هاروكي موراكامي در يكي از مصاحبه‌هایش مي‌گويد: «به نظرم كساني كه در روياهاي من سهيمند، مي‌توانند از رمان‌هايم لذت ببرند.»
من اما از «كافكا در كرانه» لذت نبردم؛ لابد چون در روياهاي موراكامي سهيم نبودم.
فريدون حيدري ملك ميان
نخستين برخورم با موراكامي بر مي‌گردد به خرداد ٨٤ كه داستان كوتاهي از او خواندم در…
به خطا نرفتهایم اگر احمد بیگدلی را يكي از چهرههای درخور اعتناي ادبیات داستانی امروز بهحساب آوریم، هرچند که او نویسندهای جوان نیست و نخستین داستانهای منتشر شدهاش به سالهای پایانی دهه چهل (1347) برمیگردد، داستانهایی که از قضا بیگدلی امروز تمایلی به جمعآوری و انتشار مجدد آنها ندارد.
متاسفانه بیگدلی دیرچهره شد، چه بسا…
چند خانه كوچك، درهم برهم، كه بيشتر شبيه لانه بودند و جور زمانه پشت آنها را خميده كرده بود، مثل چند زخم داغمه بسته توي دل يك پهنه وسيع به نام «ظلم آباد» جا داشتند.
اين خانه‌ها باقي مانده ده بزرگي به نام «حسين آباد» بود كه سابقا در تمام آن خطه به خرمي و…
شكست تحقيرآميز آلمان، بعد از آن قدرت و شوكت روزگار هيتلري و معضلات اقتصادي، سياسي و به ويژه انساني پس از آن، در جنگي كه خود افروخته بودند، تا سالهاي سال بر جسم، روح و زندگي مردم اين كشور سايه افكند. پس دور از ذهن نبود اگر نويسندگان و هنرمندان اين ديار تا سالهاي سال…
ماجرای نوشته شدن نخستین آثار داستانی توسط زنان، حکایتی خواندنی دارد، شاید بسیاری براین باور باشند که نخستین زن داستاننویس ایرانی سیمین دانشور بوده، اما بد نیست بدانیم نخستین زنان داستاننویس ایرانی آثارشان را در زمانی که این بانوی نویسنده(که عمرش دراز بادا) تازه متولد شده و حتی به اعتباری سالها پیش از آنکه او…
همیشه کشف یک نویسنده باقریحه و خوش آتیه لذت بخش است، مخصوصا اگر وقتی که مشغول خواندن کار او هستی و یکباره با خبری روبرو شوی که تاییدیست بر نظری که نسبت به این نویسنده و کارش داری. این دقیقا اتفاقیست که برای نگارنده این سطور به هنگام خواندن مجموعه داستان «پرتره مرد ناتمام» افتاده،…
آیا می توان داستاننویسی را آموزش داد؟
پاسخگویی به این سئوال دشوار است؛ مگر اینکه تنها به گونه‌ای کلی و نظری در ارتباط با مقوله داستاننویسی به بحث پرداخت و به نقل و نقد آراء موافق و مخالف در این زمینه، بسنده کرد.
در اینجا اما، سر آن نیست تا بدین سئوال، جوابی درخور- یا اصلاً…
درست است که مرسوم نیست کسی به نقد مجله بپردارد، اما اجاره بدهید این بار خلاف عادت نقد که نه، یادداشت کوتاهی داشته باشیم در مورد «ویژهنامه داستان همشهری» که زیر مجموعه خردنامه و در گروه مجلات همشهری منتشر میشود، آن هم در قطع کتاب، که خب بهانه بهتر ازاین؟ در قطع کتاب است، نوشتن…
ماجرا از اینجا آغاز شد: سیمین دانشور در اوایل دهه هشتاد خبر از نوشتن رمانی داد که قرار بود بخش سوم از سهگانه «سرگردانی» او باشد، کتاب اول با «جزیره سرگردانی» در اوایل دهه هفتاد منتشر شد و چند سال بعد جلد دوم آن «ساربان سرگردان» به بازار آمد و حالا هم نوبت به جلد…
در فضای رمان نویسی امروز«شب ممکن» را می توان اثری متفاوت به حساب آورد . رمانی که که از منظری نسبی اندیشانه نوشته شده و به نظر حرفهای زیادی هم برای گفتن دارد و از منظر تکنیک رمان نویسی هم می خواهد تجربه ای جدید را به نمایش بگذارد. از همین…
درباره کیفیت و میزان تاثیرگذاری کلاسها و کارگاههای داستاننویسی، نظرات گوناگون و گاه ضد و نقیضی را شاهد هستیم، برخی خروجی آن را چشگیر دانسته و حتی رونق نسبی داستاننویسی در این سالها را نیز تا حدودی حاصل این مسئله میدانند، و برخی نیز برعکس آن را یکنوع دلخوشکنک برای برخی علاقمندان کم اطلاع و…
بالاخره امسال حق به حق‌دار رسید و ماریو وارگاس یوسا (نویسندة پرویی) که آثار سیاسی‌اش عمیقاَ و آشکارا خطرات قدرت و فساد در آمریکای لاتین را به چالش کشیده، جایزة نوبل را برد.
نوبل ادبیات سال 2010، بنابر بیانیة نمایندة آکادمی سوئد، به خاطر «موشکافی در ساختار قدرت و تصویر نافذ وی از مقاومت، پیروزی…
سال بلو در میان علاقمندان ادبیات داستانی در ایران چهره ای کاملا آشناست، مخصوصا با کتاب « دم را دریاب» که قریب به نیم قرن از اولین ترجمه آن به زبان فارسی که توسط «انتشارات نیل» چاپ شد، می گذرد. خوشبختانه در طول دو دهه گذشته مترجمان مختلفی به سراغ آثار او رفته اند و…
از ديرباز رسم بر اين بوده كه هرگاه جنگي در ميگرفته، گروهي را مسئول ثبت و ضبط آن ميساختند، ثبتي كه اغلب از كيفيتي مكتوب برخوردار بود تا يادگاري باشد براي آيندگان كه بدانند در آن جنگ چه گذشته. امروز اما شيوههاي آن متفاوت است از عكس و فيلم گرفته تا همان شكل قديمي مكتوب…
در گستره ادبیات معاصر فارسی و به خصوص در حوزه ادب داستانی، « زمانی برای پنهان شدن » رمانی کوتاهی است که نمیتوان نسبت به آن بی اعتنا بود. کتاب از یک درآمد و هشت فصل تشکیل شده و دقیقا 104 صفحه چاپی را دربر می گیرد. راوی ــ و در اینجا مشخصا و موکدا…
قريب به يكصد سال پيش زماني كه نويسندگان ايراني با آميختن شگردهاي رماننويسي اروپايي با سنتهاي داستانگويي در ادبيات كلاسيك ايران، شروع به نوشتن رمانهاي فارسي كردند، تا چند دهه هنوز هيچ تصوري از آثار عامهپسند يا آثاري براي مخاطب خاص نداشتند. در آن سالها اغلب به رمان به عنوان اثري براي تذهيب اخلاق عمومي،…
در بخش نخست اين مقالهي خواندني به قياس ويژگيهاي شخصي و ذهني هدايت و جمالزاده پرداخته شد، در بخش پاياني آن نيز م.ف.فرزانه به نگاهي جزيينگر و موشكافانه به نگاه جمالزاده نسبت به هدايت و همچنين احساس و تصوري كه نسبت به او داشته ميپردازد. در اين زمينه نيز علاوه بر اسناد و مدارك دست…
در بخش بازخواني داستان ميكوشيم در كنار داستانهاي نويسندگان مطرح، به ويژه از نوع ايرانياش، عنايت خاصي هم به نويسندگاني داشته باشيم كه كمتر شناخته شده و يا مهجور ماندهاند، نويسندگاني كه در يك دورهي كوتاه و يا بلند زماني داستانهايي را منتشر كردهاند و بعدها نيز از ياد رفتهاند، و متاسفانه نسل جوان امروز…
سمساري يا بازار سياه كتاب/
بازار سياه كتاب برخلاف تصور برخي الزاما بازار فروش كتابهاي دست دوم نيست. مغازه‌هاي فروش كتابهاي دست دوم، از يك منظر حكم سمساري را دارند براي بازار كتاب. باتوجه به وجهه فرهنگي كتاب شايد چنين عنواني چندان خوشايند به‌نظر نرسد؛ اما مشابهت‌ها در اين ميان كم نيست. وقتي جاي فروشنده…
م.ف.فرزانه
دربارهي جمالزاده و هدايت دو نام آشناي تاريخ ادبيات معاصر، بسيار نوشته شده، اما مقاله حاضر كه به رابطه اين دو چهره شاخص ميپردازد، از آن جهت حايز اهميت و تازگيست كه توسط كسي نوشته شده كه خود در جواني با هدايت از نزديك حشر و نشر داشته و اوضاع و احول جمال زاده…
در حوزهي ادبيات روزهاي خبر سازي را پشت سر گذاشتهايم، صرف نظر از ماجراي جايزهي نوبل ادبيات كه به يوسا رسيد، و با توجه به جهتگيريهاي متقابل داخلي عدهاي آن را حق مسلم او دانسته و برخي هم دستاورد نوكري امپرياليسم و تاختن به دولتها امريكاي لاتين. مهمترين اتفاقات داخلي ادبيات يكي لغو مجوز «شاخ»…
رمان «نگران نباش» نوشته مهسا محبعلی در طول یکسال به چاپ پنجم رسید و در طول همین مدت نیز توانست نگاه منتقدان را به خود جلب کند. داوران دهمین دوره جایزه منتقدان و مطبوعات آن را بهعنوان بهترین رمان سال 1387 برگزیدند و همین نکته شاید بهانهای باشد برای خیلیها تا دوبارهخوانی این اثر را…
نوشتن تعدادي از بهترن رمانها و داستانهاي كوتاه تاريخ ادبيات داستاني، از همينگوي چهرهاي يگانه ساخته است كه بيشك حرفهاي گفتني بسياري براي علاقمندان ادبيات داستاني ميتواند داشته باشد، حرفهايي كه در عين جذابيت آموزنده نيز هست، همچوم كلاس درسي كه استادش از بزرگترين نويسندگان دنياست. تاكنون دو قسمت از اين گفتگوي طولاني با همبنگوي…
مدخل:
خوشبختانه از دو قسمت قبل اين پاورقي با استقبال بسيار خوبي همراه شد، استقبالي كه البته بيش از هرچيز به دليل كمك دوستاني بود كه با اين حركت همراهي كرده و آن را لينك دادند. درواقع اين كاري كه براي ايجاد يك همدلي و دوستي مشترك ميان ساكنان اين دهكدهي مجازيست تا اندازهاي به…
در گام نخست، به ريشهيابي واژهي رمان و معادلهاي آن در زبانهاي انگليسي و غير انگليسي پرداختيم، در اين گام پيش از پرداختن به تعاريف رمان، از آنجاكه در دورههاي زماني گوناگون، رمان مصاديق متفاوتي داشته، جا دارد به تبار شناسي آن نيز توجهي داشته باشيم. به بيان سادهتر ميخواهيم مروري به گذشته داشته باشيم…
در دنياي امروز جاي نويسندگاني در قد و قامت همينگوي به شدت خاليست، از همين رو شايد به ندرت نويسندهاي را در اين سالها بتوان پيدا كرد كه حرفهايي خواندني و در خور اعتنا- آنهم با بياني به غايت ساده همچون حرفهاي همينگوي در گفتگوي حاضر- درباره نويسندگي و فن نوشتن بيان كند. گفتگويي كه…
آن دسته از بچههاي اهل كتابي كه دوران كودكي و نوجوانيشان مصادف بود با سالهاي آغازين دهه چهل و يا دو دهه بعد از آن، احتمالا نه تنها كتابهاي طلايي را بهخوبي به ياد دارند، بلكه خاطره دمخور بودن با اين كتابهاي دوست داشتني و جذاب، حالا جزو يادبودهاي نوستالژيك آنها از روزگار كودكي به…
جين فرانکو در کتاب «فرهنگ نو آمريکاي لاتين» مي‌نويسد: «پدرو پارامو نشانه و مظهر مکزيکي است که امروزه از آن نشاني نيست و تنها در خاطره‌ها باقي مانده است. راوي داستان، يکي از فرزندان بي‌شمار پدرو پارامو (که به تعبيري همه مردم مکزيک فرزندان وي‌اند) در جستوجوي پدر به دهکده کومالا مي‌رود اما در آنجا…
مدخل-
اين نوشته درباره نويسندهايست كه انتشار رمان لات به قلم او در سال 1326، با استقبال نسبي همراه شد. مطالبي كه در تحسين اين رمان و البته رويكرد انتقادي و اجتماعي نويسنده درمطبوعات آن روزگار منتشر شد، شهرتي نسبي را نيز براي قاسم لاربن، نويسنده اين رمان به همراه آورد، اما اين شهرت تداوم…
داستان چاپ و دایر شدن نخستین چاپخانهها در ایران نیز حکایتی شنیدنی دارد. نخستینبار ظاهرا فرقهای از کرملیهای ارامنه در 1638 میلادی بودند که دستگاه چاپی برای خودشان در جلفای اصفهان دستوپا کردند و کتاب «زبور داوود» را بهزبان و خط ارمنی در بیش از پانصد صفحه منتشر کردند. چنین امکانی برای اقلیت ارامنه آن…