هشت‌بهشت برگزار شد. در این مراسم که شماری از اهالی فرهنگ و مقامات سیاسی حضور داشتند حجت‌الاسلام سیدمهدی حسینی، رئیس مرکز اسناد و کتابخانه ملی…

ادامه مطلب

مخدرات شورشی / روایت‌هایی از زنان طبقه اعیان در دوره قاجار که بر نظام غالب فکری شوریدند

حضور کنش‌گرانه زنان در اجتماع و انجام کارهای اجتماعی، در نتیجه پایندگی سنت‌های چند هزار ساله در تاریخ و فرهنگ ایران، ناپذیرفتنی به شمار می‌آمد. این محدودیت‌ها در محیط‌های شهری که زنان نقش کم‌تر اقتصادی داشتند، بیش از روستاها به چشم می‌آمد. ساختار اجتماعی و فرهنگی ایران و به پیروی از آن، موقعیت زنان در…

ادامه مطلب

زنانی که نترسیدند تاریخ ساز شدند/ حکایت خواندنی زنان نترس تاریخ

در طول تاریخ زنان بی شماری بوده اند که انتظارات اجتماعی و کلیشه ها را به چالش کشیدند و به مبارزه طلبیدند اما ما داستان های آنان را نشنیده ایم. این داستان زنان نترس تاریخ است.

ادامه مطلب

روزهای اردیبهشتی شجریان / همایون از اوضاع و احوال جسمانی پدرش می گوید

یک سال و اندی پس از آن‌که استاد محمدرضا شجریان با ظاهری متفاوت جلوی دوربین ظاهر شد و خبر از یک «مهمان پانزده ساله» داده بود و جامعه ایران را در شوک بیماری خود قرار داد، فرزندش، همایون شجریان با انتشار عکس‌هایی تازه خبر از بهبود اوضاع جسمانی وی داده است.

ادامه مطلب

«رگ و ریشه دربدری» و نمایشنامه خوانی از ساعدی

مرضیه برومند، ناهید مسلمی، راضیه برومند و محمد چرمشیر در مقام نقش‌خوانان، نمایش‌نامه «رگ و ریشه دربدری»، نوشته غلامحسین ساعدی را از ١٣ تا ١۵ اردیبهشت ساعت ١٨ در تالار قشقایی روی صحنه بردند.

ادامه مطلب